Τα δέκα ψηλότερα βουνά του Ηλιακού μας Συστήματος

Μέσα στο Ηλιακό μας Σύστημα υπάρχουν πολλά βουνά, κορυφές και κορυφογραμμές πολύ ψηλότερα από τα βουνά της Γης. Αυτά τα εξωγήινα βουνά μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων γεωλογικών διεργασιών, καμία από τις οποίες δεν θα θέλαμε να συμβεί στον πλανήτη Γη. Ποιο είναι, όμως, το ψηλότερο βουνό στο Ηλιακό μας Σύστημα; Δείτε παρακάτω…

10. Cho Oyu

Το Cho Oyu (Τσο Ογιού) είναι το έκτο ψηλότερο βουνό στη Γη με ύψος 8.201 μ. πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Bρίσκεται στα Ιμαλάια και είναι 20 χλμ. δυτικά του όρους Everest, στα σύνορα Νεπάλ και Κίνας. Στα Θιβετιανά Cho Oyu σημαίνει “τιρκουάζ θέα”.

9. Makalu

Το όρος Makalu (Μακαλού) είναι το πέμπτο ψηλότερο βουνό στη Γη με υψός 8.481 μ. και βρίσκεται 20 χλμ. νοτιοανατολικά του όρους Everest, στα σύνορα Κίνας και Νεπάλ. Η μορφή του Makalu μοιάζει με αυτή μιας τετράπλευρης πυραμίδας. Το όνομα Makalu σημαίνει “μαύρο βουνό”.

8. Lhotse

Το Lhotse (Λότσε) είναι το τέταρτο υψηλότερο βουνό στη Γη και συνδέεται με το Everest μέσω του South Col. Η λέξη Lhotse σημαίνει «Νότια Κορυφή» στα Θιβετιανά. Εκτός από την κύρια κορυφή του 8.516 μ., υπάρχει το Lhotse Middle 8.414 μ. και το Lhotse Shar 8.383 μ. Βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ του Θιβέτ της Κίνας και της περιοχής Khumbu του Νεπάλ.

7. Kangchenjunga

Το Kangchenjunga (Κανγκτσενγιούνγκα) βρίσκεται στα ινδονεπαλικά σύνορα στα Ιμαλάια και είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό στη Γη μετά το όρος Everest και K2, με υψόμετρο 8.586 μ.

6. K2

Το Κ2 είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό στη Γη μετά το Everest. Mε ύψος κορυφής 8.611 μ. το Κ2 είναι η υψηλότερη κορυφή της οροσειράς του Karakorum και η υψηλότερη κορυφή του Πακιστάν.

5. Everest

To όρος Everest (Έβερεστ) είναι το ψηλότερο βουνό της οροσειράς των Ιμαλαΐων και η κορυφή του το υψηλότερο σημείο της Γης πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε υψόμετρο 8.848 μ. Βρίσκεται μεταξύ Νεπάλ και Θιβέτ. Τα 8.850 μ. είναι στα δύο τρίτα περίπου του ύψους της τροπόσφαιρας.

4. Maxwell Montes

Τα όρη Maxwell είναι ένα ορεινό συγκρότημα στον πλανήτη Αφροδίτη. Βρίσκεται στην «ήπειρο» Ishtar Terra κοντά στον βόρειο πόλο του πλανήτη και έχει μήκος 853 χλμ. και πλάτος 700 χλμ. Η ψηλότερη κορυφή του συγκροτήματος ονομάζεται Skadi Mons και έχει ύψος 11 χλμ., και είναι το ψηλότερη σημείο του πλανήτη.

3. Boösaule Montes

Το Boösaule Montes είναι το ψηλότερο βουνό στην Ιώ, τον τρίτο κατά σειρά μεγέθους δορυφόρο του πλανήτη Δία. Η ψηλότερη κορυφή του βουνού φτάνει σε υψόμετρα τα 17,5 χλμ. Η διάμετρος του βουνού είναι 540 χλμ. και καλύπτει μια έκταση 17.900 τ.χλμ.

2. Equatorial Ridge

Το Equatorial Ridge είναι μια τεράστια κορυφογραμμή μήκους 1.300 χλμ. και βρίσκεται στον Ιαπετό, τον τρίτο μεγαλύτερο δορυφόρο του πλανήτη Κρόνου. Το ψηλότερο σημείο της κορυφογραμμής αυτής φτάνει τα 20 χλμ. υψόμετρο.

1. Olympus Mons

Το ανενεργό σήμερα ηφαίστειο Όλυμπος (λατινικά Olympus Mons) είναι το πιο ψηλό γνωστό βουνό στο Ηλιακό Σύστημα και βρίσκεται στον πλανήτη Άρη.

Οι διαστημικές αποστολές επιβεβαίωσαν ότι πρόκειται για βουνό, ενώ μέχρι τότε οι αστρονόμοι θεωρούσαν ότι αυτό που έβλεπαν ήταν ισχυρή ανάκλαση φωτός, που την ονόμαζαν «Χιόνι του Ολύμπου» (Nix Olympica) και υποψιάζονταν ότι ήταν βουνό, χωρίς όμως να μπορούν να το εξακριβώσουν.

Περιγραφή της περιοχής

Το όρος Όλυμπος βρίσκεται στο υψίπεδο Θαρσίς, μιας τεράστιας υπερυψωμένης περιοχής με πολλά και μεγάλα ηφαίστεια, συμπεριλαμβανομένων των Αρσία, Παβόνις και Ασκραίος, τα οποία είναι μικρά μόνο σε σύγκριση με τον Όλυμπο. Το έδαφος που περιβάλλει τον Όλυμπο, είναι μια καθίζηση βάθους 2 χλμ. Το ηφαίστειο περιβάλλεται από μία περιοχή γνωστή ως Olympus Μοns Aureole (λατ. φωτοστέφανο), με πελώριες οροσειρές και φυσικά τείχη που εκτείνονται 1.000 χλμ. από τη κορυφή και αποτελούν ενδείξεις για παγετωνική δραστηριότητα. Η υφή των περιοχών αυτών δεν έχει κατανοηθεί ακόμα καλά. Κατά μια θεωρία, οι απόκρημνες πλαγιές διαμορφώθηκαν από κατολισθήσεις και το φωτοστέφανο αποτελείται από τα υλικά που έφθασαν σε χαμηλότερο υψόμετρο με την κατολίσθηση.

Πρώιμες παρατηρήσεις και ονοματοδοσία

Το Olympus Mons, καθώς επίσης και μερικά άλλα ηφαίστεια της περιοχής της Θαρσίδος, λόγω του μεγάλου ύψους του παραμένει ορατό κατά τις συχνές θύελλες σκόνης του Άρη, και έτσι παρατηρήθηκε ήδη από τους αστρονόμους του 19ου αιώνα. Ο αστρονόμος Patrick Moore επισημαίνει, ότι κατά τη διάρκεια των θυελλών σκόνης, «ο Schiaparelli είχε διαπιστώσει ότι μόνο το Nodus Gordis και το «Χιόνι του Όλυμπου» ήταν ορατά. Υπέθεσε -σωστά- ότι πρέπει να έχουν μεγάλο ύψος». Οι αποστολές Mariner επιβεβαίωσαν τελικά αυτή τη θεωρία. Το 1972 ο Mariner 9 με τις φωτογραφίες του απέδειξε ότι το ύψος του ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό οποιουδήποτε βουνού της γης, και έτσι η περιοχή μετονομάστηκε από «Χιόνι του Όλυμπου» σε «Όρος Όλυμπος».

Ευρεία άποψη του Ολύμπου, γκρεμοί και κρατήρες

Γενική περιγραφή

Το πλάτωμα της κορυφής βρίσκεται σε υψόμετρο 27 χλμ. πάνω από το μέσο επίπεδο της επιφάνειας του Άρη, σχεδόν τρεις φορές το υψόμετρο του Everest (8.848 μ.), το ψηλότερο βουνό της Γης. Το βουνό έχει πλάτος 550 χλμ., πλαισιώνεται από απόκρημνους γκρεμούς, και έχει ένα σύμπλεγμα από καλδέρες μήκους 85 χλμ., πλάτους 60 και βάθους μέχρι 3 χλμ., με έξι κρατήρες τον ένα μέσα ή πάνω στον άλλο. Τα όριά του καθορίζονται από μια ανύψωση ύψους μέχρι 8 χλμ., κάτι που αποτελεί μοναδικό χαρακτηριστικό, ακόμα και στον Άρη.

Εντυπωσιακό είναι ακόμα ότι ουσιαστικά είναι αδύνατο για κάποιον που στέκει στην επιφάνεια του πλανήτη να δει από μακρυά την πλήρη σιλουέτα του βουνού, γιατί λόγω της καμπυλότητας του πλανήτη, της τεράστιας έκτασης του ηφαιστείου αλλά και της μικρής του κλίσης (2,5 μέχρι 5 μοίρες) το βουνό κρύβει το ίδιο του το σχήμα – μόνο οι γκρεμοί που το πλαισιώνουν θα ήταν ορατοί. Ο μοναδικός τρόπος για να δει κανείς έστω μέρος του βουνού, είναι να σταθεί στο ψηλότερο σημείο της κορυφής του κρατήρα του. Και πάλι όμως, το μεγαλύτερο μέρος του κρατήρα θα χάνεται πίσω από τον ορίζοντα.

Μία εσφαλμένη κοινή εντύπωση, είναι ότι η κορυφή του Ολύμπου φθάνει πάνω από τις παρυφές της ατμόσφαιρας του Άρη και βρίσκεται μέσα στο διάστημα. Στην πραγματικότητα, ακόμα και η κορυφή του δεν βρίσκεται έξω από τα όρια της αρειανής ατμόσφαιρας. Η ατμοσφαιρική πίεση στην κορυφή είναι μεταξύ 5% ως 8% της μέσης αρειανής ατμοσφαιρικής πίεσης, ενώ συγκριτικά η ατμοσφαιρική πίεση στην κορυφή του Έβερεστ είναι το 32% εκείνης που μετράται σε μηδενικό υψόμετρο. Παρόλα αυτά, η μικρότερη βαρύτητα του Άρη επιτρέπει στην ατμόσφαιρά του να επεκταθεί σε μεγαλύτερο ύψος από ότι στη Γη, καθώς δεν αραιώνει με το υψόμετρο τόσο απότομα όσο η ατμόσφαιρα της Γης. Ακόμα και στην κορυφή του βουνού, έχει ανιχνευθεί η ύπαρξη νεφών και αρειανής σκόνης.

Οι καλδέρες στην κορυφή του Ολύμπου

Ηφαιστειογένεση

Το εξαιρετικό του μέγεθος οφείλεται πιθανά στο γεγονός ότι κάτω από το ηφαίστειο βρίσκεται μια θερμή κηλίδα (αγγλ. hot spot), η οποία κατά περιόδους διοχετεύει λάβα στην επιφάνεια. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό και στη Γη: Τα νησιά της Χαβάης είναι παράδειγμα παρόμοιων ηφαιστείων, αλλά μικρότερου ύψους, γιατί η Ειρηνική Τεκτονική Πλάκα μετακινείται συνεχώς πάνω από τη θερμή κηλίδα. Το γεγονός ότι ο Όλυμπος είναι τόσο ψηλός οφείλεται στο γεγονός ότι στον Άρη δεν παρατηρείται τεκτονική δραστηριότητα, καθώς δεν διαθέτει τεκτονικές πλάκες. Κατά συνέπεια, καθώς από το ηφαίστειο συνέχισε να ρέει λάβα συνεχώς στο ίδιο σημείο, το πάχος των στρωμάτων αθροίστηκε σε ένα τέτοιο ύψος. Μια άλλη αιτία είναι η μικρότερη βαρύτητα στο Άρη, που επιτρέπει στο ηφαίστειο να φθάσει σε μεγάλο ύψος πριν καταρρεύσει από το ίδιο του το βάρος.

Οι καλδέρες στην κορυφή του ηφαιστείου δημιουργήθηκαν όταν σταμάτησε η ηφαιστειακή δραστηριότητα και κατέρρευσε η οροφή του άδειου πλέον θαλάμου μάγματος. Κατά την κατάρρευση παρατηρήθηκαν ρωγμές στην επιφάνεια. Μεταγενέστερη δραστηριότητα προκάλεσε επιπλέον καταρρεύσεις, με αποτέλεσμα οι καλδέρες να αλληλοεπικαλύπτονται, δίνοντας στην κορυφή μία ασύμμετρη όψη.

Πηγή: hikingexperience