Η πόλη της Κρήτης με την πολυτάραχη ιστορία και το άλυτο μυστήριο

Χτισμένη πάνω σε χαμηλό λόφο, εποπτεύει την εύφορη κοιλάδα της Κάτω Μεσαράς και περιβάλλεται από επιβλητικούς ορεινούς όγκους. Η Φαιστός ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Κρήτης και ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος αποτελεί ανεκτίμητο θησαυρό του νησιού.

Το Μινωικό Ανάκτορο της Φαιστού βρίσκεται στα νότιο-κεντρικά του νησιού, εκεί που πρωτοαναπτύχθηκε η πόλη κατά τους προϊστορικούς χρόνους, δηλαδή από το 6.000 π.Χ. περίπου και μέχρι και τον 1ο π.Χ. αιώνα. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του μινωικού πολιτισμού, με πλούτο και δύναμη, αναφέρεται στα κείμενα αρχαίων συγγραφέων όπως ο Διόδωρος, ο Στράβωνας και ο Παυσανίας, ενώ τη μνημονεύει και ο Όμηρος.

Το ανάκτορο χρονολογείται περίπου στο 2000 π.Χ. και βασιλιάς του υπήρξε ο αδελφός του Μίνωα, ο Ραδάμανθυς, γιος της Ευρώπης και του Δία. Σε αυτόν αποδίδεται η σύνταξη του Κρητικού Κώδικα, των κανόνων δικαιοσύνης που αργότερα υιοθέτησαν οι Σπαρτιάτες. Η δίκαιη κρίση του του χάρισε θέση «κριτή» στον Άδη, μετά τον θάνατό του.

Η πολυτάραχη ιστορία του ανακτόρου περιλαμβάνει το 1700 π.Χ. την πλήρη καταστροφή του από σεισμό. Ξαναχτίστηκε όμως άμεσα και παρέμεινε θρησκευτικό και λατρευτικό κέντρο στη νότια Κρήτη. Επιβίωσε και από δεύτερο σεισμό, το 1450 π.Χ., έκοψε δικό της νόμισμα και διατήρησε την ακμή της μέχρι τον 1ο π.Χ. αιώνα.

Στο σημερινό αρχαιολογικό χώρο η περιήγηση αρχίζει από τη βορειοδυτική αυλή ενώ στο επονομαζόμενο Αρχείο βρέθηκε ο περίφημος δίσκος της Φαιστού. Χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.Χ. και είναι ένα από τα γνωστότερα μυστήρια της αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός της κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα.

Ο δίσκος ανακαλύφθηκε το 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Λουίτζι Περνιέ και φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Οι προσπάθειες για την αποκρυπτογράφησή του είναι πολλές και έχει επιχειρηθεί να δοθούν διάφορες ερμηνείες, όπως ότι πρόκειται για προσευχή ή για ημερολόγιο ή και για την αφήγηση μιας ιστορίας. Ωστόσο καμία δεν έχει γίνει αποδεκτή κι ο δίσκος εξακολουθεί να παραμένει, για αιώνες, άλυτο μυστήριο.