Ρόζα Μπότσαρη: Η Ελληνίδα καλλονή, κόρη του Μάρκου Μπότσαρη που έμεινε στο πάνθεον των πιο ωραίων γυναικών

Στην Schönheiten-Galerie, την «Πινακοθήκη των Καλλονών», που βρίσκεται στο Μόναχο, υπάρχει μια συλλογή από 36 πορτρέτα των ωραιότερων γυναικών από την αριστοκρατία και την μεσαία τάξη του Μονάχου, που ζωγράφισε μεταξύ 1827 και 1850 κυρίως ο Joseph Karl Stieler.

Κάποια από τα πιο γνωστά έργα του Stieler, είναι τα πορτρέτα της κόρης του υποδηματοποιού Helene Sedlmayr, της ηθοποιού Charlotte von Hagn, των δύο Ιρλανδών ερωμένων του Βασιλιά, Eliza Gilbert (Lola Montez) και Marianna Marquesa Florenzi, αλλά και της Ελληνίδας καλλονής Κατερίνας «Ρόζας» Μπότσαρη. Της κόρης του οπλαρχηγού της ελληνικής επανάστασης, Μάρκου Μπότσαρη.

Η φτώχεια, ο πόλεμος, η απουσία του πατέρα στιγμάτισαν την παιδική ηλικία της Κατερίνας Μπότσαρη. Η αρπαγή της από τους Τούρκους μαζί με άλλα γυναικόπαιδα από την Ήπειρο, την έφερε στα τουρκικά χαρέμια, κάνοντάς την έρμαιο των Σουλτάνων. Η ζωή της κινδύνεψε πολλές φορές, αλλά απελευθερώθηκε μετά από ανταλλαγή ή εξαγορά των ομήρων από την οικογένεια Μπότσαρη, και ξαναβρήκε τους συγγενείς της.

Πορτρέτο του Pietro Luchini

Στο νεοσύστατο πλέον Ελληνικό κράτος, η βασίλισσα Αμαλία την πήρε υπό την προστασία της και της έδωσε τον τίτλο της πρώτης «κυρίας επί των τιμών» της βασιλικής αυλής. Η Κατερίνα Μπότσαρη μπορούσε έτσι να συμμετέχει ως ακόλουθος στις επίσημες επισκέψεις της Αμαλίας στις βασιλικές αυλές των διαφόρων κρατών της Ευρώπης. Το 1844, ο βασιλιάς της Βαυαρίας, Λουδοβίκος Α΄την τίμησε με χρυσό σταυρό ενώ κατά την παραμονή της εκεί απέσπασε τον θαυμασμό της κοινής γνώμης για το κάλλος της αλλά και για το γεγονός πως ήταν κόρη του φημισμένου αγωνιστή Μάρκου Μπότσαρη.

Από το ελληνικό Ιστορικό Μουσείο

«Το έτος 1841, και πιθανώς νωρίτερα, η Κατερίνα ανέλαβε μαζί με την Julia von Nordenflycht τα καθήκοντά της ως Κυρία επί των Τιμών της βασίλισσας Αμαλίας. Το 1845 νυμφεύτηκε τον ταξίαρχο πρίγκηπα Γεώργιο Καρατζά, και εξαιτίας πολιτικών μηχανορραφιών αποσύρθηκε λίγο αργότερα από την αυλή των Αθηνών. Το εντυπωσιακό κάλλος της Κατερίνας αναφέρεται σε διάφορες γραπτές μαρτυρίες.

Η Julia von Nordenflycht έγραψε πριν την έναρξη του ταξιδιού της βασίλισσας Αμαλίας στο Μόναχο: ''H βασίλισσα θα φέρει μαζί της και τη δεσποινίδα Μπότσαρη [...] και το χαριτωμένο κορίτσι από την Ελλάδα σίγουρα θα αρέσει''.

Ο υπουργός του Μεγάλου Δουκάτου του Oldenbourg, Gunther Jansen αναφέρει: ''Στην ακολουθία της (Αμαλίας) άνηκε ως Κυρία επί των Τιμών [...] η Μπότσαρη, η κόρη του ήρωα του Μεσολογγίου- μια νεαρά κυρία σπάνιου κάλλους, που έφερε αναστάτωση σε αρκετές βόρειες καρδιές [...]''.....

Ο δε βασιλιάς Λουδοβίκος Α' εντυπωσιασμένος κι αυτός από την ομορφιά της, ανέθεσε στο ζωγράφο Joseph Stieler να φτιάξει το πορτραίτο της φορώντας την ενδυμασία ''Αμαλία'' που η πρώτη βασίλισσα του νεοσύστατου και ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους καθιέρωσε ως Αυλικό ένδυμα και εθνική γυναικεία φορεσιά, επηρεασμένη από την αστική ενδυμασία της Πελοποννήσου που συνηθιζόταν τότε και στην Αθηνά, για να το βάλει στην Πινακοθήκη των Καλλονών της Ευρώπης στο ανάκτορο του στο Μόναχο.....Λέγεται ότι της έδωσαν το όνομα Ρόζα, αφήνοντας πίσω το πραγματικό της όνομα, από το ροδοκόκκινο χρώμα του τριαντάφυλλου... που είχαν τα χείλη και τα μάγουλά της....»

Από το τον κατάλογο της έκθεσης ''Αθήνα- Μόναχο Τέχνη και Πολιτισμός στη νέα Ελλάδα'' που έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη το 2000

Πίνακας του Joseph Κarl Stieler

Το 1845 η Ελληνίδα καλλονή παντρεύτηκε τον αξιωματικό από το Φανάρι, Γιώργο Καρατζά. Έκανε μαζί του τέσσερα παιδιά. Λέγεται ότι ο άντρας της υπήρξε ιδιαίτερα αυταρχικός και η ίδια δεν κατάφερε ποτέ να ευτυχίσει μέσα στο γάμο της. Πέθανε πρόωρα, το 1875, έχοντας ήδη χάσει τα δύο από τα τέσσερα παιδιά της. Η ομορφιά της ενέπνευσε καλλιτέχνες και βασιλιάδες, γυναίκες και άνδρες.

Το 1856, η ποικιλία τριαντάφυλλου που πήρε το όνομα της Ρόζας, «Rosa Botsaris», της χάρισε μια θέση στην αιωνιότητα.Η παραδοσιακή φορεσιά της Αμαλίας που υπάρχει στο πορτρέτο του Stieler, βρίσκεται σήμερα στο κτήριο της Παλιάς Βουλής.

Πηγές: Sothebys, Wikipedia, Νίκος Σαριδάκης, Schönheiten-Galerie bovary