Ερευνα... CSI για τα ένοχα μυστικά της Αρχαίας Αγοράς - Βίαιοι θάνατοι και παράνομες ταφές

Πώς πέθαναν οι νεκροί που βρέθηκαν μέσα σε πηγάδια της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών; Γιατί, εκτός από τους σκελετούς ενηλίκων, υπάρχουν εκατοντάδες σκελετοί βρεφών, όπως και σκύλων;

Η δρ Μαρία Λίστον θα μας διαφωτίσει επί του θέματος «Φόνος στην Αγορά: Βίαιοι θάνατοι και παράνομες ταφές στην Αρχαία Αθήνα», για το οποίο έχουν γίνει έρευνες... CSI, τόσο από την ίδια όσο και από το Wiener Laboratory της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Η διάλεξή της θα δοθεί αύριο Τετάρτη, ώρα 7.30 μ.μ. στο Καναδικό Ινστιτούτο, Διονυσίου Αιγινήτου 7.

Τα εγκλήματα και οι ανθρωποκτονίες συναντώνται σε όλες τις εποχές, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αυτό αποδεικνύεται και από τους ενηλίκους που βρέθηκαν μέσα στα αρχαία πηγάδια.

Από τη Νεολιθική Εποχή μέχρι τη Βυζαντινή περίοδο, με αιχμή στον 2ο αι. π.Χ. και στον 3ο μ.Χ. με την επιδρομή των Ερούλλων, έχουν εντοπισθεί πολλοί σκελετοί με ίχνη θανάσιμων τραυμάτων.

Ιδιαίτερα για τους 17 που συσχετίζονται με την επιδρομή των Ερούλλων, το 267 μ.Χ., τα ίχνη δείχνουν πως τους είχαν κόψει τον λαιμό, τους είχαν ξυλοκοπήσει μέχρι θανάτου ή τους είχαν σπάσει το κεφάλι.

Ανάμεσά τους υπάρχουν σκελετοί δύο γυναικών καθώς και ενός άνδρα που φαίνεται να ανήκε στους εισβολείς. Αν εξαιρέσουμε την εισβολή, οι επιστήμονες αναρωτιούνται: πόση βία υπήρχε στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας;

Νεκρά βρέφη

Τα «σκοτεινά» μυστικά συνεχίζονται με ευρήματα από τον πάτο άλλου πηγαδιού με νεκρά βρέφη. Οι σκελετοί των περίπου 450 και κατ’ άλλες εκτιμήσεις 475 νεογνών χρονολογούνται στον 2ο αιώνα π.Χ. Εκτός από ένα, δεν υπάρχουν ενδείξεις βίαιου θανάτου. Μετά από έρευνες της Μαρίας Λίστον, της Σούζαν Ρότροφ και της Λυν Σνάιντερ, φαίνεται πως περίπου το ένα τρίτο των βρεφών ήταν πρόωρα και δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν εκείνη την εποχή.

Σε άλλο ένα τρίτο βρέθηκαν ενδείξεις παθολογίας - κυρίως βακτηριδιακής μηνιγγίτιδας, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί συνήθη αιτία θανάτου νεογνών στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Τα υπόλοιπα πιθανότατα είχαν αφεθεί να πεθάνουν, ακόμα και από αφυδάτωση, καθώς είχαν γεννηθεί με διάφορες δυσμορφίες - πολλά είχαν λαγοχειλία, ενώ ένα μωρό λίγων μηνών έπασχε από υδροκεφαλισμό.

Η ταφή νεκρών εντός των συνόρων της πόλης ήταν παράνομη στην ελληνιστική Αθήνα, επομένως για την ύπαρξη του πηγαδιού θα πρέπει να γνώριζαν ελάχιστοι άνθρωποι. Δεν αποκλείεται μία ή περισσότερες μαίες, οι οποίες κατά κανόνα πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στις εύπορες γυναίκες της εποχής, να τα έριχναν στο πηγάδι. Αν ένα βρέφος πέθαινε πριν από τα Αμφιδρόμια -την τελετή καθαρμού μετά τον τοκετό- ή την τελετή ονομασίας, επτά έως δέκα ημέρες μετά τη γέννηση, δεν θεωρούνταν ακόμα μέλος της κοινωνίας.

ΣΚΕΛΕΤΟΙ ΣΚΥΛΩΝ

Μαζί με τα οστά των βρεφών βρέθηκαν και οι σκελετοί περίπου 150 σκύλων της ίδιας περιόδου, γεγονός που αρχικά είχε προβληματίσει τους αρχαιολόγους. Την εποχή εκείνη τα σκυλιά θεωρούνταν ότι απομακρύνουν τη μόλυνση. Πρόκειται πάντως για ευρήματα αρκετών δεκαετιών, αρχής γενομένης από τη δεκαετία του ’30, τα οποία εξετάστηκαν και πάλι και ερμηνεύτηκαν από τη δρα Λίστον.

Αγγελική Κώττη, ethnos.gr