Το «μαγικό» αγγείο που χρησιμοποιήθηκε ως κατάρα στην αρχαία Αθήνα

Το αγγείο βρέθηκε κάτω από το δάπεδο κτηρίου που χρησιμοποιούσαν τεχνίτες στην Αγορά της Αθήνας. (Athenian Agora Excavations)

Πήλινο αγγείο που περιείχε τα οστά ενός διαμελισμένου κοτόπουλου είναι πιθανότατα ένα ακόμα παράδειγμα των περίφημων «κατάδεσμων» της αρχαίας Ελλάδας, ενός είδους κατάρας που παραπέμπει στη μαγεία βουντού της Καραΐβικής.

Το αγγείο, ηλικίας 2.300 ετών, βρέθηκε κάτω από το δάπεδο κτηρίου με βιοτεχνίες στην αρχαία αγορά της Αθήνας, αναφέρει η Jessica Lamont, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Γέιλ.

Χαραγμένα πάνω στο σκεύος βρέθηκαν 55 δυσδιάκριτα ονόματα, τα περισσότερα γυναικεία, στα οποία πιθανότατα απευθυνόταν η κατάρα, γράφει η Lamont σε δημοσίευσή της στο Hesperia, περιοδικό της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών που συνεχίζει τις ανασκαφές στην αγορά.

Μέσα στο αγγείο βρέθηκαν ένα νόμισμα, ένα καρφί και οστά νεαρού κοτόπουλου(Athenian Agora Excavations)

Το αγγείο «περιείχε το κομμένο κεφάλι και τα κάτω άκρα ενός νεαρού κοτόπουλου» και είχε τρυπηθεί από ένα μεγάλο σιδερένιο καρφί, το οποίο βρέθηκε μέσα του μαζί με ένα νόμισμα. Τα καρφιά, λέει η αρχαιολόγος, συχνά συνδέονται με τις κατάρες καθώς «είχαν μια ανασταλτική δύναμη και συμβολικά ακινητοποιούσαν ή περιόριζαν τις ικανότητες των θυμάτων».

Η επιγραφή του αγγείου φαίνεται πως περιέχει τη λέξη «δένουμε», ένδειξη «η τελετουργική διάταξη ανήκει στη σφαίρα των αθηναϊκών κατάδεσμων και είχε στόχο να ‘δέσει’ ή να καταστείλει τις φυσικές και διανοητικές ικανότητες των κατονομαζόμενων ατόμων» γράφει η Lamont.

Κοντά στο αγγείο βρέθηκαν υπολείμματα φωτιάς με οστά ζώων, η οποία ενδεχομένως ενίσχυε τη δύναμη της κατάρας.

Τα κομμάτια κοτόπουλου μέσα στο αγγείο τρυπήθηκαν από αυτό το μακρύ σίδερο καρφί. Τέτοια καρφιά χρησιμοποιούνται συνήθως στις αρχαίες κατάρες. (Athenian Agora Excavations)

Ο κατάδεσμος «σίγουρα συντάχθηκε από άτομο/άτομα που γνώριζαν πώς να δένουν ισχυρές κατάρες» δήλωσε η Lamont στο LiveScience.

«Η κατάρα μπορεί να δημιουργήθηκε από τεχνίτες που εργάζονταν στο κτήριο, ίσως ενόψει μιας δίκης που αφορούσε κάποια διένεξη στον χώρο εργασίας». Η Lamont εικάζει ότι «μια επικείμενη μήνυση είναι το πιθανότερο σενάριο».

Ο μεγάλος αριθμός των χαραγμένων ονομάτων, γράφει η καθηγήτρια του Γέιλ, ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι «οι συντάκτες της κατάρας μπορεί να αναφέρουν όλους τους πιθανούς αντιπάλους τους, συμπεριλαμβανομένων των μαρτύρων, των οικογενειών και των υποστηρικτών των αντιπάλων».

Η κατάρα που είχε γραφτεί πάνω στην επιφάνεια του αγγείου περιείχε πάνω από 55 ονόματα. Δεν είναι όλα ευανάγνωστα σήμερα. (Athenian Agora Excavations)

Ένα άλλο σενάριο, σύμφωνα πάντα με τη Lamont, είναι ότι η κατάρα σχετίζεται με την αναταραχή που επικρατούσε στην Αθήνα γύρω στο 300 π.Χ.. όταν η αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε πια καταρρεύσει και πολλές φράξιες πολεμούσαν για τον έλεγχο της πόλης.

«’Ηταν μια περίοδος που μαστιζόταν από πόλεμο, πολιορκίες και μεταβαλλόμενες πολιτικές συμμαχίες» γράφει η καθηγήτρια.

Εκτός από τους κατάδεσμους, πάντως, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν και άλλα είδη κατάρας, ορισμένα από τα οποία θυμίζουν ακόμα περισσότερο τη μαγεία βουντού.

Μια τέτοια πρακτική ήταν οι καταπασσαλεύσεις, ομοιώματα του θύματος που «σακατεύονταν» με καρφιά ή μικρούς πασάλους.

Πηγή: in.gr, LiveScience