Υδρόγειος Σφαίρα του Κράτη: Η πρώτη στην ιστορία «ανακάλυψη» της Βόρειας και Νότιας Αμερικής τον 2ο αι. π.Χ.

Στην είσοδο του Μουσείου Αρχιμήδη στο κέντρο της Αρχαίας Ολυμπίας εκτίθεται ανακατασκευασμένη σε φυσικό μέγεθος, η Υδρόγειος Σφαίρα του Κράτη από τη Μαλλό της Κιλικίας.

Πρόκειται για την πρώτη στην ιστορία της ανθρωπότητας ορθολογιστική «ανακάλυψη» της Βόρειας και Νότιας Αμερικής και της Αυστραλίας που χρονολογείται τον 2ο αι. π.Χ.

Ο Κράτης, Έλληνας στωικός φιλόσοφος και γραμματικός, βασισμένος στην ακριβέστατη μέτρηση της περιφέρειας της γης και τις εξαιρετικές χαρτογραφήσεις του Ερατοσθένη αλλά και του σπουδαίου εξερευνητή Πυθέα του Μασσαλιώτη, που κατάφερε να φτάσει μέχρι τον Βόρειο Αρκτικό Κύκλο, καθώς και άλλων Ελλήνων γεωγράφων, κατασκεύασε, με τη βοήθεια σφαιρικών συντεταγμένων, μια υδρόγειο σφαίρα, διαμέτρου τουλάχιστον 2 μέτρων, που παρουσίασε στην Πέργαμο, το 150 π.Χ. περίπου.

Η Υδρόγειος διαιρούνταν σε πέντε παράλληλες ζώνες, δύο πολικές, δύο εύκρατες και μία καυτή, διαίρεση την οποία εξακολουθούμε και σήμερα να χρησιμοποιούμε. Οι πολικές ζώνες, λόγω του υπερβολικού ψύχους, καθώς και ο Ισημερινός λόγω της υπερβολικής ζέστης ήταν δυσμενείς για την ανάπτυξη της ανθρώπινης ζωής.

Επίσης οι εποχές του κλίματος στο βόρειο ημισφαίριο ήταν αντίθετες με αυτές στο νότιο.

Ο Κράτης σχεδίασε πάνω στη σφαίρα τις τότε γνωστές περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Ευρώπης, που ονόμασε «Οικουμένη» με τη χρήση παραλλήλων και μεσημβρινών κύκλων με κέντρο το νησί της Ρόδου και τη χρήση ποικίλων γεωγραφικών συντεταγμένων, πλήθους τόπων, βουνών και ποταμών.

Για εξισορρόπηση της «Οικουμένης» πάνω στην τεράστια υδάτινη επιφάνεια που απέμενε θεώρησε ότι μια άγνωστη ήπειρος, η «Περίοικη», υπάρχει στο απέναντι βόρειο ημισφαίριο, σήμερα αντιστοιχεί στη Β. Αμερική και δύο ακόμη άγνωστες ήπειροι υπάρχουν στο νότιο ημισφαίριο, οι «Αντίποδες», που σήμερα αντιστοιχούν στη Ν. Αμερική και οι «Αντίοικοι», που σήμερα αντιστοιχούν στην Αυστραλία.