Τα κρυμμένα ηφαίστεια της Λέσβου

Η Λέσβος είναι ένα νησί γέννημα-θρέμμα των ηφαιστείων. Μπορεί το παγκοσμίου φήμης Απολιθωμένο Δάσος στο Σίγρι να μονοπωλεί το τουριστικό ενδιαφέρον, ωστόσο ολόκληρο το νησί αποτελεί ένα πελώριο γεωλογικό πάρκο, εξίσου σημαντικό, το οποίο άλλωστε δημιουργήθηκε μετά από αλυσιδωτές ηφαιστειακές εκρήξεις, όταν το Κεντρικό και το Βόρειο Αιγαίο συγκλονίζονταν από έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του Κατώτερου Μειόκαινου (πριν από 16 με 21 εκατομμύρια χρόνια).

Μεγάλα ηφαίστεια όπως της Βατούσας, του Λεπέτυμνου, της Άγρας και της Ανεμότιας συντάραξαν με τις ηφαιστειακές εκρήξεις τους την περιοχή της σημερινής Λέσβου δημιούργησαν εντυπωσιακά ηφαιστειογενή τοπία, πετρώματα, ηφαιστειακές γεωμορφές, θερμές πηγές, φυσικοί πόροι που τους εκμεταλλεύτηκαν οι άνθρωποι στο πέρασμα των χρόνων.

Η λειτουργία των ηφαιστείων της Λέσβου συνδέεται με τη βύθιση της Αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα. Καθώς η βυθιζόμενη αφρικανική πλάκα φτάνει σε βάθος δεκάδων χιλιομέτρων, τα πετρώματα του ωκεάνιου πυθμένα της τήκονται. Το ρευστό μάγμα που δημιουργείται είναι ελαφρύτερο από τα γειτονικά υλικά της ασθενόσφαιρας, με αποτέλεσμα να κινείται προς τα πάνω και να φτάνει στην επιφάνεια της γης όπου και σχηματίζει ηφαίστεια. Σήμερα η καταβύθιση αυτή γίνεται νότια της Κρήτης και τα μεγάλα ηφαίστεια της Λέσβου έχουν πλέον σιγήσει.

Ηφαιστειακός Δόμος Υψηλού – Στηλοειδείς Λάβες

Ο ηφαιστειακός Δόμος του Όρδυμνου είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά ηφαιστειακά οικοδομήματα της Λέσβου. Με το χαρακτηριστικό κωνικό του σχήμα και υψόμετρο 634 μ. δεσπόζει στην τοπογραφία της δυτικής χερσονήσου.

Σχηματίσθηκε στην τελευταία φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας, πριν από 16,5 εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί το μεγαλύτερο από μία σειρά ηφαιστειακών δόμων που διατάσσονται κατά μήκος μιας μεγάλης τεκτονικής διάρρηξης με διεύθυνση από βορρά προς νότο, που φτάνουν μέχρι την Ερεσό.

Η δημιουργία του συνδέεται με άνοδο μάγματος που κινήθηκε με μικρή ταχύτητα, διαπέρασε τα παλιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου, αναθόλωσε τα στρώματα των πυροκλαστικών σχηματισμών που κάλυπταν την περιοχή και δημιούργησε ένα γιγαντιαίο θόλο χωρίς να προκληθεί ηφαιστειακή έκρηξη. Το μάγμα ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε σε μικρό, σχετικά, βάθος. Η διάβρωση των πυροκλαστικών πετρωμάτων που κάποτε τον περιέβαλαν, αποκάλυψε το γιγαντιαίο θόλο, κορυφή του οποίου είναι σήμερα μια από τις ψηλότερες της δυτικής Λέσβου.

Στη βόρεια πλευρά του λόφου δεσπόζουν εντυπωσιακές στηλοειδείς μορφές λάβας, οι οποίες δημιουργήθηκαν εξαιτίας της απότομης ψύξης του διάπυρου υλικού.

Στην κορυφή του ηφαιστειακού δόμου, στη θέση παλιότερου οχυρού και βυζαντινής φρυκτωρίας, είναι χτισμένη η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. H παράδοση τοποθετεί την ίδρυση της μονής κατά τους βυζαντινούς χρόνους, πριν το 800 μ.Χ. και είναι γνωστή ως Μονή Υψηλού.

Λακκόλιθος Ερεσού

Ο ηφαιστειακός δόμος Ερεσού είναι ο μεγάλος λόφος του Προφήτη Ηλία που δεσπόζει στα νότια του οικισμού.

Αποτελεί ένα χαρακτηριστικό ηφαιστειακό οικοδόμημα που ανήκει σε μία σειρά ηφαιστειακών δόμων που εμφανίζονται στην ευρύτερη περιοχή και σχηματίσθηκαν στην τελευταία φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας, πριν από 16,5 εκατομμύρια χρόνια.

Η δημιουργία τους συνδέεται με άνοδο μάγματος που κινήθηκε με μικρή ταχύτητα, διαπέρασε και ανύψωσε στην επιφάνεια τα παλιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου, που εμφανίζονται σήμερα τοποθετημένα πάνω στα νεώτερα ηφαιστειακά πετρώματα κατά μήκος της επαρχιακής οδού Άντισσας – Ερεσού.

Σήμερα στην κορυφή του λόφου είναι χτισμένη η εκκλησία του Προφήτη Ηλία.

Στην ευρύτερη περιοχή η έντονη διάβρωση των επιφανειακών πετρωμάτων και η τεκτονική δραστηριότητα αποκαλύπτει μια δομή που πιθανόν αποτελεί ένα μεγάλο μαγματικό θάλαμο. Η δομή που ονομάζεται λακκόλιθος, δημιουργήθηκε από διείσδυση μάγματος στα προϋπάρχοντα πετρώματα, επεκτείνεται οριζόντια και τα αναθολώνει με αποτέλεσμα να εμφανίζει επίπεδη βάση και μανιταροειδή κορυφή.

Ηφαιστειακή Φλέβα Ερεσού

Η ηφαιστειακή φλέβα της Ερεσού, αποτελεί μια χαρακτηριστική γεωμορφή που δημιούργησε η νεώτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Λέσβο, η οποία ξεκίνησε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια.

Η φλέβα σχηματίσθηκε από διείσδυση ρευστής λάβας, ανδεσιτικής σύστασης, σε προϋπάρχοντα ηφαιστειακά πετρώματα τα οποία δημιουργήθηκαν στην κύρια φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας πριν από 18,5 έως 17 εκατομμύρια χρόνια. Η διείσδυση της λάβας στα ανώτερα στρώματα του φλοιού οδήγησε στη σταδιακή ψύξη και τη στερεοποίησή της.

Τα πετρώματα που περιέβαλαν την ηφαιστειακή φλέβα διαβρώθηκαν μετά το τέλος της ηφαιστειακής δραστηριότητας, ενώ η λάβα, ανθεκτικότερη στη διάβρωση, δημιούργησε τη γεωμορφή που παρατηρούμε στον αγροτικό δρόμο Ερεσού – Σιγρίου.

Τι είναι μια ηφαιστειακή φλέβα;

Οι ηφαιστειακές φλέβες είναι δομές ηφαιστειακών πετρωμάτων, προσανατολισμένες κάθετα ή ελαφρώς κεκλιμένες σε σχέση με τα πετρώματα μέσα στα οποία φιλοξενούνται. Κατά κανόνα κόβουν τα προϋπάρχοντα πετρώματα.

Πως δημιουργούνται;

Οι ηφαιστειακές φλέβες δημιουργούνται σε περιόδους έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας, όταν ανερχόμενο διάπυρο υλικό από το εσωτερικό της γης, ακολουθώντας μια μεγάλη ρωγμή στο φλοιό, διαπερνάει τα παλαιότερα γεωλογικά στρώματα και ανεβαίνει προς την επιφάνεια. Στη συνέχεια το διάπυρο μάγμα κρυώνει και στερεοποιείται παίρνοντας το σχήμα της ρωγμής.

Ποιες είναι οι διαστάσεις τους;

Παρότι το πάχος των φλεβών μπορεί να είναι από μερικά εκατοστά μέχρι και δεκάδες μέτρα, συνήθως κυμαίνεται από 1 έως 20 μέτρα. Το μήκος μιας φλέβας είναι γενικά μεγαλύτερο από το πάχος της και καθορίζεται κυρίως από τις ρωγμές των πετρωμάτων, μέσα στις οποίες έχει διεισδύσει και παγιδευτεί.

Ηφαιστειακός Δόμος Μαστού – Ακρόπολη Ερεσού

Ο ηφαιστειακός δόμος Μαστός βρίσκεται στη Σκάλα Ερεσού. Στην κορυφή του ήταν χτισμένη η αρχαία Ακρόπολη της Ερεσού.

Αποτελεί το νοτιότερο από μία σειρά ηφαιστειακών δόμων που εμφανίζονται στην ευρύτερη περιοχή και σχηματίσθηκε στην τελευταία φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας, πριν από 16,5 εκατομμύρια χρόνια.

Η δημιουργία του συνδέεται με άνοδο μάγματος που κινήθηκε με μικρή ταχύτητα, διαπέρασε τα παλιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου, αναθόλωσε τα παλαιότερα στρώματα των πυροκλαστικών σχηματισμών που κάλυπταν την περιοχή και δημιούργησε ένα γιγαντιαίο θόλο χωρίς να προκληθεί ηφαιστειακή έκρηξη. Το μάγμα ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε σε μικρό, σχετικά, βάθος.

Η διάβρωση των πυροκλαστικών πετρωμάτων που κάποτε τον περιέβαλαν, αποκάλυψε τον εντυπωσιακό θόλο.​Στην κορυφή του, εκεί που κάποτε δέσποζε η αρχαία ακρόπολη και ίσως ανέβαινε η Σαπφώ για να αγναντέψει το Αιγαίο, στέκουν σήμερα τα ερείπια του πύργου των Γατελούζων.

Ηφαιστειακός Δόμος Πυθαρίου

Από τα πιο εντυπωσιακά ηφαιστειακά οικοδομήματα της Λέσβου είναι ο ηφαιστειακός δόμος (θόλος) που βρίσκεται στην περιοχή του φράγματος στη Μονή Πυθαρίου, κοντά στην επαρχιακή οδό Μεσοτόπου – Ερεσού. Πρόκειται για ένα λόφο με απότομες πλαγιές, που παρουσιάζει στηλοειδή κατάτμηση.

Σχηματίσθηκε στην τελευταία φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας, πριν από 16,5 εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί το μεγαλύτερο από μία σειρά ηφαιστειακών δόμων που εμφανίζονται στην ίδια περιοχή κατά μήκος μια μεγάλης ηφαιστειακής φλέβας με διεύθυνση Α-Δ.

Η δημιουργία του συνδέεται με άνοδο μάγματος που κινήθηκε με μικρή ταχύτητα, διαπέρασε τα παλιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου, αναθόλωσε τα παλαιότερα στρώματα των πυροκλαστικών σχηματισμών που κάλυπταν την περιοχή και δημιούργησε ένα γιγαντιαίο θόλο χωρίς να προκληθεί ηφαιστειακή έκρηξη. Το μάγμα ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε σε μικρό, σχετικά, βάθος. Η διάβρωση των πυροκλαστικών πετρωμάτων που κάποτε τον περιέβαλαν, αποκάλυψε τον εντυπωσιακό θόλο.​

Δόμοι – Ηφαιστειακή Καλδέρα Βατούσας

Από τις μεγαλύτερες ηφαιστειακές δομές της Λέσβου είναι η ηφαιστειακή καλδέρα της Βατούσας με διάμετρο που ξεπερνά τα 8,5 χιλιόμετρα. Ο όρος καλδέρα ή καλντέρα προέρχεται από τα ισπανικά (caldera: καζάνι) και περιγράφει το βύθισμα του αναγλύφου που σχηματίζεται από την κατάρρευση του ηφαιστειακού κώνου ενός ηφαιστείου ή τη διάβρωση των τοιχωμάτων του ηφαιστειακού κρατήρα.

Το ηφαίστειο της Βατούσας συνδέεται με την κύρια ηφαιστειακή δραστηριότητα της Λέσβου που έλαβε χώρα πριν από 18,5 έως 17 εκατομμύρια χρόνια. Διαδοχικές ηφαιστειακές εκρήξεις διαμόρφωσαν την εκτεταμένη καλδέρα και προκάλεσαν την κατάρρευση της δυτικής πλευράς του ηφαιστειακού κώνου.

Οι λόφοι που περιβάλλουν σήμερα τη Βατούσα αποτελούν τα όρια της καλδέρας. Μετά τον σχηματισμό της, μεταγενέστερη ανάβλυση μάγματος, σχημάτισε μικρούς ηφαιστειακούς δόμους, που παρατηρούμε σήμερα ανάμεσα στη Βατούσα και τα Χίδηρα. Η υδροθερμική δραστηριότητα που ακολούθησε την ηφαιστειακή δράση προκάλεσε την αποσάθρωση των πετρωμάτων στο εσωτερικό της καλδέρας.

Στο μεγάλο χρονικό διάστημα που πέρασε από την περίοδο που το ηφαίστειο ήταν ενεργό, σημειώθηκαν έντονες τεκτονικές κινήσεις, διάβρωση και καταστροφή των πετρωμάτων με αποτέλεσμα να μην διακρίνεται εύκολα η αρχική μορφή του. Ωστόσο παρατηρώντας κάποιος προσεκτικά την περιοχή μπορεί να αντιληφθεί το σχήμα της μεγάλης ελλειψοειδούς καλδέρας. Στο εσωτερικό της λεκάνης οργιάζει η βλάστηση λόγω του πλούσιου εδάφους που δημιούργησε η αποσάθρωση των ηφαιστειακών πετρωμάτων.

Ηφαιστειακή Φλέβα Φίλιας

Η ηφαιστειακή φλέβα της Φίλιας αποτελεί μια χαρακτηριστική γεωμορφή που δημιούργησε η νεώτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Λέσβο, η οποία ξεκίνησε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια.

Η φλέβα της Φίλιας σχηματίσθηκε από διείσδυση δακιτικού μάγματος σε προϋπάρχοντα ηφαιστειακά πετρώματα τα οποία δημιουργήθηκαν στην κύρια φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας πριν από 18,5 έως 17 εκατομμύρια χρόνια. Η διείσδυση της λάβας στα ανώτερα στρώματα του φλοιού οδήγησε σε ψύξη και στερεοποίησή της.

Τα πετρώματα που περιέβαλαν την ηφαιστειακή φλέβα διαβρώθηκαν μετά το τέλος της ηφαιστειακής δραστηριότητας ενώ το δακιτικό πέτρωμα, ανθεκτικότερο στη διάβρωση, δημιούργησε τη γεωμορφή που στεφανώνει το λόφο πάνω από τον οικισμό της Φίλιας.

Ηφαίστειο Ανεμότιας

Το ηφαίστειο της Ανεμότιας είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ηφαίστεια της Λέσβου. Ευδιάκριτος είναι ο κρατήρας του ηφαιστείου στο βάθος της κοιλάδας, ενώ οι γύρω πλαγιές αποτελούν τα τοιχώματα του κρατήρα. Το χωριό της Ανεμότιας είναι χτισμένο στις εσωτερικές παρυφές του κρατήρα.

Εντυπωσιακές εικόνες ηφαιστειακών εκχύσεων ρευμάτων λάβας πάνω σε ηφαιστειακούς τόφφους εμφανίζονται στη βόρεια πλευρά του κάμπου της Ανεμότιας, κατά μήκος του δρόμου Καλλονής – Σιγρίου.

Ο ορίζοντας των ηφαιστειακών τόφφων παρεμβάλλεται και διαχωρίζει τις κατώτερες παλαιότερες ηφαιστειακές εκχύσεις λάβας που εμφανίζονται έντονα εξαλλοιωμένες στη νότια πλευρά του κάμπου της Ανεμότιας, από τις νεώτερες που εμφανίζονται στη βόρια πλευρά και φαίνεται να τοποθετούνται πάνω από τα πυροκλαστικά πετρώματα.

Το ηφαίστειο της Ανεμότιας ήταν ενεργό πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια.

Ηφαιστειακός Δόμος Μήθυμνας

Από τα πιο εντυπωσιακά ηφαιστειακά οικοδομήματα της Λέσβου είναι ο ηφαιστειακός δόμος (θόλος) που βρίσκεται στη Μήθυμνα.

Το κάστρο και ο οικισμός της Μήθυμνας χτίστηκαν πάνω στον ηφαιστειακό δόμο που σχηματίστηκε από άνοδο μάγματος στην τελευταία φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας της Λέσβου, πριν από 16,5 εκατομμύρια χρόνια.

Η δημιουργία του συνδέεται με άνοδο μάγματος που κινήθηκε με μικρή ταχύτητα, διαπέρασε τα παλιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου, αναθόλωσε τα παλαιότερα στρώματα των πυροκλαστικών σχηματισμών που κάλυπταν την περιοχή και δημιούργησε ένα γιγαντιαίο θόλο χωρίς να προκληθεί ηφαιστειακή έκρηξη. Το μάγμα ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε σε μικρό, σχετικά, βάθος. Η διάβρωση των πυροκλαστικών πετρωμάτων που κάποτε τον περιέβαλαν, αποκάλυψε τον εντυπωσιακό θόλο.​

Ηφαιστειακός Λαιμός Πέτρας

O μεγάλος βράχος της Παναγίας που δεσπόζει στο κέντρο του οικισμού της Πέτρας, αποτελεί ένα ηφαιστειακό οικοδόμημα που ονομάζεται ηφαιστειακός λαιμός.

Οι ηφαιστειακοί λαιμοί, είναι σωληνοειδείς αγωγοί που διοχετεύουν ρευστό μάγμα στην επιφάνεια της γης συνδέοντάς την με το θάλαμο μάγματος, ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό του γήινου φλοιού και τροφοδοτεί ένα ηφαίστειο.

Ο ηφαιστειακός λαιμός πάνω στον οποίο χτίσθηκε η εκκλησία της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας αποτελεί ένα πλευρικό ηφαιστειακό αγωγό τον οποίο τροφοδοτούσε με ανδεσιτική λάβα ο υπόγειος μαγματικός θάλαμος του ηφαιστείου του Λεπέτυμνου.

Τα πετρώματα που περιέβαλαν τον ηφαιστειακό λαιμό διαβρώθηκαν μετά το τέλος της ηφαιστειακής δραστηριότητας ενώ η ανδεσιτική λάβα καθώς ήταν ανθεκτικότερη στη διάβρωση, δημιούργησε το μεγάλο βράχο της Πέτρας.

Ηφαιστειακή Φλέβα Αυλάκι Πέτρας

Η ηφαιστειακή φλέβα στο Αυλάκι της Πέτρας αποτελεί μια χαρακτηριστική γεωμορφή που δημιούργησε η νεώτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Λέσβο, η οποία ξεκίνησε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια.

Η φλέβα στο Αυλάκι σχηματίσθηκε από διείσδυση δακιτικού μάγματος σε προϋπάρχοντα ηφαιστειακά πετρώματα τα οποία δημιουργήθηκαν στην κύρια φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας πριν από 18,5 έως 17 εκατομμύρια χρόνια. Η διείσδυση της λάβας στα ανώτερα στρώματα του φλοιού οδήγησε σε ψύξη και στερεοποίησή της.

Τα πετρώματα που περιέβαλαν την ηφαιστειακή φλέβα διαβρώθηκαν μετά το τέλος της ηφαιστειακής δραστηριότητας ενώ το δακιτικό πέτρωμα, ανθεκτικότερο στη διάβρωση, δημιούργησε τη γεωμορφή που στεφανώνει το λόφο στο Αυλάκι.

Ηφαίστειο Λεπέτυμνου – Δόμοι Προφήτη Ηλία και Βίγλας

Το ηφαίστειο του Λεπέτυμνου, είναι το μεγαλύτερο ηφαιστειακό κέντρο της Λέσβου. Αρχικά δημιουργήθηκε ένα μεγάλο στρωματοηφαίστειο στη βόρεια Λέσβο. Βίαιες ηφαιστειακές εκρήξεις που ακολούθησαν δημιούργησαν μια μεγάλη ηφαιστειακή καλδέρα. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα συνεχίσθηκε, και στο εσωτερικό της μεγάλης καλδέρας δημιουργήθηκαν δύο μεγάλοι ηφαιστειακοί δόμοι που έφτασαν σε ύψος τα 968 μέτρα, σχηματίζοντας τις κορυφές Προφήτης Ηλίας και Βίγλα.

Η υδροθερμική δραστηριότητα που ακολούθησε την ηφαιστειακή δράση προκάλεσε την αποσάθρωση των πετρωμάτων στο εσωτερικό της καλδέρας δημιουργώντας εκτεταμένες ζώνες πυριτίωσης αλλά και τα κοιτάσματα στυπτηρίας, στα οποία οφείλει το όνομα του ο οικισμός της Στύψης. Τα κοιτάσματα αυτά είχαν στρατηγική σημασία κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα λόγω της αιμοστατικής δράσης του πετρώματος. Νότια της Στύψης στο εσωτερικό της καλδέρας εντοπίσθηκε ένα από τα μεγαλύτερα γεωθερμικά πεδία της Λέσβου.

Ηφαιστειακή Φλέβα Αλυφαντών

Μια εντυπωσιακή εικόνα διείσδυσης ηφαιστειακού υλικού στα παλαιότερα μεταμορφωμένα πετρώματα του υποβάθρου της Λέσβου εμφανίζεται στην περιοχή της Παγανής. Στην τομή του λατομείου εμφανίζεται η φλεβική διείσδυση ηφαιστειακού υλικού μέσα σε παχυστρωματώδεις κρυσταλλικούς ασβεστόλιθους, η οποία όμως δεν φθάνει μέχρι την επιφάνεια καθώς την σκεπάζει το τελευταίο επιφανειακό στρώμα ασβεστόλιθου. Δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της νεώτερης ηφαιστειακής δραστηριότητας στη Λέσβο, η οποία ξεκίνησε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια.

Ηφαιστειακή Φλέβα Μήθυμνας

Η ηφαιστειακή φλέβα της Μήθυμνας, είναι ορατή στο δρόμο που συνδέει τη Μήθυμνα με το Βαφειό και αποτελεί μια χαρακτηριστική γεωμορφή που δημιούργησε η νεώτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Λέσβο, η οποία ξεκίνησε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια.

Η φλέβα της Μήθυμνας σχηματίσθηκε από διείσδυση δακιτικού μάγματος σε προϋπάρχοντα ηφαιστειακά πετρώματα τα οποία δημιουργήθηκαν στην κύρια φάση της ηφαιστειακής δραστηριότητας πριν από 18,5 έως 17 εκατομμύρια χρόνια. Η διείσδυση του μάγματος στα ανώτερα στρώματα του φλοιού οδήγησε σε ψύξη και στερεοποίησή της.

Τα πετρώματα που περιέβαλαν την ηφαιστειακή φλέβα διαβρώθηκαν μετά το τέλος της ηφαιστειακής δραστηριότητας ενώ η δακιτική λάβα, ανθεκτικότερη στη διάβρωση, δημιούργησε τη γεωμορφή που παρατηρούμε σήμερα στον δρόμο Μήθυμνας – Βαφειού.

Καλδέρα Άγρας

Η ηφαιστειακή καλδέρα της Άγρας, με διάμετρο 6,5 χιλιόμετρα, είναι μια από τις νεώτερες ηφαιστειακές δομές της Λέσβου και βρίσκεται νότια από την παλαιότερή της καλδέρα της Βατούσας.

Το ηφαίστειο της Άγρας συνδέεται με τη νεώτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Λέσβο η οποία ξεκίνησε πριν από 17 εκατομμύρια χρόνια. Διαδοχικές ηφαιστειακές εκρήξεις διαμόρφωσαν την καλά διατηρημένη καλδέρα.

Ο οικισμός της Άγρας είναι χτισμένος στη δυτική εσωτερική πλευρά της καλδέρας. Οι λόφοι που περιβάλλουν σήμερα την Άγρα αποτελούν τα όρια της καλδέρας.

Παρά το μεγάλο χρονικό διάστημα που πέρασε από την περίοδο που το ηφαίστειο ήταν ενεργό, διατηρεί καλύτερα από κάθε άλλη δομή το χαρακτηριστικό σχήμα της καλδέρας.

Νεώτερη τεκτονική δραστηριότητα δημιούργησε την έξοδο του υδρογραφικού δικτύου στη νότια πλευρά της καλδέρας που αποστραγγίζει την ηφαιστειακή λεκάνη.

πληροφορίες – εικόνες: lesvosgeopark.gr

Πηγή: olympia