Τι κοινό έχουν οι Μπάιρον και Αϊνστάιν;

Τι κοινό μπορεί να έχουν ένα Άγγλος λόρδος και ρομαντικός ποιητής, με έναν Γερμανοεβραίο καθηγητή της Φυσικής;

Εύκολη η πρώτη απάντηση. Συνέπεσε να πεθάνουν Απρίλη και οι δύο, 19 Απριλίου 1824 ο Λόρδος Βύρων, 18 Απριλίου 1955 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν. Η σύμπτωση αυτή απαιτεί να τιμούμε τη μνήμη τους τον ίδιο μήνα.

Έζησαν σε διαφορετικές εποχές, ο Λόρδος Βύρων και ο Αϊνστάιν, στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα ο πρώτος, στον 20ο αιώνα ο δεύτερος· όμως έχουν πολλά κοινά:

1. Υπήρξαν και οι δύο πολέμιοι κάθε τυραννίας στον κόσμο. Ο Μπάιρον "δεν χαριζόταν", ούτε στους συμπατριώτες του Βρετανούς. Κατήγγειλε τον Έλγιν που λεηλάτησε την πολιτιστική κληρονομιά ενός υπόδουλου έθνους, κατήγγειλε επίσης τα δεινά της Αυτοκρατορίας, είτε στην Ινδία, είτε στην Ιρλανδία. Ο δε Αϊνστάιν ήρθε εξαρχής αντιμέτωπος με το χιτλερικό καθεστώς, το οποίο τον οδήγησε στην αυτοεξορία, πέραν του Ατλαντικού. Αυτοεξόριστος στην ουσία ήρθε και ο Μπάιρον, πρώτα στην Ιταλία (1816) και μετά στην Ελλάδα (1823).

2. Υπήρξαν μεγάλοι επαναστάτες και οι δύο. Ένας «Τσε Γκεβάρα της εποχής του», θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο Μπάιρον, αφού μετά το Μεσολόγγι σχεδίαζε να φύγει για τη Λ. Αμερική, να πολεμήσει και εκεί για την ελευθερία. Ενώ ο Αϊνστάιν ήταν ο άνθρωπος που έφερε την επανάσταση στην επιστήμη της Φυσικής.

3. Τόσο ο Μπάιρον, όσο και ο Αϊνστάιν υπήρξαν πολέμιοι του πολέμου. «Η φρίκη του πολέμου - έγραφε σε γράμμα του από την Ελλάδα, ο Μπάιρον – είναι αρκετή από μόνη της, χωρίς να προστεθεί η εν ψυχρώ σκληρότητα από τη μια ή την άλλη πλευρά». Διαπίστωση που τον οδήγησε σε δράση υπέρ της απελευθέρωσης αιχμαλώτων, Τούρκων και Ελλήνων. Ο δε Αϊνστάιν εκδήλωσε έμπρακτα τον αντιμιλιταρισμό του από πολύ νέος, αντιτασσόμενος στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατόπιν αντιτάχτηκε στον μιλιταρισμό του Χίτλερ και τέλος στην ξέφρενη κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

4. Από το βήμα της Βουλής των Λόρδων (27 / 02 /1812), ο Μπάιρον είχε υπερασπιστεί τους εξεγερμένους κλωστοϋφαντουργούς του Νόττινχαμ, τασσόμενος κατά της θανατικής ποινής που ήθελε να τους επιβάλλει η τότε Βρετανική κυβέρνηση, στηλιτεύοντας την αναλγησία των κρατούντων, τη φτώχεια και την κοινωνική αδικία. Σχεδόν ενάμισι αιώνα μετά (1949), ο Αϊνστάιν τασσόταν με άρθρο του υπέρ του σοσιαλισμού (μέσω του αμερικάνικου περιοδικού Monthly Review του φίλου του Paul Sweezy).

5. Συνοψίζοντας, θα χαρακτήριζα διεθνιστές τον Μπάιρον και τον Αϊνστάιν. «Πολίτης του κόσμου» αυτοχαρακτηριζόταν ο πρώτος, σε αγώνα κατά του πολέμου, πέρα και πάνω από σύνορα καλούσε ο δεύτερος, λέγοντας ότι «ο πόλεμος δεν μπορεί να γίνει ανθρώπινος μόνο να καταργηθεί μπορεί» και «θυμηθείτε ότι είστε άνθρωποι και ξεχάστε τα υπόλοιπα».

Τέλος , δεν μπορώ να παραλείψω ότι ο Μπάιρον αγωνίστηκε και θυσιάστηκε για μια πατρίδα που δεν ήταν η δική του, αναδεικνυόμενος σε εθνικό ήρωα των Ελλήνων. Γι’ αυτό η ημέρα θανάτου του, ύστερα από πρόταση μας, έχει καθιερωθεί από το 2008 ως Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης, με Προεδρικό Διάταγμα του τότε υπουργού εσωτερικών και σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό.

Εικόνα © Αρχαία Ελληνικά

Πηγή