Η ιστορία του υποβρυχίου από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Το υποβρύχιο έχει ιστορία πολύ παλιότερη από ότι θεωρούν οι άνθρωποι και όπως το αεροπλάνο, έτσι κι αυτό βασάνισε τη σκέψη πολλών εφευρετών κατά τους αρχαίους χρόνους. Πράγματι, φαίνεται ότι περί τις αρχές του 7ου αιώνα κατασκευάστηκαν υποβρύχια. Αλλά η ιδέα των υποθαλάσσιων σκαφών υπήρξε ακόμη πιο παλαιά.

Ο Αριστοτέλης αναφέρει πως ο Μεγάλος Αλέξανδρος, τριακόσια και πλέον χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, έκανε χρήση του πρώτου υποθαλάσσιου σκάφους στην πολιορκία της Τύρου.

Οι Φοίνικες χρησιμοποίησαν κι εκείνοι με τη σειρά τους δύτες εναντίον των πλοίων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατά την πολιορκία της Τύρου, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον Μακεδόνα Στρατηλάτη να τους κατατροπώσει.

Τον 5ο αιώνα π.Χ., οι αρχαίοι Έλληνες, χρησιμοποιώντας δύτες, έκοψαν τις αλυσίδες των αγκυρών των περσικών πλοίων, τα οποία συνετρίβησαν τη νύχτα, ωθούμενα πάνω στα βράχια, λόγω του σφοδρού ανέμου, που οι πολυμήχανοι Έλληνες σκέφτηκαν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους.

Το 1620, ένας Ολλανδός, ονόματι Cornelis Drebbel, κατέπληξε το Λονδίνο με ένα υποβρύχιο, μέσα στο οποίο επιβιβάστηκαν μερικοί επιβάτες, μεταξύ των οποίων συγκαταλεγόταν και ο Βασιλιάς Ιάκωβος ο Α’ και Στ’ της Αγγλίας και της Σκωτίας.

Αριστερά. ο Cornelis Drebbel (1572 – 1633) και δεξιά, πίνακας που απεικονίζει το πρώτο του υποβρύχιο

Μα, λίγα χρόνια νωρίτερα, ήταν γύρω στα 1530, ένας μοναχός συνέλαβε την ιδέα της ναυπήγησης ενός υποθαλάσσιου πλοίου, κατασκευασμένου από μέταλλο, ώστε να είναι αδιάβροχο και ικανό να αντέχει την πίεση του ύδατος. Σύμφωνα με τα σχέδιά του, κατασκευάστηκε πράγματι ένα υποβρύχιο, το οποίο, μέχρι ενός βαθμού, αποδείχτηκε εφαρμόσιμο.

Το 1537, ένα πολεμικό πλοίο με είκοσι κανόνια, ογδόντα ναύτες και πολλούς σάκους με χρυσάφι, ανατινάχτηκε εξαιτίας μιας εσωτερικής έκρηξης και βυθίστηκε στο λιμάνι της Διέππης.

Μερικά χρόνια αργότερα, ένας Γάλλος, ο Ιωάννης Μπαρί, επονομαζόμενος Πραντίν, κατασκεύασε, σύμφωνα με τις υποδείξεις του γέρου μοναχού, ένα υποβρύχιο, με το οποίο υποσχέθηκε να ανασύρει από τον βυθό του λιμανιού της Διέππης τους σάκους με τον χρυσό και το ασήμι, αλλά και μερικά τηλεβόλα από το ναυαγισμένο πλοίο.

Ο μέγας Γάλλος μαθηματικός, φυσικός, συγγραφέας και φιλόσοφος, Μπλεζ Πασκάλ, μικρό παιδί τότε, υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας των δοκιμών του Πραντίν, οι οποίες συνεχίστηκαν μέχρι το 1630, με επιτυχή αποτελέσματα.

Μπλεζ Πασκάλ (19/06/1623 – 19/08/1662)

Οι καταδύσεις του Μ. Αλεξάνδρου με τα πρώτα υποβρύχια της ιστορίας

Ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην αρχή της εκστρατείας του, περιλάμβανε 150 με 160 πολεμικά πλοία, κυρίως τριήρεις (από τις οποίες 29 ήταν Αθηναϊκές) και δεκάδες μεταγωγικά.

Ξεκινώντας ο Νέαρχος από τον Υδάσπη ποταμό, έπλευσε στις ακτές του Περσικού κόλπου και έφτασε στις εκβολές του Ευφράτη ποταμού.

Αποκομμένος ο στόλος, χωρίς τρόφιμα και χωρίς την υποστήριξη του στρατού, περνώντας από άγνωστα μέρη έφτασε και μετά από πολλές δυσκολίες κατόρθωσε να φτάσει στο Ευφράτη, χάρη της ικανότητας του Νέαρχου που με πραότητα, αποφασιστικότητα και θάρρος ξεπέρασε τα εμπόδια και τη δεισιδαιμονία των ναυτών του που διογκώθηκε λόγω του άγνωστου του εγχειρήματος.

Ο Νέαρχος εξελίχθηκε σε “άνθρωπο” του Αλεξάνδρου στα ναυτικά θέματα. Είχαν άλλωστε μεγαλώσει μαζί και ο Νέαρχος είχε μαθητεύσει και αυτός με τον Αριστοτέλη στη Μίεζα της Μακεδοίας.

Αν και τα πλοία δεν χρειάστηκαν παρά ελάχιστες φορές για στρατιωτικές επιχειρήσεις και δεν έδωσαν κάποια σημαντική ναυμαχία, ο Αλέξανδρος έφτιαξε έναν τεράστιο στόλο. Το μέγεθός του ήταν τέτοιο, που φαίνεται ακατανόητο αν σκεφτεί κανείς ότι στην ουσία δεν του ήταν τόσο απαραίτητος στρατιωτικά.

Υπήρχε όμως ένας άλλος λόγος για τη δημιουργία του: Η ακόρεστη δίψα για μάθηση. Όσα δεν μπορούσε να κάνει ο ίδιος ο Αλέξανδρος στη θάλασσα, τα ανέθεσε στο Νέαρχο. Οι εξερευνήσεις που έγιναν από την ομάδα του Μ Αλέξανδρου στη θάλασσα , έφτασαν μέχρι το βυθό.

Κάθε τι που ξεπερνούσε τα όρια ήταν στο χαρακτήρα του Αλέξανδρου. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά ο στρατός του Αλεξάνδρου διέθετε μια “ομάδα υποβρύχιων καταστροφών” η οποία αναλάμβανε υποβρύχιες στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με την περιγραφή του Αριστοτέλη στο βιβλίο του “Προβλήματα” ο Αλέξανδρος χρησιμοποίησε αυτό που σήμερα ονομάζουμε καταδυτικό κώδωνα με τη μορφή ενός γυάλινου βαρελιού, το οποίο ρυμουλκήθηκε μέχρι το σημείο της κατάδυση.

Αναφέρει δηλαδή πως ο Μ. Αλέξανδρος θέλοντας να ελέγξει τα ναυτικά αμυντικά έργα της Τύρου πριν την πολιορκήσει, μπήκε μέσα σε ένα βαρέλι που είχε γυάλινο παράθυρο και στη συνέχεια διέταξε να το βυθίσουν στη θάλασσα.

Το γεγονός αυτό αναφέρεται επίσης σε ρωμαϊκό έγγραφο του 12ου αι. της Αλεξάνδρειας. Ενώ ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Σκυλίας και η κόρη του Κυάνα (γύρω στο 500 π.Χ.) ήταν Έλληνες δύτες που επινόησαν τα εργαλεία των δυτών, για να ανασύρουν από τη θάλασσα ένα βυθισμένο σκάφος με θησαυρούς του Ξέρξη.

Οι Έλληνες της εποχής φαίνεται πως είχαν μάθει καλά την δημιουργία και επεξεργασία του γυαλιού. Οι παραλλαγές της διήγησης που πήρε τις διαστάσεις θρύλου είναι πολλές. Σύμφωνα με κάποιες από αυτές ο Αλέξανδρος πήρε μαζί του και ζώα όπως γάτα και έναν κόκορα.

Ο Καλλισθένης μας αναφέρει πως το έτος 332 π. Χ., ο στρατός του Αλεξάνδρου φθάνοντας στην καρδιά της Περσικής Αυτοκρατορίας (330 π. Χ. πτώση Περσέπολις) και ενώ ήταν κοντά στις ακτές του Ινδικού ωκεανού ζήτησε από τον Αντίοχο να φτιάξει με τους μηχανικούς του μια κρυστάλλινη κάψουλα.

Έτσι και έγινε, αφού εξόπλισε ένα πλοίο, ανοίχτηκε στον ωκεανό και ζήτησε να βυθίσουν την κάψουλα με σχοινιά και όταν αυτός θα τα τραβούσε θα ήταν το σήμα για να τον ανελκύσουν και πάλι πάνω.

Ο Καλλισθένης αναφέρει πως έμεινε για τουλάχιστον 24 ώρες στον βυθό παρακολουθώντας τις μάχες μεταξύ των ψαριών, όταν ένα μεγάλο ψάρι σαν βουβάλι χτύπησε το σχοινί και οι ναύτες του το πήραν ως σήμα του Αλεξάνδρου, έτσι τον τράβηξαν και πάλι πάνω υπό την έντονη δυσαρέσκεια του Αλεξάνδρου για τα όσα θαυμαστά δεν μπορούσε να δει πια.

Ένα μεσαιωνικό κείμενο (“Roman d’Alexandre” 12ος αιώνας) αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος πήρε δύο ακόμη άτομα μαζί του και μάλιστα όταν είδε τον κόσμο του βυθού είπε: “…αυτός ο κόσμος είναι καταραμένος και χαμένος, Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό”.

Στην συνέχεια θα ακολουθήσει από τον στόλο του Μ. Αλεξάνδρου, η εξερεύνηση των ακτών της Αραβίας και της Κασπίας Θάλασσας. Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου προετοιμάστηκε στόλος με πλοία κάποια εκ των οποίων μετέφεραν άνω των 1.000 ατόμων για τον μεγαλύτερο περίπλου που ποτέ δεν μάθαμε τι απέγινε.