Το οχυρό και τα μυστικά της Μάχης του Μαραθώνα

Τα ξύλινα τείχη που προφήτευσε το μαντείο των Δελφών, δηλαδή τα καράβια, έσωσαν τους Αθηναίους στην περίοδο της ναυμαχίας της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. Ένα έλος, είχε σώσει την ίδια την Αθήνα από τους Πέρσες, δέκα χρόνια πριν.

Ήταν το έλος της Μπρεξίζας, που, όπως αναφέρουν στο νέο βιβλίο «Μάχη του Μαραθώνα, η Ανατροπή» οι δύο συγγραφείς, επιλέχθηκε ευφυώς από τους στρατηγούς και συνέτεινε τα μέγιστα ώστε η πλάστιγγα της νίκης να γείρει στην πλευρά των Ελλήνων.

Η μάχη του Μαραθώνα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα της ελληνικής, και της παγκόσμιας ιστορίας. Παρά ταύτα, μέχρι σήμερα αγνοούσαμε βασικές παραμέτρους της, λένε στο «Εθνος» ο Κωνσταντίνος Λαγός και ο Φώτης Καρυανός. «Έτσι, αποκαλύπτουμε τη θέση όπου οι Αθηναίοι και οι Πλαταιείς στρατοπέδευσαν πριν από τη μάχη.

Τα κατάλοιπα της ελληνικής στρατοπέδευσης –με πιο σημαντικό ένα οχυρό με περίμετρο 300 μέτρων- βρίσκονται στο Όρος Αγριελίκι, νοτίως της πεδιάδας του Μαραθώνα. Ηταν γνωστά στην επιστημονική κοινότητα και πριν την έκδοση του βιβλίου μας, αλλά είχαν λανθασμένα ταυτοποιηθεί ως μυκηναϊκή ακρόπολη».

«Κάτω ακριβώς από την ελληνική στρατοπεδεία, στα όρια της Νέας Μάκρης με τον Μαραθώνα, βρίσκεται το πέρασμα της Μπρεξίζας, τμήμα του οποίου καταλαμβάνει το Μικρό Έλος (έλος Μπρεξίζας). Σύμφωνα με την έρευνά μας, το Μικρό Έλος –το οποίο πρόσφατες γεωλογικές μελέτες καταδεικνύουν ότι διαμορφώθηκε πολλούς αιώνες πριν από το 490 π.Χ.- υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της μάχης του Μαραθώνα.».

Με βάση το σχέδιο μάχης του Μιλτιάδη, οι επίλεκτες περσικές δυνάμεις πεζικού και ιππικού στο κέντρο της παράταξης τους παρασύρθηκαν σε μια φυσική παγίδα, στο έλος, όπου εγκλωβίστηκαν και εξουδετερώθηκαν από τους Έλληνες.

Στο ελληνικό στράτευμα μετείχαν και πολλοί ελαφρά οπλισμένοι στρατιώτες (τοξότες, ακοντιστές, λιθοβόλοι κ.α.). Στην έκδοση αναδεικνύεται ο σημαντικός τους ρόλος στη μάχη, καθώς εξόντωσαν τις επίλεκτες περσικές δυνάμεις, και ιδίως το πανίσχυρο περσικό ιππικό.

Στο βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μένανδρος», παρουσιάζεται για πρώτη φορά με πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό και αναλυτικούς και λεπτομερειακούς χάρτες η θέση των Αθηναίων και Πλαταιέων, η σύνθεση των ελληνικών δυνάμεων, αλλά και ο χώρος της περίφημης μάχης.

Η μάχη επέφερε την ενδυνάμωση της πρώτης Δημοκρατίας στον κόσμο. Αναλύεται και τεκμηριώνεται για πρώτη φορά με ποιον ακριβώς τρόπο, αμέσως μετά τη Μάχη του Μαραθώνα, οι πτωχότεροι Αθηναίοι πολίτες, οι θήτες, πήραν σημαντικές εξουσίες που δεν διέθεταν πριν από το 490 π.Χ., και πώς η πολιτική αυτή εξέλιξη ενδυνάμωσε τη Δημοκρατία και συνέβαλε στη ραγδαία άνοδο της Αθήνας στον ελληνικό κόσμο λίγα μόλις χρόνια αργότερα.

Αν και ήταν ο ιθύνων νους της νίκης, που είχε σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση της δημοκρατίας, ο Μιλτιάδης ήταν ταυτόχρονα και ο ηγέτης των Αθηναίων αριστοκρατών και ο κύριος πολιτικός αντίπαλος των θητών. Το 489 π.Χ. ο Δήμος –δηλαδή, οι θήτες- δίκασε και καταδίκασε τον Μιλτιάδη με αφορμή την αποτυχημένη εκστρατεία του εναντίον της Πάρου. Επρόκειτο για την πρώτη περίπτωση στην αθηναϊκή δημοκρατία που ένας άρχοντας δικάστηκε από τον Δήμο.

Ο Δρ. Κωνσταντίνος Λαγός είναι καθηγητής Ιστορίας στη Σχολή Ικάρων, και ο Φώτης Καρυανός πτυχιούχος του Ιστορικού και του Αρχαιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η παρουσίαση του βιβλίου στην Παλιά Βουλή(Σταδίου 13) θα γίνει την Πέμπτη 10 Μαρτίου και ώρα 7μμ. Ομιλητές θα είναι ο Εμμανουλή Μικρογιαννάκης, ο Βασίλης Φίλιας, ο Δημ. Αλευρομάγειρος και ο Σπ. Ζαγάρης. Χαιρετισμό θα απευθύνει η Γιώτα Τρυγώνη, γραμματέας του υπουργείου Τουρισμού.

Την εκδήλωση θα συντονίσει η δημοσιογράφος Μαρία Νικόλτσιου.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ, ethnos.gr