Η σπουδαιότητα της μουσικής στην αρχαία Ελλάδα

Γράφει η Μαρία Μιχαλοπούλου καθηγήτρια πιάνου, μουσικοπαιδαγωγός και συγγραφέας.

Στην αρχαία Ελλάδα η μουσική αποτέλεσε την αναγκαία εμπειρία για τη διαπαιδαγώγηση των νέων. Στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. ο Σόλωνας εισήγαγε τη διδασκαλεία της στην παιδεία των Αθηναίων. Καθώς η εκπαίδευση αποτελούσε γι ’αυτούς ιδιωτική υπόθεση, τα παιδιά ήταν υποχρεωμένα να παρακολουθούν μαθήματα γραμματικής, γυμναστικής και μουσικής με γνώμονα τις οικονομικές δυνατότητες των γονιών τους. Αλλά και στη Σπάρτη, λόγω της στρατιωτικής εκπαίδευσης, παρεχόταν στα παιδιά και μουσική μόρφωση αφού είχε άμεση επίδραση στις κινήσεις τους σε περίοδο πολέμου.

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τη γνώση της μουσικής απαραίτητη και όποιος δεν ήξερε να τραγουδά ήταν υπόλογος για ύποπτή άγνοια. Επομένως από πολλή μικρή ηλικία τα παιδιά διδάσκονταν ότι μορφωμένος είναι ο άνθρωπος που νοείται ως "μουσικός ανήρ". Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, στην προσπάθειά τους για θεωρητική προσέγγιση της ψυχοσωματικής επίδρασης της μουσικής, επεσήμαναν τη "δύναμη της μουσικής". Άλλά και ο δάσκαλος των Σωκράτη και Περικλή, Δάμωνας υποστήριζε ότι η μουσική μπορεί να αντικατοπτρίζει τις κινήσεις της ψυχής μας. Ο διττός της ρόλος έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να επηρεάσει το ήθος των ανθρώπων, επενεργώντας στα πάθη και τις αδυναμίες τους· συνάμα επιδρά στο άλογο μέρος της ψυχής, έχοντας θεραπευτική δράση. Άρα η παιδευτική και η θεραπευτική αξία της μουσικής είναι αδιαμφισβήτητες. Στο πλαίσιο αυτής της παράδοσης συγκαταλέγεται και όλη η αρχαία ελληνική γραμματεία, η οποία είναι διαποτισμένη με αναφορές στη μουσική: από τη μυθολογία και τους ολύμπιους θεούς ως τον Πυθαγόρα-που τη θεωρούσε ως μια από τις τέσσερις ιερές επιστήμες- και τους μεταγενέστερους Πλάτωνα, Αριστοτέλη και Αριστόξενο.

Συνοψίζοντας, οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν αντιληφθεί ότι η διδασκαλία της μουσικής προσέφερε στα παιδιά τους ψυχαγωγία, σωστή διαγωγή και αισθητική καλλιέργεια, ενώ συνάμα επιδρούσε καταλυτικά στο ήθος και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Τόση ήταν μάλιστα η αξία της, ώστε αποτελούσε μέρος ενός ιερού τελετουργικού που συνόδευε τις επίσημες γιορτές, με τη μορφή μουσικών αγώνων.

Πηγή: kallitexnimata