Οι Οκτώ Έλληνες ναυτικοί του Μαγγελάνου που ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο

Εικόνα arxaia-ellinika ©

Ο μεγάλος Πορτογάλος εξερευνητής Φερδινάνδος Μαγγελάνος είχε στο πλήρωμά του οκτώ Έλληνες ναυτικούς όταν έκανε τον περίπλου της Γης για πρώτη φορά στην ιστορία.

Σε ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Έλληνες ναυτικοί στον πρώτο περίπλου της Γης», ο συγγραφέας Pedro Olalla αφηγείται την ιστορία των Ελλήνων ναυτικών που ενώθηκαν με τον Μαγγελάνο σε αυτό το φιλόδοξο ταξίδι.

Ήταν περίπου πριν από 500 χρόνια όταν ο μεγάλος εξερευνητής επιχείρησε την επικίνδυνη αποστολή. Στο μόνο πλοίο που κατάφερε να επιστρέψει τρία χρόνια αργότερα, μερικοί από τους επιζώντες ήταν Έλληνες.

Ανάμεσά τους ήταν ο πλοηγός που το έφερε πίσω στο λιμάνι και κατέγραψε την πρωτοφανή διαδρομή του που ήταν ένα μεγάλο άλμα για την ανθρώπινη ιστορία.

Ο Ισπανός φιλέλληνας συγγραφέας

Ο Ισπανός Ελληνιστής συγγραφέας Πέδρο Ολάλα (γεννημένος το 1966) είναι καθηγητής, κινηματογραφιστής και φωτογράφος που έχει γράψει αρκετά βιβλία για την Ελληνική σύγχρονη και αρχαία ιστορία, πολιτισμό και αρχαιολογία.

Τα λογοτεχνικά και οπτικοακουστικά έργα του μελετούν και προωθούν τον Ελληνικό πολιτισμό. Διακρίνονται για το έντονο προσωπικό ιδίωμα του δημιουργού, το οποίο συνδυάζεται με λογοτεχνικά, επιστημονικά και καλλιτεχνικά στοιχεία.

Είναι επίσης Ιππότης του Τάγματος της Πολιτικής Αξίας στην Ισπανία και Αναπληρωτής Μέλος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Στο τρέχον βιβλίο του, ο Ολάλα αφηγείται την άγνωστη ιστορία των Ελλήνων ναυτικών που ενώθηκαν με τον Μαγγελάνο στον πρώτο περίπλου της Γης.

Το βιβλίο περιλαμβάνει επίσης το κείμενο της διάλεξης που έδωσε ο Ισπανός Ελληνιστής και συγγραφέας στα Ελληνικά στην ιστορική «Στοά της Ισπανίας» για τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη στη Ρόδο, με αφορμή τα αποκαλυπτήρια του μνημείου προς τιμήν των Ελλήνων ναυτικών.

Η ισπανική πρεσβεία δημοσίευσε επίσης το ημερολόγιο της αποστολής μεταφρασμένο σε τρεις γλώσσες με την ευκαιρία των αποκαλυπτηρίων του μνημείου.

Η διάλεξη ανατέθηκε από την Ισπανική Πρεσβεία στην Ελλάδα και το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας και βασίστηκε στην έρευνα Ισπανών και Ελλήνων ιστορικών.

Οι Έλληνες ναυτικοί που εξερεύνησαν με τον Μαγγελάνο

Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519, πέντε πλοία αναχώρησαν από το ισπανικό λιμάνι Sanlucar de Barrameda για το πιο συναρπαστικό ταξίδι στην ιστορία του σύγχρονου κόσμου.

Ο Πορτογάλος ναυτικός Φερδινάνδος Μαγγελάνος (Ferdinand Magellan) ξεκίνησε μια φιλόδοξη αποστολή για λογαριασμό της Ισπανίας για να ανακαλύψει μια σύντομη διαδρομή προς τα Spice Islands, μαζί με 240 τολμηρούς ναυτικούς.

Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στο τέλος του πρώτου ταξιδιού γύρω από τον πλανήτη υπήρχαν οκτώ Έλληνες και ότι ο πλοηγός του «Victoria», του μοναδικού πλοίου που κατάφερε να επιστρέψει, ήταν Έλληνας.

Το όνομά του ήταν Φρανθίσκο Άλμπο (Francisco Albo) και ήταν από το νησί της Χίου. Το ημερολόγιο που κρατούσε είναι ένα από τα πιο πολύτιμα έγγραφα στην ιστορία της ναυσιπλοΐας.

Το ημερολόγιο του Άλμπο καταγράφει το ταξίδι, τα άγνωστα μέρη που συνάντησαν οι ναυτικοί, τις πρωτόγνωρες περιπέτειες που έζησαν, ως οι πρώτοι άνθρωποι που διέσχισαν όλους τους μεσημβρινούς της Γης.

Ο Μαγγελάνος σκοτώθηκε από αυτόχθονες στρατιώτες στις Φιλιππίνες, αλλά δεκαοκτώ άνδρες επέστρεψαν ζωντανοί, μεταξύ των οποίων πέντε Έλληνες.

Εννέα ελληνικά ονόματα είναι εγγεγραμμένα στον κατάλογο των ναυτικών που φυλάσσεται στα Αρχεία της Σεβίλλης:

Miguel de Rodas, Felipe de Rodas, Miguel Sanchez de Rodas από τη Ρόδο, Francisco Albo, Simone de Axio, Antonio de Axio από τη Χίο, Nicolao Griego, Juan Griego από το Ναύπλιο και Matteo de Corfo από την Κέρκυρα.

Τελικά, οκτώ Έλληνες ναυτικοί επιβιβάστηκαν στην αποστολή του Μαγγελάνου, έγραψε ο Ολάλα. Ο Φρανσίσκο Άλμπο, που επέστρεψε τη «Βικτώρια» στη Σεβίλλη, ήταν πολύ σημαντικός.

Ο Άλμπο, μαζί με τον δεύτερο διοικητή της αποστολής Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο, εμφανίστηκε ενώπιον του αυτοκράτορα Κάρολου Α της Ισπανίας για να τον ενημερώσει για την επιτυχία του τριετούς ταξιδιού.

Μεταξύ των Ελλήνων ναυτικών που προσχώρησαν στον Μαγγελάνο, στον Μιγκέλ ντε Ρόντας απονεμήθηκε η τιμή του Ιππότη του Τάγματος του Αγίου Ιακώβου και του Μεγάλου πλοηγού της Αυτού Μεγαλειότητας.

Του ανατέθηκε επίσης να αναλάβει τη μυστική χαρτογραφία του αυτοκράτορα και την ευθύνη της οργάνωσης των επόμενων αποστολών στον Νέο Κόσμο.

Το πλοίο του Μαγγελάνου Victoria'. Φωτογραφία: Δημόσιος τομέας

---

Η Ελληνική συμβολή σε ναυτικές αποστολές

«Η συμβολή των Ελλήνων στις εξερευνητικές αποστολές εκείνης της εποχής είναι σημαντική», έγραψε ο Ολάλα στο βιβλίο του.

«Μαζί με την αναγέννηση στις επιστήμες, υπήρξε και η ναυτική αναγέννηση με την εκ νέου ανακάλυψη της ναυτικής γνώσης, όχι μόνο από την κλασική και αλεξανδρινή ναυτική παράδοση των Ελλήνων, αλλά και από παλαιότερες εποχές, όπως η Μινωική εποχή», αναφέρει.

«Από τον 13ο αιώνα και μετά, όταν οι Λατίνοι συγχωνεύτηκαν με τους Έλληνες, υπήρξε μια ναυτική αναγέννηση που επέτρεψε μεγάλες εξερευνήσεις με έναν νέο, πιο δυναμικό τρόπο», έγραψε ο Ολάλα.

Φερδινάνδος Μαγγελάνος

Γεννημένος στις 4 Φεβρουαρίου του 1480 από μία ευγενή Πορτογαλική οικογένεια. Το 1505, εντάχθηκε στο στόλο του Πορτογάλου ανθυπασπιστή στις Ινδίες και πέρασε τα επόμενα χρόνια σε αποστολές στην Ινδία και την Αφρική.

Το 1511, ήταν με τον στόλο που κατέκτησε τη Μαλάκα (στη χερσόνησο της Μαλαισίας) και οι Πορτογάλοι απέκτησαν τον έλεγχο των σημαντικότερων εμπορικών οδών της περιοχής. Επίσης εξερεύνησε τα νησιά των μπαχαρικών).

Το επόμενο έτος, ο Μαγγελάνος επέστρεψε στη Λισαβόνα και το 1513 τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια μιας αποστολής στο Μαρόκο, η οποία του άφησε μόνιμα χωλό.

Το 1517 είχε μια διαφωνία με τον Πορτογάλο βασιλιά και πήγε στην Ισπανία ζητώντας την υποστήριξη του Ισπανού αυτοκράτορα για μια αποστολή να φτάσει στις Μολούκες πλεύοντας προς τα δυτικά.

Οι Ισπανοί ήθελαν μερίδιο στο εμπόριο μπαχαρικών από τις Μολούκες, αλλά οι Πορτογάλοι έλεγχαν τη διαδρομή προς τα ανατολικά γύρω από τη νότια Αφρική.

Ο Μαγγελάνος έπεισε τον Ισπανό αυτοκράτορα να ακολουθήσει τη δυτική διαδρομή και τον Σεπτέμβριο του 1519 ξεκίνησε με ένα στόλο από πέντε πλοία, τέσσερις καράκες και ένα καραβέλα και περίπου 270 άνδρες.

Μεταξύ των πληρωμάτων του Μαγγελάνου ήταν οκτώ Έλληνες ναυτικοί και η αποστολή είχε πολλές δυσκολίες από την ώρα της αναχώρησης.

Ο καιρός ήταν τραχύς, υπήρξε ανταρσία σε ένα από τα πλοία, έλλειψη προμηθειών, οι ναυτικοί υπέφεραν από σκορβούτο και τα άγνωστα νερά έκαναν μια επικίνδυνη αποστολή.

Παρ' όλα τα εμπόδια, ο Μαγγελάνος κατάφερε να διασχίσει τον Ατλαντικό και να περιηγηθεί στα στενά στο νότιο σημείο της Νότιας Αμερικής που αργότερα ονομάστηκαν προς τιμήν του.

Από εκεί, με μόνο τρία πλοία να απομένουν, ο Μαγγελάνος έπλευσε στον Ειρηνικό, αλλά η έλλειψη προμηθειών οδήγησε σε πολλούς θανάτους από την πείνα και το σκορβούτο.

Μετά από τρεις μήνες η αποστολή έφτασε σε ένα νησί, πιθανώς το Γκουάμ, στο δυτικό Ειρηνικό. Από εκεί έπλευσαν στις σημερινές Φιλιππίνες.

Εκεί ο Μαγγελάνος ενεπλάκη σε μια μάχη μεταξύ δύο αντίπαλων τοπικών αρχηγών και σκοτώθηκε. Ήταν 27 Απριλίου του 1521.

Το μόνο πλοίο που έμεινε ήταν το «Victoria» με τον Francisco Albo στο τιμόνι. Τελικά έφτασε στην Ισπανία τον Σεπτέμβριο του 1522, έχοντας ολοκληρώσει τον πρώτο περίπλου στον κόσμο.

Αρχαία Ελληνικά