Θησαυροί 180 χρόνων σε 4.700 τ.μ. στην Πειραιώς

Xαρακτικά του Μουσείου του Λούβρου, xαρακτικά του Γ. Κεφαλληνού και των μαθητών του, περιοδικά τέχνης του 19ου αιώνα, το περιοδικό «Cahiers d’art»του Christian Zervos και το δωδεκάτομο έργο με αρχαιολογικές αποτυπώσεις από την Αίγυπτο και την Αιθιοπία (1849-56) είναι ένα ελάχιστο μέρος του ανεκτίμητου υλικού που περιλαμβάνει η Ειδική Συλλογή της Βιβλιοθήκης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ).

Η νέα υπερσύγχρονη Βιβλιοθήκη, με σπάνιο και πολύτιμο πληροφοριακό υλικό στην κατοχή της, που εγκαινιάστηκε πρόσφατα στις εγκαταστάσεις της σχολής επί της οδού Πειραιώς 256, φιλοδοξεί να αποτελέσει δραστήριο και λειτουργικό κόμβο στον πολιτιστικό και εκπαιδευτικό ιστό της πρωτεύουσας.

Βιβλία καλλιτεχνών με πρωτότυπα έργα που απαρτίζουν την ιστορική συλλογή της Βιβλιοθήκης (από το 1763 έως το 1930) μπορεί να βρει κανείς στους χώρους της, ενώ σημαντική επίσης είναι η συλλογή του ιστορικού αρχείου που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μαθητολόγια, πρακτικά συνεδριάσεων διοικητικών οργάνων της Σχολής, διοικητικά έγγραφα και φωτογραφικό υλικό μέχρι το 1975.

Η νέα Βιβλιοθήκη της ΑΣΚΤ είναι δέκα φορές μεγαλύτερη σε μέγεθος από την προηγούμενη, καλύπτει 4.780 τ.μ. και η συλλογή της περιλαμβάνει 64.000 τόμους βιβλίων (με τον πρώτο να χρονολογείται το 1684, «L’art de peinture»), 410 τίτλους περιοδικών εκ των οποίων οι 65 ενεργοί, 5.000 τόμους οπτικοακουστικού υλικού, μια σπάνια συλλογή παλαιών και πολύτιμων βιβλίων τέχνης, ψηφιακή συλλογή αποτελούμενη από 12 βιβλία και 19 περιοδικά τέχνης, και μια συλλογή περίπου 500 χαρακτικών έργων ?μερικά μάλιστα ανεκτίμητης αξίας?, διατηρώντας έτσι τον τίτλο της αρχαιότερης και μεγαλύτερης Βιβλιοθήκης Τέχνης στην Ελλάδα με θησαυρούς που αριθμούν 180 χρόνια ζωής και Ιστορίας.

Ο πωρόλιθος και το γυμνό μπετόν συνυπάρχουν και συνδέονται λειτουργικά και αισθητικά με το φυσικό ξύλο και τους ακατέργαστους μαρμάρινους όγκους που χρησιμεύουν σαν τραπέζια, καθίσματα αλλά και σαν βιβλιοστάτες στις σιδερένιες κατασκευές των βιβλιοθηκών. Στο ισόγειο υπάρχει πλήρως εξοπλισμένο με σύγχρονα οπτικοακουστικά συστήματα μικρό αμφιθέατρο (80 θέσεων) για πολλαπλές χρήσεις αλλά και ψηφιακή βιβλιοθήκη, βιβλιοστάσια και αναγνωστήριο.

Στον πρώτο όροφο υπάρχουν βιβλιοστάσια, αναγνωστήρια, μικρότερες περιοχές μελέτης και ένα αίθριο με μαρμάρινα τραπέζια. Στον δεύτερο όροφο φιλοξενείται η πλούσια βιβλιοθήκη/αρχείο του διακεκριμένου ιστορικού τέχνης Χρήστου Ιωακειμίδη και μία αίθουσα συνεδριάσεων. Το κτίριο κατασκευάστηκε από την ΑΣΚΤ (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) και σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Σουζάνα και Δημήτρη Αντωνακάκη.

Θησαυροί 180 χρόνων σε 4.700 τ.μ. στην Πειραιώς

Οι μελέτες λειτουργίας των χώρων, η σχεδίαση των απαραίτητων υποδομών και κατασκευών, καθώς και η μετεγκατάσταση της Βιβλιοθήκης πραγματοποιήθηκαν με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και ανατέθηκαν μετά από διαγωνισμό στον αρχιτέκτονα Διονύση Σοτοβίκη.

Η Βιβλιοθήκη της ΑΣΚΤ είναι η αρχαιότερη και μεγαλύτερη βιβλιοθήκη εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα. Εχει αφετηρία το 1837, στις απαρχές του «Σχολείου των Τεχνών». Την εποχή εκείνη η συλλογή των βιβλίων δεν διαχωρίζεται από «τας συλλογάς προπλασμάτων, προτύπων, εικόνων και εν γένει όλα τα εις το κατάστημα ανήκοντα αντικείμενα».

Το 1863 για πρώτη φορά ξεχωρίζει η Βιβλιοθήκη από τις άλλες συλλογές. Το 1910 στον διαχωρισμό της περιουσίας με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο σημειώνονται «τα υπάρχοντα καλλιτεχνικά βιβλία», τα οποία ανήκουν πια στο «Σχολείον των Καλών Τεχνών», το οποίο έχει «ίδιαν βιβλιοθήκην».

Το 1930 αναφέρεται ότι η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών περιλαμβάνει «Καλλιτεχνικήν Βιβλιοθήκην μετ’ αναγνωστηρίου». Μέχρι το 1995 η Βιβλιοθήκη στεγαζόταν στο κτιριακό συγκρότημα της ΑΣΚΤ της οδού Πατησίων 42, σε χώρο 36 τ.μ., οπότε και μεταφέρθηκε στα κτίρια της οδού Πειραιώς 256 σε χώρο 630 τ.μ., στον οποίο λειτουργούσε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016. Από τον Νοέμβριο του 2016 η Βιβλιοθήκη της ΑΣΚΤ λειτουργεί στο καινούργιο της κτίριο, εγκαινιάζοντας έναν νέο κύκλο ζωής και δράσης.

Αντιγόνη Καράλη, Φωτογραφίες Θάλεια Γαλανοπούλου, ethnos.gr