Το Παγκράτιον στην Αρχαία Ελλάδα - Η απόλυτη Ελληνική πολεμική τέχνη

Στην αρχαία Ελλάδα η συμβίωση με τον πόλεμο ήταν κάτι ευρέως αποδεκτό. Η Πολεμική παιδεία των Αρχαίων Ελλήνων Πολεμιστών ήταν αυτή που μετέτρεπε τον κάθε απλό πολίτη σε πολεμική μηχανή έτοιμη να κυριαρχήσει απέναντι σε κάθε είδους εχθρό.

Όταν μιλάμε για πολεμική παιδεία στην αρχαία Ελλάδα, αναφερόμαστε στο Παγκράτιον.

Η λέξη Παγκράτιον αποτελείται από τις λέξεις παν + κράτος.

Ο γνώστης αυτής της Πολεμικής Τέχνης ήταν ο “τα πάντα κρατών”.

Παγκρατιαστής ήταν δηλαδή αυτός που κυριαρχούσε,αυτός που είχε την εξουσία.

Σύμφωνα με αναφορές του αξιότιμου Κου Λάζαρου Σαββίδη , ο οποίος μεταξύ πολλών άλλων είναι και υπεύθυνος ιστορικής τεκμηρίωσης,η πρώτη αναφορά για το Παγκράτιον έγινε στα Ορφικά κείμενα μεταξύ 12.000 – 4.000πΧ!(στίχος 586)

” Αυτάρ Παγκράτιοιο δωκεν γέρας Ήρακληι,αργύρεον κρητηρα ως βραβειον δια το Παγκράτιον,κρατήρα αργυρούν πολυποίκιλον“.

Σύμφωνα με τον στίχο, δόθηκε λοιπόν στον Ηρακλή για τις επιδόσεις του στο Πακράτιον,ασημένιο βραβείο.

Αυτή η αναφορά πιστοποιεί πως την περιόδο εκείνη το Παγκράτιον δεν υπήρχε απλά αλλά οι υψηλές επιδόσεις σε αυτό μπορούσαν να αξιολογηθούν με συγκεκριμένα κριτήρια και βραβεύονταν και με βραβείο χρηματικής αξίας.Ο ιστορικός αναλυτής λαμβάνει υπόψη πως ο Ορφεύς έζησε πριν τον Τρωικό πόλεμο ο οποίος χρονολογείται περί του 3000 π.Χ. άρα το κείμενο θεωρείται αρχαιότερο.

Βάσει αυτών των αναφορών, το Παγκράτιον είναι η αρχαιότερη πολεμική Τέχνη που έχει καταγραφεί επιστημονικά.Είναι άραγε η μητέρα Πολεμική Τέχνη όλων;
Ας ρίξουμε μια ματιά στα παρακάτω και ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματα του.

Το Παγκράτιον εισήχθη στους Ολυμπιακούς αγώνες το 648πΧ και το Παγκράτιον Παίδων το 200πΧ.Υπάρχουν ερωτηματικά για τον λόγο που οι Ηλιείς άργησαν να το συμπεριλάβουν καθώς σε άλλες αθλητικές διοργανώσεις ανά την Ελλάδα,φαίνεται να είναι εισηγμένο νωρίτερα.

Η εκστρατεία του Μέγα Αλεξάνδρου είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και το Παγκράτιον να διαδοθεί σε όλη την Ανατολή (εκστρατεία στην Ινδία – 326πΧ). Υπάρχουν αναφορές πως οι Μακεδόνες μετέφεραν μαζί τους τεράστιες Τέντες για την εξάσκηση στο Παγκράτιον.

Περίπου 1000 χρόνια αργότερα το άθλημα αυτό φαίνεται πως έχει αφομειωθεί και στην πορεία αντιγραφεί από τους Ινδούς και μέσω ενός Βουδιστή Μοναχού με το όνομα Μποντιτάρμα,ο οποίος ταξίδεψε από την Ινδία στην Κίνα, φαίνεται να έχει διαδοθεί στην περιοχή του μοναστηριού Σαολίν ή οποία και ονομάστηκε Γιουνάν, που σημαίνει Ιωνία.

Στο βιβλίο του N,Gardiner ” Athletics of the ancient world” Oxford Univ.Press NY στην σελίδα 16 αναφέρεται πως το jiu jitsu διδάχτηκε στους Ιάπωνες από τους Κινέζους πολεμιστές.Το άθλημα αυτό φαίνεται να είναι σήμερα αυτό που πλησιάζει περισσότερο σε τεχνική το Παγκράτιον.

Στην σελίδα 14 αναφέρεται πως οι Κινέζοι πυγμάχοι μοιάζουν πολύ με τους Έλληνες Παγκρατιαστές. Οι ομοιοτητες των Κινέζων με τους Αρχαίους Έλληνες ξεφεύγουν από τις πολεμικές Τέχνες και αγγίζουν ακόμη κι ένα Κινέζικο άθλημα με μπάλα, το οποίο σύμφωνα με τον συγγραφέα έχει μεγάλες ομοιότητες με το Αρχαίο Ελληνικό άθλημα Επίσκυρος. Υπάρχει δηλαδή μια γενικότερη ταύτιση σε αθλητικά θέματα.

Σύμφωνα με τον Oyama Masutatsu, κάποια χρόνια αργότερα ( 6ο αιώνας μΧ ),άρχισε η διάδοση κάποιας πολεμικής τέχνης με περιορισμένο αριθμό ασκήσεων και τεχνικών Πάλης,στην Κίνα στο μοναστήρι Σαολίν.Στην Ελλάδα όμως το Παγκράτιο,πολύ πριν την περίοδο του Βούδα (500πΧ) ήταν ήδη Ολυμπιακό Άθλημα.

Η αρχαιότερη απόδειξη χρήσης της πολεμικής Τέχνης από τους μοναχούς Σαολίν, είναι το  728 μ.Χ, που αφορά δύο περιπτώσεις: υπεράσπισης της Μονής Σαολίν από ληστές περίπου το 610 μ.Χ. , και στη συνέχεια το ρόλο τους στην ήττα του Wang Shichong στη Μάχη της Hulao στο 621 μ.Χ.

To Παγκράτιον ήταν μια τέχνη την οποία και διδάσκονταν όλοι οι Αρχαίοι Έλληνες με σκοπό να μπορούν να νικούν τους εχθρούς τους αλλά και να επιβιώνουν σε συμπλοκές με άγρια ζώα (πχ Ηρακλής και λιοντάρι της Νεμέας αλλά και στη μάχη του Μαραθώνα οι Αθηναίοι, καθώς και στις Θερμοπύλες οι Λακεδαιμόνιοι όταν έσπασαν τα ξίφη και τα δόρατά τους. χρησιμοποιήσαν την τέχνη του παγκρατίου ~ ¨κλασθέντων αυτοίς ξιφών τε και δοράτων πολλά ταις χερσί γυμναίς έπραξαν, οπόσα δε εστίν εν αγωνία προτετίμηται πάντων το Παγκράτιον¨).

Ιδρυτής του Παγκρατίου θεωρείται ο Θεός Ερμής και οι Παγκρατιαστές έπρεπε να ακολουθούν κανόνες σωστής συμπεριφοράς αλλά και να συμμερίζονται τους νόμους του Παγκρατίου.Ξεκάθαρα μπορούμε να δούμε πως το Παγκράτιον δεν αφορούσε μόνο την σωματική εκγύμναση αλλά και το χτίσιμο υγιούς χαρακτήρα.

Οι αρχές του Παγκράτιου ήταν οι εξής :

Μην σκοτώσεις συνάνθρωπο σου ( ευγενές άθλημα )

Να είσαι σεμνός και αγνός

Να είσαι εγκρατής

Να λες πάντα την αλήθεια

Να σέβεσαι όλα τα δημιουργήματα

Να είσαι δίκαιος προς όλους

Να είσαι φιλόξενους προς τους ξένους

Ο αθλούμενος εκτός των παραπάνω , έπρεπε να απέχει από τα εξής :

Εγωισμό

Οργή

Φιλαργυρία

Ζηλοτυπία

Φιλοδοξία

και να αναζητά :

την Ευγένεια

την Μετριοφροσύνη

τον σεβασμό

την τιμιότητα

μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να επιτύχει:

την Αρμονία

την Ισορροπία

την Δικαιοσύνη

την ισότητα

το Μέτρο

Το Παγκράτιο ήταν ένα άθλημα του οποίου η σπουδή διαρκούσε όλη μέρα. Από το πρωί μέχρι την Δύση του ηλίου οι αθλητές χωρισμένοι σε ζευγάρια προσπαθούσαν ο ένας να υπερνικήσει τον άλλο κάτω από το άγρυπνο μάτι του ανθρώπου που τους προπονούσε.

Λέγεται πως οι Σπαρτιάτες εξασκούνταν στο Παγκράτιο, σε έναν χώρο στον οποίο είχε κανείς πρόσβαση μόνο μέσω γεφυρών, τις οποίες έριχναν μόλις οι αθλητές τις διάβαιναν και σήκωναν εκ νέου λίγο πριν πέσει το σκοτάδι. Με τον τρόπο αυτό κανένας αθλητής δεν μπορούσε να αποφύγει το σύνολο της προπόνησης ή να τα παρατήσει.

Γι αυτό και οι αθλητές μπορούσαν να μετατραπούν σε σκληρούς πολεμιστές όταν αυτό ήταν το ζητούμενο, οι οποίοι θα πολεμούσαν όλη μέρα ασταμάτητα ανεξάρτητα με το μεγέθους και τον εξοπλισμό του εχθρού.

Το Παγκράτιον ήταν ένα βίαιο άθλημα καθώς ο λόγος που δημιουργήθηκε αφορούσε το πεδίο της μάχης.Ουσιαστικά οι κανόνες που υπήρχαν κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες  απαγόρευαν στους αθλητές να βγάλουν ο ένας τα μάτια του άλλου, τα χτυπήματα στα γεννητικά όργανα και τα δαγκώματα. Τα όρια αυτά ήταν και ο λόγος που οι Σπαρτιάτες δεν λάμβαναν μέρος στους αγώνες καθώς θεωρούσαν ότι θα γινόντουσαν πιο μαλθακοί κάτι που θα τους επηρέαζε στο πεδίο της μάχης.

Το Παγκράτιον, ευτυχώς συνεχίζει να διδάσκεται και στις μέρες μας και οι αναφορές μιλούν για περισσότερους από 2000 αθλητές και 127 σωματεία σε όλη την Ελλάδα!

Τι πιο ιδανικό για την αγωγή των παιδιών του νέο Έλληνα;

Η πειθαρχία, ο σεβασμός στον δάσκαλο και στον συναθλητή,η προσπάθεια για την κατάκτηση του στόχου,η χρήση του μυαλού για να βρει την κατάλληλη λύση και να εφαρμόσει τις σωστές τεχνικές και η ανάπτυξη της σωματικής και ψυχικής δύναμης θεωρούμε ότι είναι σοβαροί λόγοι για να βάλει ένας πατέρας τον υιο του να περπατήσει στο μονοπάτι του Παγκρατίου, μέσα από έναν σύλλογο που ο ίδιος θα επιλέξει.