Το πείραμα των ληστών

Το πείραμα Robbers Cave ήταν μέρος μιας σειράς μελετών που πραγματοποιήθηκαν από τον κοινωνικό ψυχολόγο Muzafer Sherif και τους συναδέλφους του στις δεκαετίες του 1940 και του 1950. Σε αυτές τις μελέτες, ο Σερίφ εξέτασε πώς ομάδες αγοριών σε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις αλληλεπίδρασαν με μια αντίπαλη ομάδα: υπέθεσε ότι «όταν δύο ομάδες έχουν αντικρουόμενους στόχους… τα μέλη τους θα γίνουν εχθρικά μεταξύ τους, παρόλο που οι ομάδες κανονικά αποτελούνται από καλά προσαρμοσμένα τα άτομα.”

Οι συμμετέχοντες στη μελέτη, αγόρια ηλικίας περίπου 11-12 ετών, πίστευαν ότι συμμετείχαν σε ένα τυπικό καλοκαιρινό camp, που πραγματοποιήθηκε στο κρατικό πάρκο Robbers Cave στην Οκλαχόμα το 1954. Ωστόσο, οι γονείς των κατασκηνωτών γνώριζαν ότι τα παιδιά τους στην πραγματικότητα συμμετείχαν σε μια ερευνητική μελέτη, καθώς ο Σερίφ και οι συνάδελφοί του είχαν συγκεντρώσει εκτενείς πληροφορίες για τους συμμετέχοντες (όπως σχολικά αρχεία και αποτελέσματα τεστ προσωπικότητας).

Τα αγόρια έφτασαν στο camp σε δύο ξεχωριστές ομάδες: για το πρώτο μέρος της μελέτης, πέρασαν χρόνο με μέλη της δικής τους ομάδας, χωρίς να γνωρίζουν ότι υπήρχε η άλλη ομάδα. Οι ομάδες επέλεξαν ονόματα (οι αετοί και οι κροταλίες), και κάθε ομάδα ανέπτυξε τους δικούς της κανόνες και τις δικές της ιεραρχίες.

Μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα, τα αγόρια συνειδητοποίησαν ότι υπήρχε και άλλη ομάδα στο camp και, μόλις έμαθαν για την ύπαρξη της άλλης ομάδας, οι κατασκηνωτές και των δύο ομάδων μίλησαν αρνητικά για τα μέλη της άλλης ομάδας. Σε αυτό το σημείο, οι ερευνητές ξεκίνησαν την επόμενη φάση της μελέτης: ένα ανταγωνιστικό τουρνουά μεταξύ των ομάδων, που αποτελείται από παιχνίδια όπως το μπέιζμπολ και το ρυμουλκό του πολέμου, για το οποίο οι νικητές θα λάμβαναν βραβεία και ένα τρόπαιο.

Τι βρήκαν οι ερευνητές

Αφού οι Eagles και οι Rattlers άρχισαν να ανταγωνίζονται στο τουρνουά, η σχέση μεταξύ των δύο ομάδων έγινε γρήγορα τεταμένη. Οι ομάδες άρχισαν να ανταλλάσσουν προσβολές και η σύγκρουση γρήγορα κλιμακώθηκε. Οι ομάδες έκαψαν τη σημαία της ομάδας του αντιπάλου και έκαναν έφοδο στην καμπίνα της. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι οι εχθροπραξίες της ομάδας ήταν εμφανείς σε έρευνες που διανεμήθηκαν στους κατασκηνωτές: ζητήθηκε από τους κατασκηνωτές να αξιολογήσουν τη δική τους ομάδα και την άλλη ομάδα σε θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά και οι κατασκηνωτές αξιολόγησαν τη δική τους ομάδα πιο θετικά από την αντίπαλη ομάδα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης μια αλλαγή και στις ομάδες: οι ομάδες έγιναν πιο συνεκτικές.

Πώς μειώθηκε η σύγκρουση

Για να προσδιορίσουν τους παράγοντες που θα μπορούσαν να μειώσουν την ομαδική σύγκρουση, οι ερευνητές ένωσαν πρώτα τους κατασκηνωτές σε διασκεδαστικές δραστηριότητες (όπως το φαγητό ή την παρακολούθηση ταινίας). Ωστόσο, αυτό δεν λειτούργησε στη μείωση των συγκρούσεων. Για παράδειγμα, τα γεύματα μαζί εξελίχθηκαν σε μάχες τροφίμων.

Στη συνέχεια, ο Σερίφ και οι συνάδελφοί του προσπάθησαν να δουλέψουν οι δύο ομάδες πάνω σε αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν υπεράνθρωπους στόχους, στόχους που ενδιέφεραν και τις δύο ομάδες, για τους οποίους έπρεπε να εργαστούν μαζί για να επιτύχουν. Για παράδειγμα, η παροχή νερού του καταυλισμού σταμάτησε (ένα τέχνασμα από τους ερευνητές για να αναγκάσει τις δύο ομάδες να αλληλεπιδράσουν) και οι Eagles και Rattlers συνεργάστηκαν για να επιλύσουν το πρόβλημα. Σε μια άλλη περίπτωση, ένα φορτηγό που έφερε φαγητό στους κατασκηνωτές δεν θα έπαιρνε μπροστά (και πάλι, ένα περιστατικό που πραγματοποίησαν οι ερευνητές), έτσι μέλη και των δύο ομάδων τράβηξαν ένα σχοινί για να τραβήξουν το χαλασμένο φορτηγό. Αυτές οι δραστηριότητες δεν αποκατέστησαν αμέσως τη σχέση μεταξύ των ομάδων (στην αρχή, οι Rattlers και Eagles επανέλαβαν εχθροπραξίες μετά την επίτευξη ενός πολύτιμου στόχου), αλλά η εργασία για την επίτευξη κοινών στόχων τελικά μείωσε τη σύγκρουση. Οι ομάδες σταμάτησαν να βγάζουν κοροϊδευτικά παρατσούκλια, οι αντιλήψεις της άλλης ομάδας (όπως μετρήθηκαν από τις έρευνες των ερευνητών) βελτιώθηκαν, και οι φιλίες άρχισαν ακόμη και να σχηματίζονται με μέλη της άλλης ομάδας. Μέχρι το τέλος του camp, ορισμένοι από τους κατασκηνωτές ζήτησαν από όλους (και από τις δύο ομάδες) να πάρουν μαζί το λεωφορείο για το σπίτι, και μία ομάδα αγόρασε ποτά για την άλλη ομάδα στο σπίτι.

Ρεαλιστική Θεωρία Συγκρούσεων

Το πείραμα Robbers Cave έχει χρησιμοποιηθεί συχνά για να απεικονίσει τη ρεαλιστική θεωρία των συγκρούσεων (ονομάζεται επίσης ρεαλιστική θεωρία συγκρούσεων ομάδας ), την ιδέα ότι η ομαδική σύγκρουση μπορεί να προκύψει από τον ανταγωνισμό έναντι των πόρων (είτε αυτοί οι πόροι είναι απτοί είτε άυλοι).Συγκεκριμένα, οι εχθροπραξίες υποτίθεται ότι συμβαίνουν όταν οι ομάδες πιστεύουν ότι ο πόρος για τον οποίο ανταγωνίζονται βρίσκεται σε περιορισμένη προσφορά. Στο Robbers Cave, για παράδειγμα, τα αγόρια ανταγωνίζονταν για βραβεία, τρόπαιο και δικαιώματα καυχησιολογίας. Δεδομένου ότι το τουρνουά δημιουργήθηκε με τρόπο που ήταν αδύνατο και οι δύο ομάδες να κερδίσουν, η ρεαλιστική θεωρία των συγκρούσεων θα έδειχνε ότι αυτός ο διαγωνισμός οδήγησε σε συγκρούσεις μεταξύ των Eagles και των Rattlers.

Ωστόσο, η μελέτη του Robbers Cave δείχνει επίσης ότι η σύγκρουση μπορεί να συμβεί απουσία διαγωνισμού για πόρους, καθώς τα αγόρια άρχισαν να μιλούν αρνητικά για την άλλη ομάδα, πριν οι ερευνητές παρουσιάσουν το τουρνουά. Με άλλα λόγια, όπως εξηγεί ο κοινωνικός ψυχολόγος Donelson Forsyth, η μελέτη Robbers Cave καταδεικνύει επίσης πόσο εύκολα οι άνθρωποι εμπλέκονται στην κοινωνική κατηγοριοποίηση ή χωρίζονται σε ομάδες.

Τι μας διδάσκει ο ληστής Cave για την ανθρώπινη συμπεριφορά

Οι ψυχολόγοι Michael Platow και John Hunter συνδέουν τη μελέτη του Sherif με τη θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας της κοινωνικής ψυχολογίας : η θεωρία ότι η συμμετοχή σε μια ομάδα έχει ισχυρά αποτελέσματα στις ταυτότητες και τις συμπεριφορές των ανθρώπων. Οι ερευνητές που μελετούν την κοινωνική ταυτότητα διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι κατηγοριοποιούνται ως μέλη κοινωνικών ομάδων (όπως έκαναν τα μέλη των Eagles και Rattlers) και ότι αυτές οι ομάδες μελών μπορούν να οδηγήσουν τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται με διακριτικούς και εχθρικούς τρόπους απέναντι στα μέλη μιας αντίπαλης ομάδας. Ωστόσο, η μελέτη του Robbers Cave δείχνει επίσης ότι η σύγκρουση δεν είναι αναπόφευκτη ή αβάσιμη, καθώς οι ερευνητές μπόρεσαν τελικά να μειώσουν τις εντάσεις μεταξύ των δύο ομάδων.

Το πείραμα Robbers Cave μας επιτρέπει επίσης να αξιολογήσουμε την υπόθεση επαφής της κοινωνικής ψυχολογίας . Σύμφωνα με την υπόθεση επαφής, η προκατάληψη και η ομαδική σύγκρουση μπορούν να μειωθούν εάν τα μέλη των δύο ομάδων περνούν χρόνο μεταξύ τους και ότι η επαφή μεταξύ ομάδων είναι ιδιαίτερα πιθανό να μειώσει τη σύγκρουση εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Στην μελέτη Cave, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι απλά φέρνοντας τις ομάδες μαζί για δραστηριότητες διασκέδασης δεν ήταν αρκετό για τη μείωση των συγκρούσεων. Ωστόσο, η σύγκρουση μειώθηκε επιτυχώς όταν οι ομάδες συνεργάστηκαν για κοινούς στόχους – και, σύμφωνα με την υπόθεση επαφής, η ύπαρξη κοινών στόχων είναι μία από τις προϋποθέσεις που καθιστά πιο πιθανό ότι η σύγκρουση μεταξύ των ομάδων θα μειωθεί. Με άλλα λόγια, η μελέτη του Robbers Cave δείχνει ότι δεν είναι πάντα αρκετό για ομάδες που βρίσκονται σε σύγκρουση να περνούν χρόνο μαζί: αντ ‘αυτού, το κλειδί μπορεί να είναι να βρούμε έναν τρόπο να συνεργαστούν οι δύο ομάδες.

Πηγή: https://www.greelane.com/, lecturesbureau