ΤΥΜΒΟΣ ΚΑΣΤΑ: Τι βρήκε ο Δημήτρης Λαζαρίδης κάτω από τη βάση του λέοντα;

Νέα στοιχεία στην κορυφή του Τύμβου Καστά αναζωπυρώνουν τα σενάρια και το ενδιαφέρον για το μεγάλο μυστήριο της έρευνας για το τι άλλο μπορεί να κρύβει

Την Παρασκευή 2 Ιουλίου, η επίσκεψη της υπουργού πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, για αυτοψία στον Τύμβο Καστά, δεν ήταν όπως οι άλλες που είχαν προηγηθεί, καθώς έφτασε με τους συνεργάτες της ακριβώς στις 12 το μεσημέρι και χωρίς καμία καθυστέρηση ανέβηκαν στην κορυφή του Τύμβου Καστά.

Εκεί βρίσκονται σε εξέλιξη οι χωματουργικές εργασίες αποκατάστασης της αρχικής γεωμετρίας του μνημείου, επαναφέροντας τον ουσιαστικά στην μορφή που είχε στον χρόνο κατασκευής του, μέρος αυτών των εργασιών είναι και η καλύτερη προσέγγιση και μελέτη του πηγαδιού, στην βάση του βάθρου, που αποκάλυψε ο μεγάλος αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης και έκτοτε δεν έγινε καμία ανασκαφή ώστε να αποκαλυφθεί τι κρύβει και που οδηγεί.

Η επιθεώρηση των έργων κράτησε ακριβώς μια ώρα, στην συνέχεια κατέβηκαν βιαστικά και στάθηκαν μπροστά στα μικρόφωνα για να γίνουν οι σχετικές δηλώσεις, ενώ στην συνέχεια αποχώρησαν χωρίς να κατεβούν τα σκαλοπάτια για να επισκεφτούν το επιτάφιο μνημείο! Η βιαστική – με ρυθμούς κινηματογραφικούς – επίσκεψη της κ. Μενδώνη ήταν προφανές ότι προέκυψε από κάτι ενδιαφέρον που προέκυψε από τις εργασίας.

Η έκδηλη χαρά με την οποία έκανε τις δηλώσεις του, ο διευθυντής της Υπηρεσίας Αναστηλώσεων του ΥΠΠΟΑ Δημοσθένης Σβολόπουλος, μετά την κ. Μενδώνη, ξεπερνούσε την αξία της γνωστοποίησης του εντοπισμού της βάσης, επάνω στην οποία στηρίζονταν το βάθρο – όπως όλα δείχνουν – του λέοντα. Και ο λόγος είναι ότι τόσο τα υπολείμματα του βάθρου, όσο και της ευρύτερης λιθοδομής που είχε το ρόλο της βάσης, όχι απλά είναι γνωστά πριν από το 2014, αλλά έχουν παρουσιαστεί και αναλυθεί από τον αρχιτέκτονα της ανασκαφικής ομάδας Μιχάλη Λεφαντζή, κατ’ επανάληψη, με την πιο πλήρης αναφορά αυτήν του 2020 στην ομιλία του στο ίδρυμα ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ!!! Είναι σαφές ότι για κάτι άλλο ξεκίνησε ο έμπειρος και ικανός επιστήμονας να μιλήσει και για άλλο μίλησε, καθώς στην πορεία μάλλον άλλαξε γνώμη!!!

Ο χάρτης που κρατούσε στα χέρια του ο κ. Σβολόπουλος

Ωστόσο ο κ. Σβολόπουλος κρατούσε στα χέρια του ένα τοπογραφικό σχέδιο με τις εργασίες που είναι σε εξέλιξη στον Τύμβο Καστά, ιδιαίτερα εύλογος, αφού σε αυτόν αποτυπώνεται με κάθε λεπτομέρεια το τι ακριβώς συμβαίνει!

Στον χάρτη τον οποίον δημοσιεύουμε βλέπετε τα σημεία από τα οποία θα φύγουν τα χώματα και τα σημεία που θα πληρωθούν, ώστε να πετύχουν την προσδοκώμενη γεωμετρία του τύμβου. Σε αυτό το σχέδιο όμως υπάρχει και κάτι ακόμη, υπάρχει μια «τρύπα» η οποία περιλαμβάνει το ευρύτερο χώρο μαζί με την λίθινη βάση, το βάθρο του λέοντα, αλλά και ένα σημείο που δεν είχε σκάψει ο αείμνηστος αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης γιατί το είχε αφήσει ως «μάρτυρα» όπως συνηθίζεται σε μια ανασκαφή, για να έχουν ένα οδηγό της αρχικής στάθμης του χώματος.

Η έκταση αυτή έχει εξαιρεθεί από τα υπόλοιπα έργα και ο λόγος είναι ότι σε αυτόν διεξάγονται έρευνες με επίκεντρο το λεγόμενο «πηγάδι του Δημήτρη Λαζαρίδη»!!!

Ήρθε η ώρα να δικαιωθεί ο Δημήτρης Λαζαρίδης;

Ο Δ. Λαζαρίδης, που ξεκίνησε τις ανασκαφές στον λόφο Καστά το 1964, είχε εκμυστηρευτεί σε στενό του συνεργάτη – τη δεκαετία του ’80 – τα συμπεράσματά του – σύμφωνα αυτά, πίστευε πως αυτός ο τύμβος, με βάση το έργο του όλα εκείνα τα χρόνια και με τα στοιχεία που είχε με τα μέσα που διέθετε, ότι μπορεί να κρύβει όχι μόνο τέσσερις ταφικούς θαλάμους, αλλά συνολικά ότι υπήρχαν πιθανότητες να φτάνουν τους οκτώ(!)… και ήταν ο πρώτος που μίλησε για πολυεπίπεδο ταφικό μνημείο. Δυστυχώς πολλά από αυτά τα στοιχεία του δεν πρόλαβε να τα μεταφέρει με τη γραφίδα του στις πολλές σημειώσεις που κρατούσε και δεν έχουμε μια εικόνα με ακρίβεια, για το τι «έβλεπε»!

Το σημαντικό σε αυτές τις πληροφορίες είναι ότι ο μεγάλος αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης που διεξήγαγε αναρίθμητες ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή μας, αλλά τελικά εκείνη που τον έκανε διάσημο έξω από τα σύνορα της χώρα ήταν αυτή στον Τύμβο Καστά, είκαζε ότι υπήρχε και δεύτερη είσοδος στο μνημείο στην κορυφή του Τύμβου και ότι «σφραγίστηκε» από το Λιοντάρι της Αμφίπολης, το οποίο όπως έχει επισημανθεί και επιβεβαιώνεται από την ανασκαφική ομάδα βρισκόταν στην κορυφή του τύμβου.

Σύμφωνα με τον συνεργάτη του, αυτός είναι και ο λόγος που ο Δ. Λαζαρίδης ξεκίνησε το ανασκαφικό του έργο από το πάνω μέρος του τύμβου Καστά, για να βρει την μυστική πύλη, ωστόσο έμεινε μόνο με τα ευρήματα αρχαϊκών τάφων, καθώς τα διαθέσιμα χρήματα, ο χρόνος και τα σκαπτικά μέσα της εποχής δεν επέτρεπαν περαιτέρω έρευνες σε βάθος.

Όπως, λοιπόν, αποκάλυψε στον συνεργάτη του ο Δημήτρης Λαζαρίδης, κάτω από τη μαρμάρινη βάση του Λέοντα της Αμφιπόλεως κρυβόταν η μυστική είσοδος και σύμφωνα με την ίδια μαρτυρία από άνθρωπο που εργάστηκε στο πλευρό του μεγάλου αρχαιολόγου, η τεχνοτροπία για τη σφράγιση της δεύτερης εισόδου ήταν τέτοια, κατά την οποία ενδεχόμενη βίαιη προσπάθεια παραβίασης της, θα είχε ως συνέπεια την σφράγισή της, από άμμο, στο εσωτερικό του μνημείου.

Τι βρήκε ο Δημήτρης Λαζαρίδης κάτω από τη βάση του λέοντα;

Αξίζει να προσέξουμε ότι στο τοπογραφικό που παρουσίασε ο κ. Σβολόπουλος μέσα στον κενό χώρο υπάρχει αποτυπωμένος ως οδηγός ένα σχήμα πλάγιας «αγκύλης». Αυτή η «αγκύλη» με μια απόπειρα υπέρθεσης διαπιστώνουμε ότι ταυτίζεται με την ανατολική πλευρά της βάσης, στο σχέδιο που έχει παρουσιάσει ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, στην ομιλία του στο ίδρυμα Μποδοσάκη!

Κάτοψη της κορυφής του Τύμβου Καστά, από τον αρχιτέκτονα της ανασκαφής Μιχάλη Λεφαντζή, η οποία παρουσιάστηκε στην ομιλία του στο Ίδρυμα Μποδοσάκη.

Από τις μέχρι τώρα παρουσιάσεις της αρχιτεκτονικής του Τύμβου Καστά, από τον κ. Λεφαντζή έχει επιβεβαιωθεί ότι κάτω από τη βάση υπάρχει ένα κυλινδρικό κάθετο όρυγμα, για την ύπαρξη του οποίου έχει διατυπώσει διάφορες ερμηνείες.

Η πρώτη ήταν ότι λειτούργησε ως βάση του διαβήτη για να χαραχθεί ο κύκλος του Τύμβου και να καθοριστούν τα όρια του περιβόλου. Σύμφωνα με αυτή την εικασία τοποθετήθηκε ένας στύλος στο φρεάτιο και με ένα σχοινί χάραξαν τον κύκλο της περιφέρειας του τύμβου. Στην συνέχεια μια δεύτερη εικασία ήταν ότι τοποθετήθηκε ένας ξύλινος στύλος επάνω στον οποίο «κούμπωσαν» και ευθυγραμμίστηκαν τα μαρμάρινα τμήματα του λέοντα. Η τελευταία ερμηνεία που ακούσαμε ήταν στην ομιλία του κ. Λεφαντζή στον ΜΠΟΔΟΣΑΚΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ στην οποία μίλησε για την ένθεση ενός ξύλινου τρόπαιου!!!

Αυτό που γνωρίζουμε γι’ αυτό το κάθετο όρυγμα είναι τα όσα αναφέρει στο ημερολόγιο της ανασκαφής ο Δημήτρης Λαζαρίδης, στο οποίο σημειώνει λοιπόν ότι με το σκάψιμο έφτασε μέχρι βάθους 12,3 μέτρα από την επιφάνεια του τύμβου και στο χαμηλότερο σημείο της τομής εντοπίστηκε ένα αμμώδες σκληρό στρώμα κυκλικής οπής διαμέτρου 1,2 μέτρα το οποίο ήταν γεμάτο με λεπτότατη καθαρή άμμο και προσθέτει ότι τερματίστηκε η έρευνα σε βάθος 15,30 μέτρων. Το πιο σημαντικό το αφήνει για το τέλος προσθέτοντας ότι «λιθόπλινθοι, πωρόλίθοι, λίθοι του βουνού και κροκάλες (;) τα οποία βρέθηκαν στα βαθύτερα στρώματα υποδηλώνουν εκεί πλησίον την ύπαρξη μεγάλου τάφου, όπως συμβαίνει και με άλλους μακεδονικούς τάφους»!

Το λεγόμενο πηγάδι του Δ.Λαζαρίδη, σε φωτογραφία από την πρώτη ανασκαφή που έφτασε μέχρι ένα σημείο βάθους και μετά σταμάτησε λόγω έλλειψης χρημάτων και χρόνου.

Το ερώτημα λοιπόν είναι το τι μνημείο είναι αυτό που βρίσκεται στο βάθος του ορύγματος και πόσο κοντά έφτασε η σκαπάνη του Δημήτρη Λαζαρίδη, όταν σταμάτησε την έρευνα; Είναι προφανές ότι αναζητούσε ένα πέρασμα – πιθανότατα το κλειδί – για να μπει στον τάφο ή ακόμη και την παγιδευμένη είσοδο κατά τα πρότυπα των αιγυπτιακών τάφων. Από μόνο του το γεγονός της ύπαρξης αυτού του ανοίγματος και η πλήρωσή του με την λεπτή άμμο είναι από μόνο του ένα σοβαρό θέμα για έρευνα.

ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ τα νέα στοιχεία που ήρθαν στο φως από την υπό εξέλιξη έρευνα, στο πλαίσιο των χωματουργικών εργασιών να δικαιώνουν τον Δημήτρη Λαζαρίδη που πίστευε ότι ήταν μπροστά σε μια μεγάλη ανακάλυψη, για τις οποία οι προσδοκίες που είχε μάλλον ξεπερνάνε ακόμη και αυτό το – ήδη γνωστό από το 2014 – επιτάφιο μνημείο του Καστά;

Μπορούμε να συνεχίσουμε το κείμενο, αξιοποιώντας πληροφορίες και εκτιμήσεις για το τι μπορεί να είναι αυτό το μνημείο και τι ενδιαφέρον μπορεί να κρύβει. Ας μην βιαστούμε όμως και ας περιμένουμε λίγο. Η συνέχεια μάλλον θα είναι πάρα πολύ συναρπαστική, ίσως και καλύτερη από όσα ζήσαμε το 2014!!!

Θεόδωρος Αν. Σπανέλης, xronometro.com