Η Μικρά Ασία των Ελλήνων: Ταξίδι στον χρόνο

Συνεχίζοντας την περιήγησή μας στην περιοχή της Μ. Ασίας, επανερχόμαστε με ακόμη ένα άρθρο, το οποίο ελπίζουμε να σας φέρει πιο κοντά με την ιστορία και την παράδοση των εκεί Ελλήνων.

Μερικές ακόμη από τις γνωστότερες αλλά και σημαντικότερες Ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας, οι οποίες σημάδεψαν τον Ελληνισμό και την πορεία του είναι οι ακόλουθες:

Αλικαρνασσός: (σημ. Μπουντρούμ) Ήταν η κυριότερη πόλη της δωρικής εξάπολης. (Εκτός από Ίωνες είχαν ζήσει και πολύ Δωριείς στην εν λόγω περιοχή). Στην ακρόπολη Σαλμακίδα υπάρχει μέχρι σήμερα η αρχαία κρήνη, της οποίας το νερό, σύμφωνα με την παράδοση, προκαλούσε λήθη.

Αρχικά αποτελούσε μέρος της Δηλιακής Συμμαχίας, έπειτα κυβερνούνταν από τους βασιλείς της Καρίας, που τύγχαναν λάτρεις του Ελληνικού πνεύματος, αργότερα υποτελείς στους Πέρσες και τέλος στην επικράτεια του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος τους χάρισε την αυτονομία τους, όπως και σε όλες τις πόλεις της περιοχής.

Αρχαίο θέατρο στην Μ. Ασία

Το βασικότερο μνημείο της συγκεκριμένης πόλης είναι το Μαυσωλείο (τάφος του Μαύσωλου), το οποίο κρίθηκε ως ένα από τα εφτά θαύματα του κόσμου.

Η Αλικαρνασσός δώρισε στον Ελληνισμό μεγάλες προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων και ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της ιστορίας και ο επίσης ιστοριογράφος Διονύσιος.

Πέργαμος: Πλούσια και φημισμένη πόλη της Μ. Ασίας, που έφτασε στο απόγειο της (οικονομικό και πνευματικό) επί Μ. Αλεξάνδρου, όταν ο Λυσίμαχος φύλαξε τον θησαυρό του εκεί. Αργότερα, Ο Άτταλος Α’, απόγονός του, χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού για να εξωραΐσει την Πέργαμο κι ο Ευμένης Β’ ανήγειρε πλήθος ναών και δημόσιων κτηρίων, μεταξύ των οποίων και ο βωμός της Περγάμου.

Στην Πέργαμο αποδίδεται, επίσης, η εφεύρεση της περγαμηνής, που φέρει και το όνομά της. Γενικότερα η εν λόγω πόλη υπήρξε, εκτός των άλλων, ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα γραμμάτων και τεχνών, παρά την κλοπή 200.000 βιβλίων από την βιβλιοθήκη που βρισκόταν εκεί.

Φώκαια: Αποικία των Αθηνών , που φημιζόταν για τους τολμηρούς ναυτικούς της. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Φωκαείς πήγαν πρώτοι στην Μασσαλία, ώστε να ιδρύσουν εκεί αποικία. Αποίκισαν ακόμη στα παράλια της Κορσικής, της Ισπανίας, του Ελλήσποντου, κλπ.

Κωνσταντινούπολη: Ιδρύθηκε στη θέση της αρχαίας πόλης Βυζαντίς, η οποία σύμφωνα με τον Στράβωνα εξιστορεί πως η εν λόγω πόλη είχε ιδρυθεί από Μεγαρείς αποίκους, με επικεφαλής τον Βύζαντα, από τον οποίο και πήρε το όνομά της. Ο Βύζας θεωρείται γιος του βασιλιά Νίσου από τα Μέγαρα ή γιος του Ποσειδώνα και της Κερόεσσας.

Κατά τον Παυσανία, υπήρξε μία από τις καλύτερα οχυρωμένες πόλεις της αρχαιότητας και το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της βρισκόταν σε ελληνικά χέρια (Ίωνες, Παυσανίας ως διοικητής μετά τα Μηδικά, κλπ).

Οι Ρωμαίοι αργότερα, θαύμασαν τόσο πολύ την ομορφιά, την δύναμη και την ανάπτυξη της Κωνσταντινούπολης κι γι’ αυτό μετέφεραν την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας τους εκεί. Αλλά και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους η Κωνσταντινούπολη διέθετε δεσπόζουσα θέση.

Αρχαίο νόμισμα του Βυζαντίου, το σύμβολο του οποίου χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι για την σημαία τους

Μία ακόμη σημαντική και φημισμένη πόλη της Μ. Ασίας, που μέχρι σήμερα είναι «διαποτισμένη» με το Ελληνικό της άρωμα, παρά τα όσα έχει περάσει, δεν είναι άλλη από την Σμύρνη, μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ιωνίας…

Πόλη που σημάδεψε τον Ελληνισμό πολλές φορές στην ιστορία της μέχρι το τραγικό της τέλος το 1922, οπότε πέρασε στα τουρκικά χέρια.

Αρχαιολόγοι και επιστήμονες υποστηρίζουν πως η Σμύρνη κατοικείται εδώ και τουλάχιστον 5.000 χρόνια. Οι Σμυρναίοι, ως γνήσιοι Έλληνες, πολεμούσαν τόσο γενναία ενάντια στους εκάστοτε κατακτητές, που από αυτούς προέκυψε η παρομοίωση: «Σμυρναίων τολμήματα και Σμυρναίων τρόπος»!

Όπως όλες οι ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας, έτσι και η Σμύρνη, ήταν γεμάτη από μεγαλοπρεπείς ναούς, μεγάλα θέατρα, πολύτιμες βιβλιοθήκες και άλλα πολλά περίτεχνα οικοδομήματα, τα ερείπια των οποίων δεσπόζουν σήμερα, ώστε να μαρτυρούν την ιστορία της.

Επί Ρωμαϊκής εποχής έλαβε τα προσωνύμια «καλλίστη πασών» και «Lumen (φως)», χάριν στην τεράστια εμπορική και οικονομική της ανάπτυξη.

Αλλά και κατά τους βυζαντινούς χρόνους η πόλη αυτή πρωτοστάτησε στην διάδοση και αργότερα, επί Τουρκοκρατίας, στην διάσωση της Ορθόδοξης Πίστης, καθώς χιλιάδες Έλληνες συνέρρεαν στην περιοχή από ολόκληρη την Ανατολία, κατορθώνοντας με αυτόν τον τρόπο να συγκροτήσουν μία αμιγώς ελληνική πόλη στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ως αποτέλεσμα, η Σμύρνη ξεχώρισε ανάμεσα στις υπόλοιπες πόλεις, γεγονός που φαίνεται ως σήμερα, καθώς διαθέτει έναν πιο «ευρωπαϊκό» αέρα που καμία απολύτως σχέση δεν έχει με την Τουρκία.

Πριν την «μαύρη αυγή» του 1922 η Σμύρνη είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο ανάπτυξης, ώστε να καταστεί αντικείμενο σχολιασμού ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων και ανταποκριτών από όλον τον κόσμο.

Φανταστείτε ότι, σύμφωνα με την στατιστική του Κάρολου ντε Σερζέ (Charles de Scherzer) το 1870, στην Σμύρνη λειτουργούσαν 17 τυπογραφεία, εκ των οποίων 10 ήταν Eλληνικά, 3 αρμενικά, 2 γαλλικά, 1 τουρκικό και 1 εβραϊκό. Συνολικά κυκλοφορούσαν 134 εφημερίδες, περιοδικά και επιθεωρησιακά έντυπα.

Φυσικά όλα τα κεκτημένα αυτών των Ελλήνων πέρασαν στα χέρια των Τούρκων με την Συνθήκη της Λοζάννης, που εξίσωνε στην ουσία τις πενιχρές περιουσίες των εδώ Τούρκων με τις αντίστοιχες των Ελλήνων στην Μ. Ασία.

Από την άλλη μεριά ορισμένοι «Ελλαδίτες» σήμερα χαρακτηρίζουν «συνωστισμό» την σφαγή χιλιάδων ανθρώπων από το καθεστώς Κεμάλ, το ολοκαύτωμα της περιοχής, την αρπαγή αμέτρητων γυναικών, τα αδιάκοπα βασανιστήρια… Με δύο λόγια, την γενοκτονία των Ελλήνων της Μ. Ασίας.!

«Στο προάστιο Μπαιρακλί, προκειμένου, προκειμένου να αποφύγουν την ατίμωση και το βασανιστικό τέλος, εκατοντάδες νέες προτίμησαν να πέσουν στην θάλασσα, βρίσκοντας έτσι θάνατο από πνιγμό»

«Η πυρκαγιά τέθηκε σκόπιμα. Πολλοί Αμερικανοί πολίτες είδαν με τα ίδια τους τα μάτια τους Τούρκους τακτικούς στρατιώτες να βάζουν φωτιά σε σπίτια, κρατώντας κουρέλια βουτηγμένα σε βενζίνη. Η εξόντωση των χριστιανών που ακολούθησε, υπήρξε συστηματική… Πολλοί κατέφυγαν στις εκκλησίες όπου κάηκαν ζωντανοί, όταν οι Τούρκοι της πυρπόλησαν.» (The London Times, 05/09/1922)

Μέχρι σήμερα στην Μ. Ασία ζει μεγάλος αριθμός Ελλήνων, αν λάβουμε υπ’ όψιν τα παιδομαζώματα, τους γενιτσαρισμούς και το πλήθος τόσων Ελλήνων που από φόβο έγιναν Τούρκοι υπήκοοι, διατηρώντας όμως κρυφά την πίστη τους.

Η Μικρά Ασία πάντα στις καρδιές των Ελλήνων θα αποτελεί μία προέκταση του Ελληνισμού, στην οποία αυτός άνθησε και στιγμάτισε ανεξίτηλα την όλη πορεία του…