Έτσι τρέφονταν τα προϊστορικά μωρά

Τι έτρωγαν τα αρχαία μωρά;

Γάλα φυσικά, όπως σε κάθε εποχή από καταβολής του ανθρώπινου γένους. Μόνον που τώρα αποκαλύπτεται για πρώτη φορά, ότι από την Προϊστορική περίοδο ήδη οι μανάδες δεν αρκούνταν μόνον στο δικό τους γάλα για την θρέψη των νηπίων αλλά χρησιμοποιούσαν και το γάλα των μηρυκαστικών, όπως είναι οι κατσίκες ή οι αγελάδες.

Την διαπίστωση έκανε μία βιομοριακή αρχαιολόγος η Julie Dunne του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, που με την ομάδα της εξέτασαν τα υπολείμματα από τρία αρχαία σκεύη, που χρονολογούνται μεταξύ του 1200 π.Χ. και 450 π.Χ.

Τρία πήλινα θήλαστρα από την Γερμανία στα οποία έγινε ανίχνευση γάλακτος ζώων

Τα μικρά αυτά αγγεία είχαν βρεθεί σε παιδικούς τάφους σε δύο περιοχές της Γερμανίας και ως σήμερα θεωρούνταν από τους αρχαιολόγους ως απλά κτερίσματα στις ταφές, αντίστοιχα των γνωστών μας μπιμπερό ή καλύτερα των θήλαστρων, όπως είναι γνωστά από την αρχαιότητα στην Ελλάδα.

Μετά την ανάλυση των καταλοίπων όμως, που είχαν απομείνει μέσα στα αγγεία, αν και σε απειροελάχιστες ποσότητες φυσικά, η Julie Dunne μπόρεσε να αποδείξει με βεβαιότητα, ότι το γάλα που υπήρχε σ΄αυτά προερχόταν από ζώα. Έτσι οδηγήθηκε στο προφανές συμπέρασμα, ότι τόσο το γάλα όσο και τα σκεύη είχαν χρησιμοποιηθεί για τον απογαλακτισμό των μωρών.

Θήλαστρο με διακόσμηση και διάτρητη την επάνω επιφάνειά του. Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού

Γεγονός είναι, ότι οι αρχαιολογικές γνώσεις για την διατροφή των νηπίων στις μακρινές εκείνες εποχές είναι πολύ λίγες, είτε γιατί αυτονόητα θεωρείται, ότι κατά βάση ήταν το γάλα των μητέρων τους είτε και γιατί δεν είχε γίνει ως τώρα περαιτέρω έρευνα. Κι αυτό, παρ΄ότι στην Ελλάδα έχουν βρεθεί πολλά θήλαστρα σε παιδικές ταφές και σε εγχυτρισμούς (ταφές σε πίθους) κυρίως νεογνών αλλά και νηπίων.

Πολλά μάλιστα από αυτά τα μικρά αγγεία, που βρίσκονται σε αρκετά μουσεία της χώρας έχουν μορφές ζώων, όπως για παράδειγμα γουρουνάκια ή σκυλάκια, ήταν βαμμένα με ζωηρά χρώματα ώστε να είναι ευχάριστα στα παιδιά, και συχνά είχαν στο εσωτερικό τους κάποιο βόλο, έτσι που να λειτουργούν και σαν κουδουνίστρες.

Από φυσητό γυαλί το θήλαστρο της Ρωμαϊκής εποχής. Μουσείο Μπενάκη

«Τα αρχαία παιδιά τα έχουμε παραλείψει. Έτσι δεν έχουμε άμεσες αποδείξεις για το είδος της τροφής τους αλλά και πώς την λάμβαναν», λέει όμως σήμερα η ερευνήτρια. Και η αλήθεια είναι, ότι από παιδικούς τάφους της Προϊστορικής εποχής υπάρχουν σχετικά λίγα υπολείμματα ώστε να εξετασθούν για να προσδιοριστεί το είδος της τροφής που περιείχαν.

Θήλαστρο από την Κύπρο (2ος-1ος αι. π.Χ.). Μουσείο Μπενάκη

Αλλά η συγκεκριμένη έρευνα έχει και άλλες σημαντικές παραμέτρους, πέρα δηλαδή από την ανίχνευση υπολείμματος του ζωικού γάλακτος και την αναγνώριση της λειτουργίας αυτών των αγγείων. Γιατί δείχνει την μετάβαση των ανθρώπινων κοινωνιών από την εποχή του προϊστορικού κυνηγού-συλλέκτη στην ποιμενική ζωή, η οποία και οδήγησε στη βελτιωμένη διατροφή τους μέσω του ζωικού γάλακτος, απελευθερώνοντας ταυτόχρονα, χρόνο και δυνάμεις στις μητέρες ώστε να ανατρέφουν περισσότερα παιδιά. Γεγονός, που με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα μια τεράστια έκρηξη του πληθυσμού.

Σε σχήμα πάπιας-τσίτσα το πήλινο θήλαστρο των νεώτερων χρόνων (1890) από την Β. Ήπειρο. Μουσείο Μπενάκη

«Μπορούμε να θεωρήσουμε, ότι μέσα από αυτά τα σκεύη περνάει το νήμα, που συνδέει την αρχαιότητα με την σημερινή ανάπτυξη των πόλεων και τον τρόπο ζωής μας», λέει η Julie Dunne.

Για εκείνη μάλιστα η έρευνα αυτή ήταν κάτι παραπάνω από μία επιστημονική μελέτη, καθώς, όπως λέει της άφησε μια πραγματική αίσθηση αγάπης, νιώθοντας και η ίδια μια σύνδεση με τους ανθρώπους που χρησιμοποίησαν αυτά τα προϊστορικά μπιμπερό για να ταΐσουν τα παιδιά τους.

Πηγή: Μ. Θερμού, Mononews