Μελέτη αρχαίων κειμένων υποδεικνύει ότι οι αλκυονίδες ημέρες είναι ένα σταθερό φαινόμενο

Αλκυονίδες Μέρες - Halcyon Days

Οι Αρχαίοι Ελληνες είχαν παρατηρήσει τις λίγες μέρες καλοκαιρίας που παρουσιάζονται το χειμώνα

Αλκυονίδες μέρες ονομάζονται οι μέρες εκείνες του Ιανουαρίου, οι οποίες έχουν καλό καιρό και ηλιοφάνεια. Πρόκειται για αρχαία Ελληνική ονομασία, που προέρχεται απ' τον Αριστοτέλη.

Μετεωρολογικά εξηγείται με την εξίσωση των βαρομετρικών πιέσεων μεταξύ της Νοτίου και Βορείου Ευρώπης, ενώ μυθολογικά υπάρχουν πολύ όμορφες ιστορίες για το φαινόμενο αυτό

Μελέτη αρχαίων κειμένων υποδεικνύει ότι οι αλκυονίδες ημέρες είναι ένα σταθερό φαινόμενο

Τα έργα των αρχαίων δραματουργών φαίνεται ότι μπορούν να προσφέρουν στοιχεία για το αρχαίο κλίμα: Η μελέτη 43 έργων που παίζονταν στα ελληνικά θέατρα κατά τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή υποδεικνύει ότι οι περίφημες αλκυονίδες μέρες είναι ένα σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο που χάριζε και τότε λίγη λιακάδα στη χειμωνιάτικη Αθήνα.

Θεατρικές αλκυονίδες

Έλληνες ερευνητές ήταν περίεργοι να μάθουν κάτω από ποιες καιρικές συνθήκες παίζονταν οι θεατρικές παραστάσεις στα Λήναια, μια γιορτή προς τιμήν του Διονύσου που λάμβανε χώρα στην Αθήνα κατά τον μήνα Γαμηλιώνα του αττικού ημερολογίου, από τις 15 Ιανουαρίου έως τις 15 Φεβρουαρίου.

Στη διάρκεια των Ληναίων δίνονταν παραστάσεις στο Θέατρο του Διονύσου κάτω από την Ακρόπολη, ένδειξη ότι ο καιρός πρέπει να ήταν καλός αυτές τις μέρες του καταχείμωνου.

Αλκυόνες, αι παρ αενάοις θαλάσσης κύμασι κύμασι στωμύλλετε

Αλκυόνες, εσείς που δίπλα στα αιώνια κύματα της θάλασσας με κύματα κουβεντιάζετε. Βάτραχοι του Αριστοφάνη, 405 π.Χ.

Για να επιβεβαιώσουν τις υποψίες τους ότι τα Λήναια έπεφταν σε μέρες καλοκαιρίας, τις αλκυονίδες μέρες, η Χριστίνα Μαυροπούλου του Εθνικού και Καποδιστρειακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Αναστάσιος Μαυρίδης του Παντείου αναζήτησαν αναφορές για τις καιρικές συνθήκες σε 43 έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη και του Αριστοφάνη από τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.

Τα έργα περιείχαν συνολικά επτά αναφορές για ηλιόλουστες μέρες μέσα στο καταχείμωνο, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Weather.

«Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη, ειδικά αυτές που παρουσιάζονταν στα Λήναια, συχνά αναφέρονται στις αλκυονίδες μέρες» γράφουν οι ερευνητές.

Η τιμωρία του Δία

Στην αρχαιοελληνική μυθολογία, η θεά Αλκυόνη, κόρη του Αίολου, προσέβαλε τον Δία, ο οποίος για να την τιμωρήσει τη μετέτρεψε σε πτηνό που μπορούσε να γεννά τα αβγά του μόνο τον χειμώνα. Αργότερα όμως υποχώρησε στα παρακάλια της και της προσέφερε δύο εβδομάδες καλοκαιρίας το χειμώνα για να τη βοηθήσει στο φώλιασμα.

Η αλκυόνη, πανέμορφο μεταναστευτικό θαλασσοπούλι, περνά το χειμώνα στην Ελλάδα και φωλιάζει σε αμμώδεις ή θαμνώδεις πλαγιές κοντά στη θάλασσα ή σε ποτάμια.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η καλοκαιρία δεν οφείλεται σε παιχνίδια των θεών αλλά σε στάσιμα συστήματα υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης. Οι αλκυονίδες μέρες, γράφουν οι ερευνητές, παρατηρούνται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, και ειδικά στην Ελλάδα και την Αττική, ανάμεσα στις 15 Δεκεμβρίου και τις 15 Φεβρουαρίου, πιο συχνά όμως ανάμεσα στις 15 και τις 31 Ιανουαρίου.

Σταθερό φαινόμενο

Δεδομένου ότι ο μύθος είναι αρχαίος, οι αλκυονίδες μέρες προφανώς υπήρχαν και στην αρχαιότητα. Η τελευταία μελέτη όμως υποδεικνύει ότι ήταν ένα σχετικά σταθερό μετεωρολογικό φαινόμενο που συνέβαινε «σχεδόν κάθε χρόνο» κατά τον 5ο και πιθανώς και τον 4ο αιώνα π.Χ.

Το συμπέρασμα δεν βασίζεται μόνο στην ανάλυση των αρχαίων κειμένων αλλά και σε εικονογραφήσεις αγγείων και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία δείχνουν για παράδειγμα ότι οι Αθηναίοι φορούσαν μάλλον ελαφρές ενδυμασίες στη διάρκεια των Λήναιων.

Τότε όπως και τώρα, οι Αθηναίοι έχουν να ευχαριστήσουν την αλκυόνη για αυτή την ευχάριστη μετεωρολογική παράδοση.

Ο μύθος της Αλκυόνης και οι Αλκυονίδες ηλιόλουστες μέρες του Ιανουαρίου

tovima.gr