Ήφαιστος Ο θεός της φωτιάς

Θεός της μεταλλουργίας και της φωτιάς. Γιος της θεάς Ήρας. Γεννήθηκε άσχημος και παραμορφωμένος και η Ήρα, από τη ντροπή της, τον πέταξε στη θάλασσα. Εκεί τον μεγάλωσαν οι Νηρηίδες Θέτιδα και η Ευρυνόμη για εννέα χρόνια που του έμαθαν όλη την τέχνη της μεταλλουργίας (Ιλιάδα Σ 394-405).

Στο ωκεάνιο εργαστήριο του, κατασκεύασε και έστειλε στη μητέρα του ένα χρυσό θρόνο με αόρατα δεσμά. Μόλις η Ήρα κάθισε σε αυτόν, ένιωσε αλυσοδεμένη. Ο Δίας κάλεσε στον Όλυμπο τον Ήφαιστο για να ελευθερώσει τη μητέρα του, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Όμως ο Διόνυσος πέτυχε να τον μεθύσει, τον έφερε στον Όλυμπο και ελευθέρωσε τη μητέρα του (Παυσανίας, Αττικά 20.3).

Το δέσιμο της Ήρας συμβολίζει την ακινησία της ατμόσφαιρας και η απελευθέρωση της από τον Ήφαιστο την κίνηση της καταιγίδας και την εκδήλωση του κεραυνού. Τα ηφαιστειακά εδάφη στην Ελλάδα ήταν πολύ ευνοϊκά για την ανάπτυξη των αμπελιών και την παραγωγή κρασιού. Ο Διόνυσος και ο Ήφαιστος ήταν ενωμένοι με κάποιες φιλικές σχέσεις. Έτσι δεν ήταν τυχαίο που διαλέχτηκε ο Διόνυσος για να φέρει στον Όλυμπο τον Ήφαιστο το φθινόπωρο, την εποχή του κρασιού και του μούστου και όταν αρχίζουν να ξεσπούν οι πρώτες καταιγίδες.

Τα έργα του Ηφαίστου

Στο εργαστήριο του δημιούργησε παρά πολλά ωραία αντικείμενα για τους θεούς και τους ήρωες. Τέτοια ήταν το άρμα του Ήλιου, ο χρυσός θώρακας του Ηρακλή και του Διομήδη, η πανοπλία του Αχιλλέα και η χρυσή ασπίδα του, το σκήπτρο του Δία και ο χρυσός θρόνος του, και ολόκληρο το παλάτι του Ολύμπου. Ήταν ο θεϊκός καλλιτέχνης.

Μετά το θάνατο του φίλου του Πάτροκλου από τον Έκτορα, ο Αχιλλέας έπρεπε να προμηθευτεί νέα όπλα. Η μητέρα του παρεμβαίνει και ζητά από τον Ήφαιστο να φτιάξει καινούργια όπλα για το γιο της. Ο Όμηρος περιγράφει στην Ιλιάδα τη δημιουργία της ασπίδας και πανοπλίας του Αχιλλέα (Σ 478-608).

Πανδώρα

Πανδώρα

Ο Ήφαιστος δημιούργησε την πρώτη γυναίκα, την Πανδώρα. Αναφορά στην Πανδώρα κάνει ο Ησίοδος στα δυο έργα του "Θεογονία" και "Έργα και Ημέρες".

Στη Θεογονία του Ησίοδου (στίχοι 570-612), η Πανδώρα πλάστηκε από τον Ήφαιστο με προτροπή του Δία. Ο θεός ζύμωσε χώμα και νερό και έπλασε μια παρθένα. Η Αθηνά την έντυσε και τη στόλισε με κοσμήματα και ένα όμορφο πέπλο. Ήταν η πρώτη γυναίκα πάνω στη γη και φορέας όλων των δεινών των ανθρώπων. Η Πανδώρα ήταν η απάντηση του Δία στην ύβρι που είχε διαπράξει ο Προμηθέας, κλέβοντας την ιερή φωτιά για να τη δώσει στους ανθρώπους.

Στο Έργα και Ημέρες (στίχοι 59-105) ο ποιητής αναφέρει, ότι ο Ερμής έδωσε φωνή στην Πανδώρα και την έδωσε δώρο στον Επιμηθέα. Ο Επιμηθέας δεν άκουσε τη συμβουλή του αδελφού του, να μη δεχτεί ποτέ κανένα δώρο από το Δία. Κατάλαβε το λάθος του, όταν έγινε το κακό. Οι άνθρωποι ζούσαν χωρίς πόνο και δυστυχία. Η Πανδώρα όμως έβγαλε το πώμα του πιθαριού και σκόρπισε στην ανθρωπότητα όλα τα δεινά και τις αρρώστιες. Με προτροπή του Δία έκλεισε το πιθάρι, αφήνοντας μέσα την ελπίδα.

​Ορφικός Ύμνος προς τον Ήφαιστο

Ἥφαιστ' ὀμβριμόѳυμε, μεγασѳενές, ἀκάματον πῦρ, λαμπόμενε φλογέαις αὐγαῖς, φαεσίμβροτε δαῖμον, φωσφόρε, καρτερόχειρ, αἰώνιε, τεχνοδίαιτε, ἐργαστήρ, κόσμοιο μέρος, στοιχεῖον ἀμεμφές, παμφάγε, πανδαμάτωρ, πανυπέρτατε, παντοδίαιτε, αἰѳήρ, ἥλιος, ἄστρα, σελήνη, φῶς ἀμίαντον· ταῦτα γὰρ Ἡφαίστοιο μέλη ѳνητοῖσι προφαίνει. πάντα δὲ οἶκον ἔχεις, πᾶσαν πόλιν, ἔѳνεα πάντα, σώματά τε ѳνητῶν οἰκεῖς, πολύολβε, κραταιέ. κλῦѳι, μάκαρ, κλήιζω σε πρὸς εὐιέρους ἐπιλοιβάς, αἰεὶ ὅπως χαίρουσιν ἐπ' ἔργοις ἥμερος ἔλѳοις. παῦσον λυσσῶσαν μανίαν πυρὸς ἀκαμάτοιο καῦσιν ἔχων φύσεως ἐν σώμασιν ἡμετέροισιν.

Ήφαιστε ισχυρόκαρδε, μεγαλοδύναμε, πού είσαι το άσβεστο πυρ, και φωτίζεσαι από φλογερές λάμψεις, ω θεέ που παρέχεις το φως εις τους ανθρώπους,

εσύ πού φέρεις το φως, με τα ισχυρά χέρια, αιώνιε, πού ζεις με την τέχνη, συ ο εργάτης, μέρος του κόσμου και στοιχείο άμεμπτο, πού τρως τα πάντα, που δαμάζεις τα πάντα (ως εκπρόσωπος της φωτιάς), ο υπεράνω όλων υπέρτατος, που βρίσκεσαι

παντού. Είσαι ο αιθέρας, ο ήλιος, τα άστρα, ή σελήνη, το φως το αμόλυντο διότι αυτά τα μέλη του Ηφαίστου φέρουν το φως στους ανθρώπους. Και κατοικείς εσύ σε κάθε οίκο, όλες τις πόλεις, όλα τα έθνη· και κατοικείς (ως πυρ, ως φωτιά) μέσα στα σώματα των ανθρώπων, εσύ με την μεγάλην ευτυχία, ο ισχυρός

Άκουσε με μακάριε, εσένα προσκαλώ στις Ιερές σπονδές, δια να έρθεις πάντοτε ήμερος και με έργα πού φέρουν χαρά. Παύσε τη λυσσασμένη μανία του ακατάβλητου πυρός παρέχων στα δικά μας σώματα την φυσική καύση.

Πηγή: hellenicmythology