Τα αρχαία Ελληνικά βασίλεια της Κίνας

Οι Αρχαίοι Έλληνες της Κίνας. Η Ελληνική θεά Αθηνά ζωγραφισμένη από τον Fred Henry Andrews για τον ιστορικό Aurel Stein με βάση μια σφραγίδα που βρέθηκε από τον ίδιο από την Κίνα. Συντελεστές εικόνας: Fred Henry Andrews μέσω του βιβλίου Ancient Khotan του Aurel Stein.

Οι περισσότεροι αγνοούν ότι υπήρχαν αρχαία Ελληνικά βασίλεια στην Κίνα και ότι ο Ελληνισμός εξαπλώθηκε μέχρι την Ιαπωνία και την Κορέα μέσω Ινδίας. Γεγονός όμως είναι ότι οι Έλληνες βρίσκονταν πράγματι στην Κίνα και, επιπλέον, ο Ελληνισμός εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον Βουδιστικό κόσμο της Ανατολικής Ασίας. Μάλιστα, το πρώτο ανθρωπόμορφο άγαλμα του Βούδα δημιουργήθηκε από τους Έλληνες.

Ο περίφημος Δρόμος του Μεταξιού που συνέδεε την Ευρώπη με την Κίνα άνοιξε στην πραγματικότητα εξαιτίας ενός πολέμου μεταξύ Ελλήνων της Αλεξάνδρειας Εσχάτη. Η Αλεξάνδρεια Εσχάτη, που σημαίνει «Αλεξάνδρεια η πιο μακρινή», βρίσκεται στην κοιλάδα Fergana στο σημερινό Τατζικιστάν και ιδρύθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο ως τη βορειότερη βάση του στην Κεντρική Ασία. Κατά τη διάρκεια της κινεζικής δυναστείας των Χαν, ήταν γνωστή ως «Η μάχη για τα ουράνια άλογα».

Με την πτώση του τελευταίου κλασικού Ελληνικού βασιλείου στον κόσμο, που βρισκόταν στην Ινδία, η δύναμη των Ελλήνων στην Ασία αποδεκατίστηκε. Ωστόσο, ο πολιτισμός, η τέχνη και η φιλοσοφία που μοιράζονταν με τους Ασιάτες εξακολουθούν να υπάρχουν. Ο Βουδισμός Μαχαγιάνα έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τους Έλληνες και έχει βρει πολλούς υποστηρικτές σε πολλά έθνη της Ασίας.

Έλληνες ήταν παντού

Νομίσματα Ανατολικού Χαν με Ελληνικά γράμματα, που ανασκάφηκαν στο Shaanxi της Κίνας. 1ος-2ος αιώνας Κ.Χ. Εικόνα: u/SXZ728/ Reddit

Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι ένα νέο φαινόμενο στο οποίο άνθρωποι και υλικά διέσχισαν πολλές περιοχές του πλανήτη για να συνδέσουν πολιτισμούς. Μάλλον, η παγκοσμιοποίηση που βλέπουμε σήμερα είναι, ας πούμε, η παγκοσμιοποίηση 4.0. Υπήρχαν, αποδεικνύεται, τρία κύματα παγκοσμιοποίησης πριν από αυτό το σημερινό.

Τα προηγούμενα κύματα ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου ξεκίνησαν με τους Δρόμους του Μεταξιού τον 1ο αιώνα π.Χ. και διήρκεσαν έως τον 5ο αιώνα μ.Χ. Τον 13ο έως τον 14ο αιώνα μ.Χ., υπήρξε ένα ακόμη κύμα παγκόσμιου εμπορίου. Μετά ήρθαν οι Διαδρομές Μπαχαρικών μεταξύ 7ου και 15ου αιώνα. Η Εποχή της Ανακάλυψης ακολούθησε τον 15ο έως τον 18ο αιώνα.

Το πρώτο κύμα παγκοσμιοποίησης, που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα, διήρκεσε μέχρι το 1914 μέχρι περίπου την αρχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και, όταν έπεσε το Σιδηρούν Παραπέτασμα το 1989, η παγκοσμιοποίηση έγινε ένα πραγματικά διεθνές φαινόμενο.

Ένα νέο τεχνολογικό κύμα από την Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση δημιούργησε το διαδίκτυο, συνδέοντας ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με έναν ακόμη πιο άμεσο τρόπο. Τώρα, βρισκόμαστε στη μέση αυτού που ονομάζεται Παγκοσμιοποίηση 4.0.

Αυτό περιλαμβάνει την ψηφιακή οικονομία που βρισκόταν στα σπάργανα κατά το τρίτο κύμα, αλλά τώρα γίνεται μια δύναμη που πρέπει να υπολογίσουμε.

Οι Έλληνες, ας πούμε, ήταν οι ενεργοί θιασώτες της σύνδεσης διαφορετικών πολιτισμών. Λειτουργούσαν ως ζωντανές γέφυρες μεταξύ τους. Επιπλέον, με τις κατακτήσεις τους και τις ιεραποστολικές δραστηριότητες των Ελλήνων Βουδιστών μοναχών, γνωστών αλλιώς ως Yavana Shramanas, διέδωσαν τον Ελληνισμό στον γνωστό κόσμο μέχρι την Ιαπωνία.

Σύμφωνα με την Inoue Shoichi του Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου Ιαπωνικών Σπουδών στο Κιότο της Ιαπωνίας, λέγεται συχνά ότι ο Höryüji (Ο Hōryū-ji είναι ένας βουδιστικός ναός που κάποτε ήταν ένας από τους ισχυρούς Επτά Μεγάλους Ναούς) στην Ιαπωνία επηρεάστηκε επίσης από την αρχαία Ελληνική αρχιτεκτονική.

Πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί ο Ελληνισμός σε έναν βουδιστικό ναό στην Άπω Ανατολή; Αναμφίβολα, για ένα άτομο που το ακούει αυτό για πρώτη φορά, αυτό θα φαινόταν κάπως αμφίβολο. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι ο Höryuji θεωρείται πολύ Ελληνικός, γράφει ο Inoue Shoichi.

Η Ελληνική Τέχνη παραμένει στην Κίνα

Σύμφωνα με τους συγγραφφείς του βιβλίου The Crossroads of Asia: Transformation in Image and Symbol in the Art of Ancient Afghanistan and Pakistan, μερικά από τα παλαιότερα γνωστά βουδιστικά τεχνουργήματα που βρέθηκαν στην Κίνα είναι μικρά αγάλματα που χρονολογούνται γύρω στο 200 μ.Χ., σε τυπικό ελληνοβακτριανικό (Gandharan) στυλ.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Vinay Kumar του πανεπιστειμίου Benaras Hindu στην Ινδία, ορισμένα αγάλματα του Βόρειου Wei (Κινεζική δυναστεία) μπορεί να θυμίζουν αρκετά τον Ελληνοβακτριανό όρθιο Βούδα, αν και σε λίγο πιο συμβολικό ύφος.

Τα αγάλματα της Βόρειας δυναστείας Qi (Κινεζική δυναστεία) διατηρούν επίσης το γενικό ελληνοβουδιστικό στυλ, αλλά με λιγότερο ρεαλισμό και πιο έντονα συμβολικά στοιχεία. Μερικά αγάλματα του Ανατολικού Wei εμφανίζουν τον Βούδα με περίτεχνη αναδιπλούμενη ρόμπα Ελληνικού στιλ, που ξεπερνιέται από ιπτάμενες φιγούρες που κρατούν ένα στεφάνι.

Σύμφωνα με τον Στράβωνα, όταν μιλάμε για την Ελληνική αυτοκρατορία σε μέρη της Κίνας και του Νεπάλ, αναγνωρίζεται ότι οι Έλληνες «επέκτειναν την αυτοκρατορία τους ακόμη και μέχρι… [Κίνα] και τη Φρύνη [στο Νεπάλ]».

Η επέκταση της Ελλάδας στην ηπειρωτική Κίνα

Έλληνας στρατιώτης, 3ος ή 2ος αιώνας π.Χ., σήμερα στο Μουσείο Xinjiang στο Urumqi. Συντελεστές εικόνας: Ismoon μέσω Wikipedia Commons.

Οι Ελληνο-Βακτριανοί και οι εξελληνισμένοι Σκύθες τους —γνωστοί ως Σάκες— έφτασαν στην Κίνα μέσω της λεκάνης του Ταρίμ και δημιούργησαν αποικίες, ή οικισμούς, στο νότιο τμήμα της κατά μήκος της βόρειας οροσειράς των Ιμαλαΐων.

Οι Έλληνες και τα στρατεύματά τους, που ζούσαν στη Βακτρία, τη Σογδιανή και τη Φεργκάνα στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας και της Νότιας Ασίας, έγιναν γνωστοί ως Lixuan, ή Lijian, λαός από τους Κινέζους αμέσως μετά το άνοιγμα του Δρόμου του Μεταξιού προς την Κεντρική Ασία, από τον αυτοκράτορα Han Wudi, ο οποίος βασίλεψε από το 156 έως το 87 π.Χ.

Η «Αλεξάνδρεια» που ήταν πιο κοντά στην Κίνα ήταν η «Αλεξάνδρεια η Πιο Μακρινή» ή Αλεξάνδρεια η Εσχάτη, την οποία ίδρυσε ο Αλέξανδρος το 329 π.Χ. μετά τον γάμο του με τη Ρωξάνη (345–310 π.Χ.), τη Σογδιανή πριγκίπισσα. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική Φεργκάνα στα εδάφη της Σογδιανής, η πραγματική της τοποθεσία είναι το Khujand στο Τατζικιστάν—πρώην Λενιναμπάντ.

Η Κίνα, γνωστή από τους Έλληνες ως «Σέρες» (Σῆρες) και «Σινά» (Σίναι) περιγράφεται από τον Στράβωνα ότι κατακτήθηκε σε ορισμένα μέρη από τους Ελληνοβακτριανούς μαζί με το Νεπάλ (Φρυνή). Η πρώτη επαφή μεταξύ των Κινέζων και των Ελλήνων της Μ. Ασίας έγινε την εποχή του ανεξάρτητου ελληνοβακτριανικού βασιλείου. Αυτή η επαφή έγινε μέσω του Xinjiang, επίσης γνωστό ως Dogu (Ανατολικό) Τουρκεστάν και Γκάνσου.

Ο βόρειος δρόμος του μεταξιού μέσω του Ταρίμ ξεκινά από τη Φεργκάνα και συνδέει την Κεντρική Ασία με την Κίνα μέσω των πόλεων Aksu (Gumo), Kucha (Qiuci) και Turfan (Jushi), που βρίσκονται όλες στην Κίνα. Ο Διοδότης και ο Ευθύδημος, που κυβέρνησαν τη Βακτρία, τη Σογδιανή, τη Φεργκάνα και τη Βόρεια Ινδία την εποχή του αυτοκράτορα Τσιν, μπορεί να έστελναν στρατεύματα στη λεκάνη του Ταρίμ.

Στην επαρχία Γκάνσου στην Κίνα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια Ελληνιστική χρυσή πλάκα που αντιπροσωπεύει τους δώδεκα θεούς μαζί με τον Διόνυσο (ή τον Αλέξανδρο-Διόνυσο) που κάθεται σε έναν πάνθηρα που περιβάλλεται από σταφύλια με μια βακτριανή επιγραφή στο πίσω μέρος. Αναφέρεται ότι οι Ελληνορωμαίοι αιχμάλωτοι στην Κίνα έχτισαν την πόλη Liqian το 26 π.Χ. μετά την υποταγή του Zhizhi.

Αν εξετάσουμε το δρομολόγιο της κατάκτησης της βορειοδυτικής Ινδίας από τον Δημήτριο, καλύπτοντας περίπου τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα με τον στρατό του, μια εκστρατεία μέχρι το Gansu-Ningxia δεν είναι αδύνατη.

Khotan στην Κίνα: μια ινδοελληνική αποικία

Ναός Rawak στην έρημο Τάκλα Μακάν (κοντά στο Hotan / Khotan). Συντελεστές εικόνας: Daggel μέσω Wikipedia

Ο Aurel Stein στο On Ancient Central Asian Tracks γράφει ότι:

…τοπική παράδοση, που καταγράφεται από τον Xuan Zang και επίσης σε παλιά θιβετιανά κείμενα, ότι η επικράτεια του Khotan κατακτήθηκε και αποικίστηκε περίπου δύο αιώνες πριν από την εποχή μας από Ινδούς μετανάστες από την Takshasila, την Τάξιλα των Ελλήνων, στην ακραία βορειοδυτική γωνία του Punjab.

Αυτή η επέκταση του Ελληνικού ρόλου μέχρι το Khotan στην Κίνα θα αντιστοιχούσε στην εποχή της κυριαρχίας του βασιλιά Διόδοτου στην Ινδία και μέσω των πορειών προς Ανατολάς του Ευθύδημου και του Δημητρίου.

Ωστόσο, δεν υπήρχαν μόνο Ινδοί μετανάστες που πήγαν στο Khotan. Ένας μικτός στρατός, αποτελούμενος από ετερόκλητες εθνότητες και μισθοφόρους από την Τάξιλα, μια αρχαία πόλη με ερείπια ενός αρχαίου πανεπιστημίου, έφτασε πιθανώς επίσης στο Khotan. Αυτό ήταν ένα από τα πιο διάσημα πανεπιστήμια του αρχαίου κόσμου. Ήταν ένα μέρος όπου δίδασκε ο Τσανάκυα (Chanakya), ένας αρχαίος Ινδός φιλόσοφος. Ο Τσανάκυα ήταν δάσκαλος του Sandracottus, του πρώτου αυτοκράτορα της ενωμένης Ινδίας.

Στην περιοχή αυτή, ένας Ινδο-Έλληνας βασιλιάς έχτισε πιθανώς τειχισμένες πόλεις χρησιμοποιώντας τη διοικητική και κοινωνική οργάνωση των Ελληνοβακτριανών, όπως υποστηρίζεται στα έγγραφα του Niya-Khotan και όπως μαρτυρούν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, συμπεριλαμβανομένων των νομισμάτων Σινο-Kharoshthi.

Σχετικά με τα νομίσματα Σινο-Kharoshthi που βρέθηκαν στο Khotan, ο Enoki ανέφερε ότι είναι «τόσο σε μορφή όσο και σε επιγραφή…κοντά στο βασίλειο της Βακτριανής και δεν χρειάζεται να αναζητήσουμε την επιρροή των Saka σε αυτά».

Μετά την ίδρυση του ινδοελληνικού βασιλείου του Khotan, άνοιξε ο εμπορικός και πολιτιστικός δρόμος μεταξύ της Κίνας, του Khotan, της βορειοδυτικής Ινδίας και της Βακτρία. Πιθανότατα ξεκίνησε με το εμπόριο μεταξιού με την Ινδία, τη Βακτρία και την Πτολεμαϊκή Αίγυπτο. Οι Έλληνες άνοιγαν δυνατότητες εμπορίου από τις νέες κατακτήσεις τους στην Κίνα.

Ελληνιστικές αρχαιότητες από την περιοχή

Βρέθηκε στην τοποθεσία Khotan στο Xinjiang της Κίνας. Συλλογή 3ου-4ου αιώνα μ.Χ. του Εθνικού Μουσείου του Τόκιο. Συντελεστές εικόνας: Puchku μέσω Wikipedia

Σύμφωνα με τον Λουκά Χριστόπουλο, αρκετές Ελληνιστικές αρχαιότητες έχουν βρεθεί σε αυτήν την περιοχή της πόλης της Κίνας. Αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε νομίσματα του Ερμαίου στην περιοχή Χοτάν. Αυτά μπορεί να υποδηλώνουν μια συνεχή σχέση μεταξύ των ελληνοβακτριανών βασιλιάδων και του βασιλείου των Χοτάν από την εποχή του Ευθύδημου έως τον Ερμαίο.

Στο νεκροταφείο Sampul που βρίσκεται κοντά στο Khotan, ανακαλύφθηκε μια ταπετσαρία που πιθανώς αναπαριστά έναν Ελληνο-Σκύθη βασιλιά. Εμφανίζεται ο βασιλιάς με το δόρυ του και τον κένταυρο Χείρωνα να παίζει τρομπέτα και να φορά, ένα μεγάλο ελληνομακεδονικό καπέλο. Ένα δέρμα λιονταριού τον σκεπάζει.

Επειδή τα δύο σύμβολα του Αχιλλέα (Χείρωνας) και του Ηρακλή (δέρμα λιονταριού της Νεμέας) συνδυάζονται, η ταπετσαρία μπορεί επίσης να είναι μια αναπαράσταση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αναφερόταν σε αυτούς ως δύο προγόνους του, οι οποίοι συχνά απεικονίζονταν.

Προτομή μποντισάτβα, από την Kucha. Σερινδική τέχνη της Σιντζιάνγκ, 6ος-7ος αιώνας. Ξεραμένη γη και πολυχρωμία. Μουσείο Guimet. Συντελεστές εικόνας: Vasil μέσω Wikipedia

Καταγόμενος από τους βασιλείς του Άργους, ο Αλέξανδρος διεκδίκησε προγονικούς δεσμούς με τον Ηρακλή. Θα ανήκε έτσι στην πρώτη γενιά της γενεαλογίας αυτής της οικογένειας. Η προγονική γραμμή ήταν συνδεδεμένη με τον θρυλικό γιο του Ηρακλή, Τέμενο.

Ο Αλέξανδρος πίστευε ότι ήταν συγγενής του Αχιλλέα και μέσω της μητέρας του. Πρέπει να αναφερθεί ότι ο γαλανομάτης βασιλιάς στην ταπισερί Sampul δεν μοιάζει στην πραγματικότητα με τον Αλέξανδρο. Ωστόσο, η συσχέτιση με τον Χείρωνα και τον Ηρακλή θα πρέπει να υποδηλώνει έναν ορισμένο βαθμό εθνοτικής σύνδεσης, αν όχι καταγωγή.

Η ταινία στο κεφάλι του είναι χαρακτηριστικό των Αντιοχιδών, των Ινδο-Έλληνων ή Ελληνοβακτριανών βασιλιάδων. Αναμφίβολα λέει επίσης για μια σύνδεση μεταξύ του βασιλιά Khotan και της ελληνιστικής βασιλικής παράδοσης.

Οι μεταφράσεις των ονομάτων των πρώτων βασιλιάδων του Khotan στα κινέζικα είναι οι εξής: Yulin (25–55 μ.Χ.), Rongwan (50–51 μ.Χ.), Weishi (50–51 μ.Χ.) και Dumo (60 μ.Χ.· δεν στέφθηκε ). Άλλοι βασιλιάδες του Khotan περιλάμβαναν τους Xiumoba (60 μ.Χ.), Guangde (60–86 μ.Χ.) και Fangqian (129–132 μ.Χ.). Ακολούθησαν αργότερα οι Jian (151–152 μ.Χ.), Anguo (125–175 μ.Χ.) και Shanxi (220–226 μ.Χ.).

Ελληνική Πόλη Niya στην Κίνα

Σύμφωνα με μια ειδησεογραφία της Chicago Tribune, «οι αρχαιολόγοι ξέθαψαν μια αρχαία πόλη (Niya στην Κίνα) που μπορεί να κατοικούνταν από άτομα που εγκατέλειψαν τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Η εφημερίδα ισχυρίζεται ότι η πόλη μπορεί να είναι η απάντηση στο να λύσουν οι ανθρωπολόγοι το παζλ των ξανθομάλλων, πρασίνιων ασιατών της Κεντρικής Ασίας που συνεχίζουν να κατοικούν στην περιοχή. Αν ναι, αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί εξίσου σημαντικό με την ανακάλυψη της Πομπηίας, της ρωμαϊκής πόλης που θάφτηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.

Στην πόλη Niya (Jingjue) το 1906, ο Aurel Stein ανακάλυψε μια σειρά από πήλινες σφραγίδες της Παλλάς-Αθηνάς, συμπεριλαμβανομένων των αιγών και του κεραυνού. Υπήρχαν επίσης απεικονίσεις του Έρωτα, του Ηρακλή και πιθανώς μιας διαφορετικής Αθηνάς, της Αθηνάς Αλκιδήμου.

Η Αθηνά Αλκήδημος ήταν η θεά της Πέλλας. Εκπροσωπήθηκε σχεδόν πανομοιότυπα στα νομίσματα τόσο του Μεγάλου Αλεξάνδρου όσο και του Μενάνδρου στην Τάξιλα.

Ο Στάιν επισημαίνει τη στενή ομοιότητα αυτών των κομματιών με την Ελληνιστική τέχνη του πρώτου αιώνα. Η ομοιότητα, ωστόσο, φαίνεται να υποδηλώνει ότι αυτά μπορεί ενδεχομένως να ήταν από παλαιότερη ημερομηνία. Αυτό θα μπορούσε να ισχύει ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε την άμεση σχέση μεταξύ της αναπαράστασης της Αθηνάς Αλκιδήμου και των Ελληνοβακτριανών και Ινδο-Ελλήνων βασιλιάδων.

Βρέθηκε επίσης μια σκαλιστή πολυθρόνα με κάθισμα που παριστάνει όρθια λιοντάρια και υποβραχιόνια που αποτελούνται από τέρατα Ελληνιστικού τύπου. Αρκετά έγγραφα στο Kharoshthi μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία Ελληνο-Σκύθιων βασιλιάδων στην περιοχή στο παρελθόν. Ο Στάιν συνδέει την παρουσία αυτών των εγγράφων με τη μετανάστευση από τα Τάξιλα στα τέλη του τρίτου αιώνα π.Χ.

Σινο-Νιππονέζος-Ελληνισμός

Ο Χερν και η γυναίκα του. Εικόνα: Wikimedia Commons/Δημόσιος Τομέας

Ο Σινο-Νιπονέζος-Ελληνισμός, ή Κινεζο-Ιαπωνο-Ελληνισμός, είναι αποτέλεσμα της κρεολοποίησης του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού που προήλθε από τους Αφγανούς, την Κεντρική Ασία και τους Ινδούς Έλληνες στην Κίνα. Μέρος του αποτελούσαν και οι ντόπιοι Κινέζοι που αφομοίωσαν κάποια στοιχεία του Ελληνισμού. Αντανακλούσαν τον πολιτισμό στην τέχνη, τη θρησκεία και τη γλυπτική τους, η οποία αργότερα εξαπλώθηκε στην Κορέα και στο Nippon της Ιαπωνίας.

Λευκάδιος Χερν το 1889. Εικόνα: Wikimedia Commons/Public Domain

Το Αρχαίο Ελληνικό Πάνθεον ενέπνευσε τη θρησκευτική τέχνη, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική στην Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία. Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι Αρχαίοι Έλληνες που άφησαν αποτύπωμα στην ιστορία της περιοχής της Άπω Ανατολής του κόσμου. Οι Έλληνες του σύγχρονου κόσμου, ο Έλληνας Λευκάδιος Χερν (γνωστός και ως Koizumi Yakumo), για παράδειγμα, δημιούργησε μια γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης μέσω της δουλειάς του. Ο Λευκάδιος Χερν ήταν θιασώτης τόσο του Ελληνικού όσο και του Ιαπωνικού πολιτισμού.

Στις 26 Σεπτεμβρίου 1904, ο Χερν πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικία πενήντα τεσσάρων ετών. Παραμένει θαμμένος στο νεκροταφείο Zoshigava στην Toshima του Τόκιο.

Μαχαγιάνα Βουδισμός

Ένα άγαλμα του Βούδα που δείχνει τη σαφή επιρροή της αρχαίας Ελλάδας στον Βουδισμό, σε σύγκριση με ένα αρχαίο Ελληνικό άγαλμα. Εικονογράφηση Greek Reporter. (αριστερά) Βούδας Γκαντάρα. Εθνικό Μουσείο του Τόκιο 1ος-2ος αιώνας μ.Χ., δημόσιος τομέας. (δεξιά) Άγαλμα Διονύσου Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Γεώργιος Ε. Κορωναίος / wikimedia commons CC BY-SA 4.0

Οι Έλληνες ανέπτυξαν τον Μαχαγιάνα Βουδισμό χρησιμοποιώντας τη φιλοσοφία και την τέχνη τους. Ως αίρεση, ήταν διαφορετικό από τον βουδισμό Theravada, και η Μαχαγιάνα έχει Ελληνική επιρροή. Έτσι, ο λεγόμενος Βουδισμός Hinayana εξελίχθηκε σε δύο διαφορετικές αιρέσεις εντός του Βουδισμού.

Από τον επηρεασμένο από την Ελληνική επιρροή Βουδισμό Μαχαγιάνα προέκυψε ο Βατζραγιάνα Βουδισμός. Αργότερα το υιοθέτησαν και οι Θιβετιανοί, οι Μογγόλοι και οι Ladakhis της Ινδίας. Ο Βουδισμός έγινε η πιο δημοφιλής θρησκεία στην Ανατολική Ασία, παίρνοντας τη θέση του Κομφουκιανισμού, του Ταοϊσμού και του Σιντοϊσμού.

Η απεικόνιση του Βούδα είναι σε ανθρωπόμορφη μορφή που προέρχεται από τους Έλληνες. Οι Ινδοί, οι Κινέζοι, οι Κορεάτες, οι Ιάπωνες, οι Βιρμανοί και οι Ινδο-Κινέζοι συνέχισαν αυτή την παράδοση. Αργότερα επηρέασε επίσης τους Θιβετιανούς, τους Μογγόλους, τους Σρι Λάνκα, τους Ινδονήσιους και τους Σιγκαπούρους μεταξύ πολλών άλλων ομάδων.

Οι αρχαίοι Έλληνες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης. Η πιθανότητα εύρεσης άνδρα ή γυναίκας αρχαιοελληνικής καταγωγής στη σύγχρονη βορειοδυτική Κίνα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.

Ωστόσο, υπάρχει πάντα μεγαλύτερη πιθανότητα να βρεθεί ένας άνδρας αρχαιοελληνικής καταγωγής στη Βόρεια Ινδία, η οποία ήταν τελικά το τεράστιο κέντρο ισχύος των Αρχαίων Ελλήνων στην Ασία.