Οι 700 Θεσπιείς που έπεσαν στις Θερμοπύλες αντιπροσώπευαν το θάρρος και την ενότητα που είχαν οι Έλληνες όταν πολεμούσαν ξένους λαούς

Οι Θεσπιές ήταν αρχαία πόλη της Βοιωτίας, μια από τις σημαντικότερες της αρχαίας Ελλάδας. Κατείχε σημαντική θέση στο κοινό των Βοιωτών και για μεγάλη περίοδο εξέλεγε δύο Βοιωτάρχες όπως και η Θήβα. Στην επικράτεια της πόλης συμπεριλαμβάνονται και οι πόλεις Άσκρη, Νίσα, Θίσβη, Λεύκτρα και τα δύο λιμάνια Τίφα (ή Σίφες) και Κρεύσις.

Πήραν το όνομά τους από το βασιλιά των Θεσπιών Θέσπιο, γιο του Ερεχθέα και επώνυμου ήρωα των Θεσπιών. Ο Ερεχθέας ήταν, κατά τη μυθολογία, υιός της Γαίας (Γης) και του Ηφαίστου και ήταν βασιλιάς της Αθήνας, εισηγητής των Ελευσινίων μυστηρίων και ιδρυτής της εορτής των Παναθηναίων.

Οι Θεσπιές έγιναν από νωρίς μέλος του κοινού των Βοιωτών και έλαβαν μέρος στη πασίγνωστη Μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ, εναντίον των Περσών με 700 άνδρες και αρχηγό τον Δημόφιλο. Την εποχή της κυριαρχίας των Ρωμαίων, οι Θεσπιές γνώρισαν ακόμα μεγαλύτερη ακμή και ήταν η μοναδική πόλη στην Στερεά Ελλάδα που δεν υποδουλώθηκε στους Ρωμαίους.

Αυτό που ίσως είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι καθώς ο Ηρακλής πήγαινε στον Κιθαιρώνα για να σκοτώσει το γνωστό λιοντάρι, σταμάτησε για ένα βράδυ στις Θεσπιές όπου ζήτησε φιλοξενία από τον βασιλιά Θέσπιο. Αυτός κατά το έθιμο τον φιλοξένησε στο παλάτι του και του ζήτησε να αποκτήσει απογόνους με τις πενήντα κόρες του. Ο Ηρακλής δεν αρνήθηκε και εννέα μήνες αργότερα ο βασιλιάς Θέσπιος απέκτησε 50 εγγονούς, όλοι κατευθείαν απόγονοι του Ηρακλή.

Μάχη των Θερμοπυλών

Οι Θεσπιές άνηκαν στα ισχυρά κράτη του Βοιωτικού συνασπισμού. Κατά την διάρκεια των περσικών πολέμων οι Θεσπιείς διαφοροποιήθηκαν από τους υπόλοιπους Βοιωτούς και εντάχθηκαν στην Πανελλήνια συμμαχία, όπως και οι Πλαταιείς. Στην μάχη των Θερμοπυλών πολέμησαν δίπλα στους τριακόσιους Σπαρτιάτες και επτακόσιοι Θεσπιείς, υπό την ηγεσία του Δημοφίλου του Διαδρόμου.

Ο Δημόφιλος του Διαδρόμου ο Θεσπιεύς (Θεσπιές, 5ος αιώνας π.Χ. - Θερμοπύλες, Αύγουστος ή Σεπτέμβριος 480 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας που υπήρξε στρατιωτικός ηγέτης της Μάχης των Θερμοπυλών. Σκοτώθηκε μαζί με τον έτερο αρχηγό της μάχης, τον Λεωνίδα, ενώ οι πληροφορίες που έχουν σωθεί για το πρόσωπό του είναι ελάχιστες.

Ήταν ο διοικητής των 700 Θεσπιέων που έμειναν στο πλευρό των 300 Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες, το 480 π.Χ., όταν τους κύκλωσαν οι Πέρσες. Αυτό πιθανόν σημαίνει ότι ήταν επιφανής πολίτης στην πόλη του. Μαζί του στάλθηκαν για να βοηθήσουν στη διοίκηση του σώματος ο Ξενοκρατίδης, ο Πρωτοκρέοντας και ο Διθύραμβος του Αρματίδη.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει την απόφαση των Θεσπιέων πολεμιστών να μείνουν εθελοντικά και να πεθάνουν στις Θερμοπύλες μαζί με το βασιλιά Λεωνίδα και τους άντρες του (Η, 222).

Ο λόγος που ο βασιλιάς Λεωνίδας κράτησε τους Θηβαίους μαζί του ήταν γιατί είχανε "μηδίσει", είχανε δηλώσει υποταγή δηλαδή στον Ξέρξη, ενώ φοβόταν ότι εάν τους αφήσουν να φύγουν μπορεί να τους επιτεθούν μαζί με τους Πέρσες. Αντίθετα τους Θεσπιείς τους κράτησε μαζί του γιατί είχαν διακριθεί τις δύο προηγούμενες μέρες στη μάχη, αλλά και γιατί όπως οι Λακεδαιμόνιοι έτσι και αυτοί κατάγονταν από τον ημίθεο Ηρακλή, σύμφωνα με τις δοξασίες τους.

Οι υποψίες του φάνηκαν να επιβεβαιώθηκαν όταν στη διάρκεια της μάχης οι Θηβαίοι χωρίστηκαν από τους υπόλοιπους Έλληνες και παραδόθηκαν σχεδόν όλοι στον Ξέρξη. Μάλιστα, η Θήβα άλλαξε στρατόπεδο και συντάχθηκε με τον Ξέρξη.

Μετά τη Μάχη των Θερμοπυλών οι Έλληνες τοποθέτησαν επιγράμματα για τους νεκρούς κάθε πόλης. Για τους Θεσπιείς το επίγραμμα έγραφε: "Άνδρες τοι ποτ' έναιον υπό κροτάφοις Ελικώνος, λήματα των αυχεί Θεσπιάς ευρύχορος." Δηλαδή: "Αυτοί οι άνδρες κατοικούσαν στους πρόποδες του Ελικώνα, για το θάρρος του περηφανεύεται ο πλατύς κάμπος των Θεσπιών".

Εκεί αναφέρεται ότι οι Θεσπιείς, αν και τους επετράπη να φύγουν αποφάσισαν να μην αφήσουν τους Σπαρτιάτες, αν και θα μπορούσαν να υποχωρήσουν στην πόλη τους (αφού αυτή θα βρισκόταν στο έλεος των Περσών σε περίπτωση ήττας τους στις Θερμοπύλες) προτίμησαν να παραμείνουν στις Θερμοπύλες. Ο πιο ανδρείος από τους Θεσπιείς αναδείχτηκε ο Διθύραμβος του Αρματίδη.

Οι 700 Θεσπιείς που έπεσαν στις Θερμοπύλες αντιπροσώπευαν σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού ανδρικού πληθυσμού της πόλης.

Μετά τη Μάχη των Θερμοπυλών ο βασιλιάς των Περσών, ο Ξέρξης κατά το πέρασμά του από την Βοιωτία, πυρπόλησε τις Θεσπιές, οι κάτοικοι των οποίων είχαν καταφύγει στην Πελοπόννησο. Οι Θεσπιείς συμμετείχαν και στην μάχη των Πλαταιών με 2500 άντρες. Οι Θεσπιείς δεν συμμετείχαν από την αρχή στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Ακολούθησαν τελικά την Θήβα τον έβδομο χρόνο του πολέμου, όπου συμμετείχαν στην μάχη του Δηλίου.

Μετά την μάχη της Τεγύρας οι Θηβαίοι ισχυροποιήθηκαν και άρχισαν να αποκτούν ξανά ηγετική θέση στην Βοιωτία. Το 372 π.Χ. κατέλαβαν τις Πλαταιές και το 371 π.Χ. εισέβαλαν στις Θεσπιές. Οι Θεσπιείς εγκατέλειψαν την πόλη τους και κατέφυγαν στην Κερησσό, μία γειτονική κώμη. Αργότερα οι Θεσπιείς επανήλθαν στην πόλη τους η οποία σταδιακά απέκτησε και πάλι δύναμη. Από τις Θεσπιές καταγόταν η εταίρα Φρύνη, ο μεγάλος έρωτας του Πραξιτέλη, όπου την χρησιμοποιούσε ως μοντέλο.

Βιβλιογραφία:

Ηρόδοτος, Ιστορίαι, βιβλία 1-9, μετάφραση Πανέτσος Ε., εκδόσεις Ζαχαρόπουλος/ βιβλία V-IX, μετάφραση Σπυρόπουλος Η., εκδόσεις Γκοβόστη, 1995

Κωτούλας Ι., Μπελέζος Δ., ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, σειρά Μεγάλες Μάχες, ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ, εκδόσεις

ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, 2005

Παυσανία, Ελλάδος περιήγησις, Βοιωτικά 14.2

Πηγή: el.wikipedia