Το μπλε χρώμα ήταν σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας ένα από τα πιο αναφερόμενα, ταυτισμένο με τη βασιλεία και τη θεότητα, λόγω της δυσκολίας απόκτησής του.
Οι μπλε χρωστικές χρησιμοποιήθηκαν από πολύ παλιά, αλλά αργότερα αντικαταστάθηκαν από άλλες όπως κόκκινες, μαύρες, καφέ ή ώχρες, ευκολότερες στη παρακευή τους.
Η πιο αναφερόμενη μπλε χρωστική προήλθε από το πέτρωμα λάπις*, σπάνιο, και ως εκ τούτου πολύ ακριβό. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λάπις βρίσκονται στο Hindukush του Αφγανιστάν, όπου εξακολουθούν να εκμεταλλεύονται με διαδικασίες πολύ παρόμοιες με τους εργαζόμενους πριν από περισσότερα από 3.000 χρόνια.
Οι Αιγύπτιοι νοιάζονταν για εκείνα τα ορυχεία με μεγάλες ποσότητες λάπις, για να αποκτήσουν τον αζουρίτη, τη σκόνη που παρείχε τη μπλε χρωστική με την οποία στόλιζαν τα καλλιτεχνικά τους έργα. Η τιμή του ήταν τόσο υψηλή που πλησίαζε την τιμή του χρυσού.
Γι' αυτό και προς το 3000 π.Χ. αναζήτησαν έναν τρόπο να φτιάξουν τη δική τους μπλε χρωστική. Σιγά-σιγά, τελειοποιούσαν την τεχνική, η οποία συνίστατο στην άλεση πυριτίας, ασβέστη, χαλκού και αλκαλικής βάσης και τη θέρμανση στους 800-900 βαθμούς Κελσίου. Το αποτέλεσμα που ελήφθη θεωρείται η πρώτη συνθετική χρωστική ουσία στην ιστορία.
Οι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν για να βάψουν ξύλο, πάπυρους και καμβάδες, χρωματίζοντας σμάλτα, ένθετα και αγγεία. Αλλά ειδικά στον ταφικό τομέα σε μάσκες, αγάλματα και πίνακες των τάφων, καθώς πίστευαν ότι το μπλε χρώμα προστάτευε τους νεκρούς από το κακό στην άλλη ζωή.
Το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα της χρωστικής χρονολογείται πριν από περίπου 5000 χρόνια και βρέθηκε στη ζωγραφική ενός τάφου της βασιλείας του ka-Sen, του τελευταίου Φαραώ της πρώτης δυναστείας. Στο νέο βασίλειο, το Αιγυπτιακό Μπλε χρησιμοποιήθηκε άφθονα ως χρωστική ουσία που βρέθηκε σε αγάλματα, πίνακες τάφων και σαρκοφάγους.
Η τέχνη και τα μυστικά της χρωστικής ουσίας πέρασαν τα σύνορα της Αιγύπτου. Τη συναντούμε σε όλη τη Μεσόγειο. Βρέθηκε σε πολλά αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά αντικείμενα, σε αγάλματα στον Παρθενώνα και σε τοιχογραφίες στην Πομπηία. Παρά την ευρεία χρήση της, η μπλε αυτή χρωστική ουσία έπαψε σταδιακά να χρησιμοποιείται μετά το τέλος της Ρωμαϊκής εποχής.
Τον 19ο αιώνα, το Αιγυπτιακό μπλε ήρθε πάλι στο προσκήνιο. Οι ανασκαφές στην Πομπηία αποκάλυψαν ότι πολλές τοιχογραφίες είχαν αυτή την ουσία και αυτό κίνησε την περιέργεια των επιστημόνων να ερευνήσουν την ακριβή σύσταση της ουσίας. Πειράματα έδειξαν ότι είχε μία μοναδική ιδιότητα να αντανακλά υπέρυθρες ακτίνες όταν πέφτει πάνω του κόκκινο φως. Αυτό δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι επειδή η ανθρώπινη όραση δεν μπορεί να διεισδύσει στις υπέρυθρες ακτίνες.
Επίσης, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το αιγυπτιακό μπλε χωρίζεται σε nanosheets (ελάχιστη μορφή ύλης) χίλιες φορές πιο λεπτά από την ανθρώπινη τρίχα. Γι΄αυτό οι μοναδικές του ιδιότητες κάνουν το αιγυπτιακό μπλε κατάλληλο για πολλές εφαρμογές στη σύγχρονη επιστήμη, όπως στις τηλεπικοινωνίες και τη βιοϊατρική. Όλα αυτά είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, αλλά φαίνεται ότι η αρχαιότερη χρωστική ουσία στον κόσμο έχει λαμπρό μέλλον.
Καθαρισμένο δείγμα λάπις λάζουλι.
*Το λάπις λάζουλι είναι ημιπολύτιμο πέτρωμα. Κύριο συστατικό του είναι ο λαζουρίτης που ευθύνεται για το μπλε χρώμα του. Περιέχει επίσης ασβεστίτη και βολλαστονίτη, καθώς και μικρούς κρυστάλλους σιδηροπυρίτη, χάρη στους οποίους εμφανίζει μεταλλικές αναλαμπές. Η σκληρότητά του στην κλίμακα Μος είναι 5 – 5,5.
Reviewed by Αρχαία Ελληνικά
on
Τετάρτη, Οκτωβρίου 13, 2021
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια: