Φρυκτωρίες: το αρχαιότερο οργανωμένο δίκτυο επικοινωνίας

Σύμφωνα με τον Αισχύλο, φρυκτωρίες ονομάζονταν οι φωτιές που χρησιμοποιούσαν οι"γνώστες", για να αναγγείλουν μία είδηση. Τις φωτιές αυτές τις άναβαν στις κορφές των βουνών και των λόφων, για να μεταδίνουν ειδήσεις, κάτι που θεωρείται ως σύστημα οπτικής επικοινωνίας...

Οι φρυκτωρίες, προέρχονται από την λέξη «Φρυκτός» = ψημένος, καβουρδισμένος, ο δαυλός ή ο πυρσός που φλέγεται, για να κάνουν σήματα και έτσι να μεταδώσουν τις πληροφορίες-ειδήσεις.

Αρχική - Ριζική λέξη : φρύγω < αρχ. φρύγω. Ετυμολογία: [<αρχ. φρυκτωρία < φρυκτωρός] φρύξη, φρυγμός, φρυκτός, φρυκτωρία, φρύγανο, φρυγανιά, φρυγανιέρα, φρυγανίζω, φρυγάνισμα.

Είναι σύνθετη και αποτελείται από τη λέξη φρυκτός που σημαίνει πυρσός και ώρα που σημαίνει φροντίδα, δηλαδή πρόκειται για οπτικό τηλέγραφο, καθώς είναι συστηματική μέθοδος μετάδοσης προσυμφωνημένων μηνυμάτων με χρήση φωτιάς.

Αλλά και ο Ηρόδοτος (Η΄ 98) αναφέρει ότι το ταχυδρομικό σύστημα των Περσών λεγότανε «αγγαρήιον», επειδή εξυπηρετιόταν από «αγγάραυς», δηλαδή, έφιππους αγγελιοφόρους. Από δω και η ετυμολογία της λέξης «αγγαρεία» (υποχρεωτική εργασία χωρίς ιδιαίτερη αμοιβή, καταναγκαστική κατά κάποιο τρόπο) και παράγεται από την αρχαία περσική λέξη “agar”=έφιππος αγγελιοφόρος· (ταχυδρόμος-γραμματοκομιστής).

«Τοῦτο το δρόμημα τῶν ἵππων καλέουσι Πέρσαι ἀγγαρήιον»

Πληροφορίες γι αυτό τον τρόπο επικοινωνίας έχουμε από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, τον Απολλώνιο το Ρόδιο στα Αργοναυτικά, τον Αισχύλο στο δράμα Αγαμέμνων, τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη, τον Ευριπίδη, τον Αριστοφάνη, τον Σέξτο τον Εμπειρικό και τον Αναξίμανδρο.

Σύμφωνα με τον Αισχύλο, όταν το 1184 π.Χ. καταλαμβάνεται η Τροία, ο βασιλιάς των Μυκηνών Αγαμέμνων πληροφορεί τη σύζυγο του Κλυταιμνήστρα με δίκτυο από φωτιές με την παρακάτω σειρά:

Τροία - Ίδη - Έρμαιο Λήμνου - Άθως Αγίου Όρους - Μάκιστο Εύβοιας - Μεσσάπιο της Βοιωτίας - Κιθαιρώνας - Αιγίπλαγκτο - Αραχναίο - Παλάτι των Μυκηνών (βλέπε χάρτη Ελλάδος).

Η απόσταση που καλύφθηκε υπερβαίνει τα 600 χιλιόμετρα. Είναι το πρώτο και αρχαιότερο οργανωμένο δίκτυο επικοινωνίας για το οποίο υπάρχει γραπτή μαρτυρία (Αισχύλου Αγαμέμνων, στίχοι 263-304).

Η έρευνα έχει φέρει στο φως εκτεταμένο δίκτυο φρυκτωριών στην ηπειρωτική αλλά και στη νησιωτική Ελλάδα. Τα δίκτυα λειτούργησαν για πολλούς αιώνες. Στην περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έχουμε τις καμινοβιγλατορίες και το περίφημο"Ωρονόμιο" του Λέοντα του Φιλοσόφου.