H «Οδύσσεια» του μαρμάρινου λέοντος των Κυθήρων

Μια παράξενη περιπέτεια περίμενε το μαρμάρινο λιοντάρι που κοσμούσε το φρούριο των Κυθήρων, το οποίο δεν ήταν ενετική αλλά αρχαιοελληνική δημιουργία, μάλλον από την αρχαία πόλη Σκάνδεια. Στις 6 Ιουνίου 1941, ο Γερμανός διοικητής Μπρουνς -μάλλον έπειτα από υπόδειξη συγγενή του αρχαιολόγου- κατέβασε το μαρμάρινο λιοντάρι και το έστειλε στη Γερμανία.

Οπως μας είπε ο ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ, μέσα στη δίνη της κατάρρευσης της ναζιστικής Γερμανίας, το λιοντάρι βρέθηκε παραπεταμένο σε μια πόλη στα ανατολικά της χώρας. Μετά το τέλος του πολέμου οι ντόπιοι έλεγαν ότι είναι από κάποιο νησί του Αιγαίου, χωρίς όμως να ξέρουν ποιο. Φωτογραφίες του ξεριζωμένου λέοντος έφτασαν στην Πέργαμο, όπου ο Γερμανός καθηγητής αναγνώρισε τον κλεμμένο φρουρό των Κυθήρων.

Το αίτημα της επιστροφής έμοιαζε έτοιμο να διατυπωθεί? μόνο που υπήρχε μια λεπτομέρεια. Το μετεμφυλιακό Ελληνικό κράτος δεν είχε διπλωματικές σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, στην επικράτεια της οποίας βρισκόταν το λιοντάρι. Οι Ανατολικογερμανοί όμως, σε μια ένδειξη καλής θέλησης, το επέστρεψαν.

Δεν ήταν το ίδιο τυχερό ένα γυναικείο άγαλμα θεότητας της Ελληνιστικής μάλλον περιόδου, που ανασύρθηκε στη Μακεδονία το 1944, αν και όλα ξεκίνησαν με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Το άγαλμα βρέθηκε τυχαία κατά την ανασκαφή χαρακωμάτων και η γερμανική διοίκηση -σε μια προσπάθεια εξευμενισμού των Ελλήνων- αποφάσισε να το παραδώσει στην Ελληνική αρχαιολογική υπηρεσία. Μάλιστα, η παράδοση έγινε με παράτες και με δηλώσεις περί «σεβασμού» των Ελλήνων και της ιστορίας τους. H υπόθεση πήρε προπαγανδιστική διάσταση και δημοσιεύθηκε θριαμβευτικά και στην πρώτη σελίδα του ναζιστικού κομματικού οργάνου «Λαϊκός Παρατηρητής».

Αλλά εδώ ξεκίνησαν τα προβλήματα, μας λέει ο κ. Φλάισερ. Βλέποντας την είδηση ο Χίτλερ έγινε έξω φρενών. Μια τέτοια χαζομάρα δεν θα την έκαναν ποτέ οι Αγγλοι, είπε και απαίτησε την άμεση αρπαγή του αγάλματος. Οι Γερμανοί αρχαιολόγοι, που βρίσκονταν στην Ελλάδα και είχαν ήδη εκτεθεί με την παράδοση, προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τη σημασία του αγάλματος, λέγοντας ότι είναι της Ελληνιστικής περιόδου, όταν είχε αρχίσει η παρακμή, αλλά ο φύρερ ήταν αμετάπειστος. Το αποτέλεσμα ήταν η κλοπή του αγάλματος και η μεταφορά του σε ορυχείο στην Αυστρία, για να προστατευθεί από τους βομβαρδισμούς μαζί με άλλα σημαντικά εκθέματα των ναζί.

Πηγή: Καθημερινή