Η σπάνια ορχιδέα που φυτρώνει στην Κρήτη και προστατεύεται από δύο συνθήκες και ένα προεδρικό διάταγμα

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τον τεράστιο φυσικό πλούτο της Κρήτης. Δεν υπάρχει κανένα άλλο μέρος στην Ευρώπη που να έχει περισσότερα από 1.500 είδη φυτών και δέντρων. Μάλιστα τα 180 από αυτά, είναι ενδημικά δηλαδή φύονται μόνο στην Κρήτη.

Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει 180 ενδημικά φυτά στην Κρήτη αρκεί να αναλογιστεί ότι ολόκληρη η Μ. Βρετανία έχει μόλις 9!

Πολλά από τα σπάνια φυτά που φυτρώνουν στην Κρήτη βρίσκονται σε κίνδυνο, ένα από αυτά είναι και η πολύ σπάνια και απειλούμενη ορχιδέα Cephalanthera cucullata (Σεφαλανθέρα Κουκουλάτα).

H Cephalanthera cucullata ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από το Γάλλο φυσιοδίφη Victor Raulin το Μάιο ή Ιούνιο του 1845 στον Ψηλορείτη. Η Cephalanthera cucullata (σεφαλανθέρα κουκουλάτα) συναντάται σε ορεινές περιοχές της Κρήτης, φύεται σε υψόμετρο 700-1500 μέτρα.

Είναι πολυετές ποώδες φυτό, με κοντά, έρποντα ριζώματα. Το ύψος του φτάνει έως και τα 30 εκατοστά και εμφανίζει έως 24 άνθη από το Mάιο έως τον Ιούνιο. Τέλη Ιουνίου ωριμάζουν τα σπέρματά του και τα υπέργεια μέρη του φυτού ξεραίνονται.

Πρόκειται για ένα πολύ σπάνιο και σημαντικό φυτό για την Κρήτη. Προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81, από τη Συνθήκη της Βέρνης και τη Συνθήκη Cites ενώ έχει ενταχθεί στο Κόκκινο Βιβλίο των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας.

Για το συγκεκριμένο σπάνιο είδος φυτού, ζητήσαμε πληροφορίες από την κ. Φουρναράκη Χριστίνα, Βιολόγο MSc, Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ),

Σύμφωνα με την κ. Φουρναράκη η Cephalanthera cucullata υπάρχει σε 5 ή 6 σημεία της Κρήτης.

Σε ερώτηση για το πως προστατεύεται το συγκεκριμένο είδος φυτού η κ.Φουρναράκη μας είπε ότι η προστασία της ορχιδέας γίνεται «μέσω της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κόσμου. Ως ΜΑΙΧ είχαμε κάνει επίσκεψη σε σχολεία της περιοχής για την ενημέρωση των παιδιών και γενικότερα των κατοίκων». Πως το φυλάνε, σαν «διαμάντι» στο ορεινό χωριό Κουστογέρακο.

Από όλη την Κρήτη, η ορχιδέα αυτή προφυλάσσετε με περίφραξη μόνο στο Κουστογέρακο, ένα ορεινό χωριό των Χανίων κοντά στη Σούγια, όπου και ανακαλύφθηκε εντελώς τυχαία το 2000. Ο λόγος σύμφωνα με την κ.Φουρναράκη είναι διότι εκεί πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά η ιδέα των «μικροαποθεματων», ένα πιλοτικό πρόγραμμα προστασίας που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα κατά 75% για την προστασία των σπάνιων φυτών.

Η ιδέα αυτή του προγράμματος ξεκίνησε από την Ισπανία, «αφορά μικρές περιοχές όπου υπάρχει ένα σπάνιο φυτό και έχει σαν σκοπό να ενημερωθεί ο κόσμος και να συνδεθεί με τον οικοτουρισμό. Αυτό το πρόγραμμα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη Δυτική Κρήτη με στόχο την επέκταση του και σε άλλες περιοχές», μας είπε η κ. Φουρναράκη.

Η συγκεκριμένη περιοχή που προφυλάσσεται το φυτό πάνω από το Κουστογέρακο είναι εντεταγμένη στο «NATURA» και χαρακτηρίζεται ως «Καταφύγιο Άγριας Ζωής».

Για την περαιτέρω προστασία του φυτού στη γύρω περιοχή έχει τοποθετηθεί ένας μετεωρολογικός σταθμός που συνδέεται με το πανεπιστήμιο της Αθήνας για την συλλογή δεδομένων (μέτρηση θερμοκρασίας, ακτινοβολίας ενώ περιλαμβάνει και βροχόμετρο).

Εντός της περίφραξης υπάρχουν μικρότερες περιφράξεις γύρω από την ορχιδέα, για την προστασία από μικρά ζώα που μπορούν να παραβιάσουν την αρχική περίφραξη.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την χλωρίδα της Κρήτης μπορείτε να επισκεφθείτε το Ψηφιακό Βοτανικό Μουσείο Κρήτης.