Το αναπάντητο αίνιγμα με τον πήλινο δίσκο της Φαιστού

Το 1908, ένας ιταλός αρχαιολόγος που ερευνούσε το μινωικό παλάτι της Φαιστού στην Κρήτη, βρήκε έναν σχεδόν άθικτο δίσκο σε χρυσαφί χρώμα μέσα σε έναν υπόγειο χώρο ανάμεσα σε καμμένα οστά, χώμα και στάχτη. Το εύρημα αυτό θεωρείται ως ένα από τα πιο γνωστά μυστήρια της αρχαιότητας: ο δίσκος της Φαιστού. Ο δίσκος της Φαιστού είναι ένας μεγάλος πήλινος δίσκος, περίπου 15 εκατοστά σε διάμετρο και ένα εκατοστό σε πάχος.

Και στις δύο πλευρές υπάρχουν παράξενα σύμβολα σε σπειροειδές σχήμα με δεξιόστροφη φορά προς το κέντρο. Εικάζεται ότι τα 45 μοναδικά σύμβολα φτιάχτηκαν με σφραγίδες που στάμπαραν πάνω στον νωπό ακόμα και εύπλαστο πηλό. Ο Ιταλός αρχαιολόγος Λουίτζι Πέρνιερ βρήκε τον δίσκο σε ένα υπόγειο δωμάτιο του ανακτόρου κατά τη διάρκεια των ανασκαφών.

Το ανάκτορο κατέρρευσε από σεισμό ή έκρηξη ηφαιστείου. Κάποια άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν σε διάφορα άλλα σημεία της Κρήτης, όπως π.χ το τσεκούρι του Αρκαλοχωρίου που είναι διπλοπέλεκυς με 15 χαραγμένα σύμβολα, φέρουν παρόμοια σύμβολα, τα οποία θεωρούνται Γραμμική Γραφή Α, μια γραφή στην αρχαία Ελλάδα που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

Η Φαιστός υπήρξε μία από τις σπουδαιότερες πόλεις του μινωικού πολιτισμού και η πιο πλούσια και ισχυρή πόλη στην νότια Κρήτη. Κατοικήθηκε από την νεολιθική περίοδο μέχρι και την κατασκευή των μινωικών ανακτόρων τον 15ο αιώνα π. Χ . Σύμφωνα με την μυθολογία η Φαιστός ήταν η έδρα του βασιλιά Ραδάμανθυ, αδερφού του βασιλιά Μίνωα. Θεωρείται επίσης γενέτειρα ενός από τους επτά σοφούς άντρες της αρχαιότητας, του Επιμενίδου. Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες ψάχνουν στοιχεία για τη χρήση, τον σκοπό και τα σύμβολα του δίσκου.

Αινιγματικά σύμβολα

Αυτό που αποτελεί μυστήριο είναι τα ιερογλυφικά σύμβολα και στις δύο πλευρές του δίσκου. Τα σύμβολα είναι διάφορες εικόνες όπως αετοί, γάτες, βέλη , κράνη, άνθρωποι , κεφάλια, χειροπέδες και πολλά άλλα. Ο Ιταλός αρχαιολόγος Λουίτζι Πέρνιερ, αλλά και ο Σερ Άρθουρ Έβανς που είχε ανακαλύψει την Κνωσό το 1900 προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν τα σύμβολα, αλλά όλες οι προσπάθειες ερμηνείας απέτυχαν. Έκτοτε έγιναν άλλες 26 αξιόλογες προσπάθειας ερμηνείας, αλλά και πάλι χωρίς αποτέλεσμα.

Η γραφή είναι η γραμμική Α, μία γραφή που δεν σχετίζεται με καμία από τις γνωστές γλώσσες, ενώ κάποιοι ειδικοί την θεωρούν γραφή συλλαβικής μορφής που σχετίζεται με την γλώσσα των Χετταίων, την ινδοευρωπαϊκή, την γλώσσα του Ομήρου, αλλά και τη σημιτική. Σε άρθρο του περιοδικού WMMagazin γράφτηκε πως υπήρξε μια κάπως πειστική μετάφραση του δίσκου από το Πετρ Κόβαρ, ο οποίος διατείνεται ότι η γλώσσα έιναι πρώτο- σλαβική. Ωστόσο επισήμως η επιστημονική κοινότητα δεν έχει συμφωνήσει.

Πολλές απόπειρες ερμηνείας και εικασίες έγιναν όσον αφορά τη χρήση του δίσκου, μεταξύ αυτών ειπώθηκε ότι ήταν επιτραπέζιο παιχνίδι, πίνακας με κάποια προσευχή, πίνακας με αστρονομικές παρατηρήσεις, μια περιπετειώδης ιστορία, ένα ηλιακό ημερολόγιο ή τελετουργικό μύησης.

Οι ερευνητές διαφωνούν για το εάν πρέπει το κείμενο να διαβαστεί από το κέντρο προς την περιφέρεια ή αντίστροφα. Ούτε έχουν αποφασίσει για το εάν πρέπει να ακολουθήσουν δεξιόστροφη ή αριστερόστροφη ανάγνωση. Δυστυχώς, οι όποιες μελλοντικές προσπάθειες ερμηνείας δεν θα αποδώσουν καρπούς αφού οι ειδικοί λένε ότι δεν υπάρχει αρκετό κείμενο ώστε να γίνει η απαραίτητη ανάλυση, μελέτη και σύγκριση. Μοναδική ελπίδα να βρεθούν περισσότερα δείγματα.

Πώς κατέρρευσαν τα ευφάνταστα σενάρια για κατασκευασμένο εύρημα Η πλειοψηφία των ειδικών δέχεται τον δίσκο ως αυθεντικό, υπάρχουν όμως και κάποιοι που υποστηρίζουν ότι ο δίσκος είναι μία απάτη. Το αρχείο του Πέρνιερ κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του είναι πλήρες, ωστόσο δεν υπάρχουν αποτελέσματα χρονολόγησης του δίσκου με αξιόπιστες επιστημονικές μεθόδους.

Ως εκ τούτου, η χρονολόγησή του κυμαίνεται από το 1700 π. Χ ως το 1400 π. Χ, δηλαδή προς τα τέλη της μινωικής εποχής. Αν ο Ιταλός αρχαιολόγος κατάφερε να δημιουργήσει μόνος του τον δίσκο και να τον πλασάρει ως δικό του εύρημα, πράγματι θα ήταν άθλος, όμως η εύρεση άλλων αντικειμένων με γραμμική Α δεν αφήνουν περιθώριο να πρόκειται για κατασκεύασμα.

Εξάλλου, μία τέτοια απάτη θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη και ένα ιδιαιτέρως τολμηρό εγχείρημα να πετύχει, αφού θα έπρεπε να εξαπατήσει ειδικούς και αρχαιολόγους, πόσο μάλλον τώρα που έχει περάσει πάνω από ένας αιώνας. Πάντως, έως ότου ο δίσκος της Φαιστού αποκρυπτογραφηθεί και αποκαλυφθεί η ταυτότητά του, το σίγουρο είναι πως θα συνεχίσει να προσελκύει ειδικούς γλωσσολόγους, επίδοξους αποκρυπτογράφους και μελετητές – λάτρεις των αρχαίων μυστηρίων.

Πηγές: Translation of the Phaistos Disc – WM Magazin, in.gr