Στοιχεία για την εξέγερση των Μακκαβαίων κατά του Ελληνιστικού Βασιλείου των Σελευκιδών

Ένα σπάνιο ξύλινο κουτί που περιείχε 15 ασημένια νομίσματα που χρονολογούνται στη βασιλεία του Αντιόχου Δ' ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφής στο φυσικό καταφύγιο Darageh Stream, με θέα στη Νεκρά Θάλασσα. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη κέρδισε επάξια τον τίτλο «Η πρώτη ακλόνητη απόδειξη στην έρημο της Ιουδαίας για την εξέγερση των Μακαβαίων κατά του Ελληνικού Βασιλείου των Σελευκιδών».

Το επάνω μέρος του κουτιού ήταν γεμάτο χώμα και μικρές πέτρες. Κάτω από αυτό το στρώμα βρέθηκε ένα κομμάτι μάλλινου υφάσματος μωβ χρώματος που κάλυπτε τα νομίσματα, τα οποία ήταν τοποθετημένα μαζί με κομμάτια από μαλλί προβάτου στο κάτω μέρος του κουτιού. Ο θησαυρός νομισμάτων, που συντηρήθηκε στο Εργαστήριο Μετάλλων της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων, περιείχε 15 ασημένια τετράδραχμα, που κόπηκαν από τον Πτολεμαίο ΣΤ' Φιλομήτωρ (186 – 145 π.Χ.) , βασιλιά της Αιγύπτου. Με βάση το πιο πρόσφατο νόμισμα του θησαυρού που χρονολογείται στο 170 π.Χ., η απόκρυψη του θησαυρού μπορεί να συσχετιστεί με την εξέγερση των Μακκαβαίων που ξέσπασε μετά τα διατάγματα του Αντιόχου Δ' του Επιφανή κατά της εβραϊκής θρησκείας ή με την γεγονότα που οδήγησαν στην εξέγερση.

Το κουτί ήταν κρυμμένο στο σπήλαιο Muraba‘at στο φυσικό καταφύγιο Darageh Stream, πριν από περίπου 2.200 χρόνια, και ανακαλύφθηκε σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν εκεί τον περασμένο Μάιο. Η σωστική ανασκαφή πραγματοποιήθηκε στο Σπήλαιο Muraba'at την περίοδο Μάρτιο-Μάιο 2022 στο πλαίσιο του Judean Desert Excavation and Survey Project που διεξήχθη από την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων. Ανάμεσα στα πολλά ευρήματα, το μοναδικό ξύλινο κουτί ανακαλύφθηκε σε μια ρωγμή της σπηλιάς.

Σύμφωνα με τον Zeev Elkin, Υπουργό Κατασκευών και Στέγασης της Ιερουσαλήμ: «Αυτό το συγκινητικό εύρημα, που έρχεται λίγο πριν από το Hannukah, είναι συμβολικό, υπογραμμίζοντας για άλλη μια φορά τη σημασία της δραστηριότητάς μας στον τομέα της κληρονομιάς. Τα τελευταία χρόνια, το Υπουργείο για το οποίο είμαι υπεύθυνος, έχει επενδύσει εκατομμύρια σεκέλς στο έργο Judean Desert Survey. Σε συνεργασία με την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων έχουμε λάβει μέτρα για τη διάσωση και τη διατήρηση πολλών τοποθεσιών πολιτιστικής κληρονομιάς στην έρημο της Ιουδαίας και σε ολόκληρη την περιοχή της Ιουδαίας και τη Σαμάρειας και επαινώ όλους τους συμμετέχοντες σε αυτό το σημαντικό έργο».

Ο Eli Escusido, Διευθυντής της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων δήλωσε σχετικά: «Ο θησαυρός νομισμάτων που θα εκτεθεί στο κοινό στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Εβδομάδας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ισραήλ πυροδοτεί τη φαντασία και μας συνδέει με εκείνες τις μέρες της εποχής».

Σύμφωνα με τον Δρ Eitan Klein, ο οποίος μελέτησε τα νομίσματα μαζί με την Dr. Gabriela Bijovsky, νομισματολόγο της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων: «Είναι ενδιαφέρον να προσπαθήσουμε να φανταστούμε το άτομο που κατέφυγε στο σπήλαιο και έκρυψε την προσωπική του περιουσία εδώ σκοπεύοντας να επιστρέψει για να την συλλέξει. Το άτομο πιθανότατα σκοτώθηκε στις μάχες και δεν επέστρεψε ποτέ για να συλλέξει τα υπάρχοντά του, τα οποία περίμεναν σχεδόν 2.200 χρόνια μέχρι να τα ανακτήσουμε. Αυτό το μοναδικό εύρημα αποτελεί την πρώτη ξεκάθαρη αρχαιολογική απόδειξη ότι οι σπηλιές της ερήμου της Ιουδαίας έπαιξαν ενεργό ρόλο στις δραστηριότητες των Εβραίων εξεγερμένων ή των φυγάδων κατά τις πρώτες ημέρες της εξέγερσης των Μακαβαίων ή των γεγονότων που οδήγησαν σε αυτές».

Ο Amir Ganor, Διευθυντής της ανασκαφής για λογαριασμό της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων, δήλωσε σχετικά: «Το έργο έρευνας και ανασκαφής που πραγματοποιήθηκε από την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων στην έρημο της Ιουδαίας τα τελευταία έξι χρόνια έχει αποδειχθεί πολύτιμο, καθώς έχουν σωθεί χιλιάδες αρχαιολογικά αντικείμενα από την καταστροφή και τη λεηλασία, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων βιβλικών κυλίνδρων, αιχμές βελών από την εξέγερση του Bar Kochba, ένα καλάθι 10.500 ετών και άλλα πολλά».

Πηγή: Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων, The Friends of Israel Antiquities Authority, Ανασκαφή