Τα στρογγυλά πλοία της αρχαιότητας που μετέφεραν εμπορεύματα μέσω των ποταμών - Η αναφορά του Ηροδότου

«Έρχομαι τώρα να αναφέρω εκείνο που κατά την γνώμη μου είναι το περιεργότερον από όλα όσα υπάρχουν εις την Βαβυλωνίαν, μετά την ίδιαν την πόλιν εννοείται…».

Με αυτά τα λόγια ξεκινάει την περιγραφή των στρογγυλών πλοίων του ποταμού Τίγρη στη Μεσοποταμία, ο ιστορικός Ηρόδοτος, ο οποίος επισκέφτηκε την Περσική αυτοκρατορία στα μέσα του 5ου αιώνα.

Τα στρογγυλά πλοία τα έφτιαχναν από κλαδιά και δέρματα και μετέφεραν εμπορεύματα μέσω των ποταμών. Μετά τα πουλούσαν και οι ναυτικοί επέστρεφαν με τα πόδια μαζί με τον γάιδαρο!

Ο Ηρόδοτος περιγράφει τα πλοία των ιθαγενών που κατέβαιναν το ρεύμα του ποταμού για να πάνε στη Βαβυλώνα, τα οποία ήταν όλα στρογγυλά και δερμάτινα. Κατασκευάζονταν στην Αρμενία με κλαδιά ιτιάς και δέρματα ζώων.

Τα πλοία φορτώνονταν με εμπορεύματα τα οποία ήταν κυρίως πιθάρια με το φημισμένο κρασί της Φοινίκης. Το εμπόρευμα μεταφέρονταν μέσω ξηράς μέχρι τον Ευφράτη. Εκεί το φόρτωναν στα στρογγυλά πλοία και το έστελναν στη Βαβυλώνα. Τα πλοία διηύθυναν δύο άνδρες που στέκονταν όρθιοι με δύο κουπιά. Όταν έσερνε προς τα μέσα το κουπί, ο άλλος το έσπρωχνε προς τα έξω.

Τα πλοία άλλοτε τα κατασκεύαζαν πολύ μεγάλα και άλλοτε μικρότερα. Μέσα σε κάθε πλοίο υπήρχε κι ένας γάιδαρος. Στα μεγαλύτερα πλοία υπήρχαν και περισσότεροι.

Η τύχη των πλοίων και η πορεία των ναυτικών

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τα μεγάλα στρογγυλά πλοία μπορούσαν να μεταφέρουν 5.000 τάλαντα δηλαδή 130 τόνους, αλλά εκτιμάται ότι αυτό είναι υπερβολή.

Όταν έφταναν στη Βαβυλώνα πουλούσαν σε δημοπρασία το φορτίο, αλλά και τον σκελετό του πλοίου. Τα δέρματα όμως όχι. Τα φόρτωναν στους γαϊδάρους και τα γύριζαν στην Αρμενία.

Πουλούσαν τα πλοία γιατί δεν ήταν δυνατόν να επιστρέψουν μέσω του ποταμού, κόντρα στο ορμητικό ρεύμα. Αυτός ήταν κι ο λόγος που δεν κατασκεύαζαν τα πλοία από ξύλα, αλλά από δέρματα. Όταν επέστρεφαν στην Αρμενία χρησιμοποιούσαν τα δέρματα και με τον ίδιο τρόπο έφτιαχναν νέα πλοία. Το πιο πιθανόν είναι ότι οι δύο έμποροι ναυτικοί μετά τη διάλυση του σκάφους τους περπατούσαν περίπου 1.000 χιλιόμετρα στην Βασιλική Οδό επί 38 μέρες περίπου από τη Βαβυλώνα για να επιστρέψουν στην Αρμενία!

Η Βασιλική Οδός ξεκινούσε από την Περσέπολη και έφθανε κοντά στις ακτές του Αιγαίου στις Σάρδεις. Το συνολικό της μήκος έφθανε τα 2.700 χλμ.

Πολλά εμπορεύματα μεταφέρονταν από τη Μεσόγειο στον Ευφράτη και στον Τίγρη μέσω της Συρίας, προκειμένου να συνεχίσουν το ταξίδι τους στον νότο μέσω των δύο αυτών ποταμών.

Επρόκειτο δηλαδή για συνδυασμένη μεταφορά, χερσαία και ποτάμια όπως συμβαίνει και σήμερα για τα εμπορεύματα. Μεταφέρονται από την ενδοχώρα οδικώς στα λιμάνια των μεγάλων ποταμών της Ευρώπης και φθάνουν στη θάλασσα.

Τα στρογγυλά πλοία τα χρησιμοποιούν ακόμα και σήμερα οι Ιθαγενείς στον Τίγρη και τα ονομάζουν «Γκούφας».

Πηγή: Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, mixanitouxronou.gr