Shieldmaidens, οι Σκανδιναβές αμαζόνες

Είναι γεγονός ότι η θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία έχει αναβαθμιστεί σημαντικά, καθιστώντας δυνατό πια να θεωρείται ηρωίδα ή πολεμίστρια.

Μερικές φορές όμως, ακόμη και αιώνες πριν, υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες συγκεκριμένες γυναίκες έπαυαν να θεωρούνται απλές μηχανές παραγωγής και ανατροφής παιδιών, άρπαζαν χωρίς δισταγμό ασπίδα και σπαθί με σκοπό να υπερασπιστούν τις ίδιες αλλά και τις οικογένειες τους. Εδώ και πολλά χρόνια το ερώτημα που εγείρεται είναι αν όντως υπήρξαν γυναίκες πολεμίστριες ή αν η φαντασία γενεών ολόκληρων βασίστηκε μόνο σε φανταστικά μυθιστορήματα και θρύλους.

Και δεν αναφερόμαστε μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις γυναικών που δεν τους πτόησε η σκέψη του θανάτου και κατάφεραν να δώσουν ατρόμητες, μία ηρωική μάχη. Υπήρξαν όντως γυναίκες που συστηματικά ακολουθούσαν τους άντρες σε όλες τις μάχες-επιδρομές; Σημαντικό παράδειγμα προς αναζήτηση της αλήθειας θα μπορούσε να είναι οι γνωστές Shieldmaidens (ή σε πολύ απλή μετάφραση οι Κόρες της Ασπίδας) της σκανδιναβικής μυθολογίας-ιστορίας. Χαρακτηριστικά στη σειρά Vikings του History Channel, βλέπουμε γυναίκες όπως η ατρόμητη Λάγκερθα, να μάχεται δίπλα στον (πρώην) άντρα της ή να λαμβάνει τη θέση άρχοντα. Πόσο ιστορικά αποδεδειγμένα αληθινό θα μπορούσε να είναι κάτι τέτοιο;

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν αμέτρητες ιστορικές αναφορές πολεμιστριών, αλλά οι περισσότερες είναι βασισμένες σε αναξιόπιστα ηρωικά έπη, όπως αυτό του Κύκλου Βόλσουνγκ (Völsunga Saga) κατά τον οποίο, η ξακουστή Βαλκυρία Μπρουνχίλντε θεωρούνταν δεινή πολεμίστρια, ή του Κύκλου Τύρφινγκ(The Tyrfing Cycle), κατά τον οποίο ή Χέρβορ πήρε το σπαθί του πατέρα της για να πάρει εκδίκηση για τον θάνατο του. Όμως, όλα αυτά δε παύουν να είναι ιστορίες φαντασίας και μεμονωμένες περιπτώσεις γυναικών.

Οι Βαλκυρίες ωστόσο σύμφωνα με τη Σκανδιναβική μυθολογία ήταν οι 9 φτερωτές κόρες του Όντιν, οι οποίες είχαν ως καθήκον τη συλλογή των πιο γενναίων πολεμιστών που πέθαιναν στη μάχη και τη μεταφορά τους στη Βαλχάλα, καθώς ο Όντιν προσπαθούσε να μαζέψει στρατό για να πολεμήσει με το μέρος του στην προκαθορισμένη μάχη για το τέλος του κόσμου, το Ράγκναροκ. Μήπως είναι από τις φορές που η μυθολογία αντιγράφει την πραγματικότητα ή στην προκειμένη περίπτωση συμβαίνει το αντίθετο; Σίγουρα υπάρχουν αμέτρητα πολιτιστικά τεκμήρια τα οποία παρουσιάζουν γυναίκες με πολεμική ένδυση, αλλά είναι επιβεβαιωμένο ότι αυτά παρουσιάζουν μόνο τις συγκεκριμένες γυναικείες θεότητες και όχι αληθινές πολεμίστριες;

Υπάρχουν βέβαια, άλλες πιο αξιόπιστες, ιστορικές πηγές, όπως για παράδειγμα αυτή του Άνταμ της Βρέμης (1070 μ.Χ) ή αυτή του Σάξωνα του Γραμματικού (12ος αιώνας μ.Χ.) που μιλούν για ολόκληρες κοινότητες γυναικών οι οποίες φορούσαν αντρικά ρούχα, ήταν δεινές πολεμίστριες και διψούσαν για αίμα και μάχες. Όμως, όλες αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από Χριστιανούς οι οποίοι είχαν τελείως διαφορετική άποψη για τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς των γυναικών και μάλλον αυτές οι γυναίκες έμοιαζαν στα μάτια τους πολύ απελευθερωμένες για τα στενόμυαλα μεσαιωνικά χριστιανικά γούστα.

Χάρη σε μία έρευνα του Shane McLeod από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας αποφασίστηκε να επανεξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο οι ακαδημαϊκοί μελετούσαν τα λείψανα των Βίκινγκς. Μέχρι στιγμής όσοι σκελετοί ήταν θαμμένοι μαζί με τα όπλα τους θεωρούνταν ότι είναι άντρες, ενώ οι γυναικείοι σκελετοί αναγνωρίζονταν από το περιδέραιο που φορούσαν στο λαιμό τους. Όμως, εξετάζοντας ξανά 14 λείψανα τα οποία ήταν θαμμένα με όπλα, ανακαλύφθηκε ότι τα 6 απ’αυτά τελικά ανήκαν σε γυναίκες! Ωστόσο υπάρχουν επιβεβαιωμένοι τάφοι γυναικών στη Νορβηγία, στη Σουηδία και στη Δανία, μέσα στους οποίους έχουν βρεθεί τσεκούρια, λόγχες κ.α.

Βέβαια, όλα αυτά δεν αποδεικνύουν ότι υπήρχαν ολόκληρες κοινότητες πολεμιστριών ή ότι μπορούσαν όλες να ακολουθήσουν τους Βίκινγκς στις επιδρομές, παλεύοντας στο πλευρό τους. Σίγουρα, υπήρχαν μεμονωμένες περιπτώσεις γυναικών οι οποίες είχαν πολεμικές ικανότητες και αν πάρουμε παράδειγμα από τα έπη, κατάφεραν να αποκτήσουν φήμη χάρη σε αυτές. Μέχρι να βρεθούν περισσότερες αποδείξεις (και αν ποτέ βρεθούν) δε μπορούμε να ξέρουμε με βεβαιότητα. Σίγουρα, όμως η ιδέα μιας ατρόμητης πολεμίστριας προκαλεί δέος και θαυμασμό μέχρι και σήμερα.