Η δολοφονία του βασιλιά Φίλιππου της Μακεδονίας -Το έγκλημα που άνοιξε τον δρόμο στον Μέγα Αλέξανδρο προς την εξουσία και τη δόξα

Ο Φίλιππος γεννήθηκε το 380π.Χ. και ήταν το τρίτο παιδί του βασιλιά Αμύντα. Είχε πολλά ψυχικά τραύματα από την παιδική του ηλικία, αφού δολοφονήθηκε ο πατέρας του και ο αδελφός του Αλεξανδρος Β΄.

Πίσω απ τις δυο δολοφονίες κρυβόταν η ίδια του η μητέρα, η Ευρυδίκη, μαζί με τον εραστή της τον Πτολεμαίο.

Ο Πτολεμαίος είχε παντρευτεί την κόρη της Ευριδίκης, δηλαδή την αδελφή του Φιλίππου! Μόλις δολοφονήθηκε ο Αλέξανδρος Β΄, ο εραστής της μητέρας του με την συνεργασία της, ανέλαβε την εποπτεία του ανήλικου Περδίκκα που ήταν ο επόμενος διάδοχος του θρόνου.

Περδίκκας και Φίλιππος αποδίδουν δικαιοσύνη

Όταν ο Περδίκκας ενηλικιώθηκε, μαζί με τον Φίλιππο δολοφόνησαν τον Πτολεμαίο και εκδικήθηκαν το θάνατο του πατέρα και του αδελφού τους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Περδίκκας Γ΄ σκοτώθηκε σε μια εκστρατεία. Ο θρόνος δικαιωματικά ανήκε στον γιο του Αμύντα Δ΄. Ο Φίλιππος ανέλαβε την εποπτεία του Αμύντα, τον οποίο πολύ έντεχνα παραμέρισε χωρίς δολοφονίες και ραδιουργίες. Τον έβαλε σε μια πολύ σημαντική θέση και έτσι ο Φίλιππος έγινε βασιλιάς.

Ο χαρακτήρας του Φιλίππου

Η ενδοοικογενειακή βία, οι δολοφονίες και κυρίως η στάση της μητέρας του, διαμόρφωσαν έναν επιθετικό χαρακτήρα, απότομο, ασταθή με ροπή προς το ποτό και τις γυναίκες. Αυτό βέβαια δεν τον εμπόδιζε να είναι ένας ψύχραιμος, αποφασιστικός διπλωμάτης και ικανός βασιλιάς. Αναμφισβήτητα είναι μια από τις σημαντικότερες πολιτικές και στρατιωτικές φυσιογνωμίες του αρχαίου κόσμου.

Οι γάμοι

Ο Φίλιππος έκανε οκτώ γάμους από πολιτική σκοπιμότητα. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η Φίλα από τον ηγεμονικό οίκο της Ελιμείας, η οποία πέθανε νωρίς. Αμέσως ξαναπαντρεύτηκε με την Αυδάτη κι έκανε μια κόρη, την Κυνάνη. Χήρεψε και πάλι γρήγορα. Επόμενη ήταν η Φιλίννα από τον ηγεμονικό οίκο των Αλευάδων της Λάρισας. Μαζί της επέκτησε έναν γιο τον Αρριδαίο, ο οποίος παντρεύτηκε την Κυνάνη, την ετεροθαλή του αδερφή από τον προηγούμενο γάμο του πατέρα του.

Λίγους μήνες αργότερα όμως, ο Φίλιππος γοητεύτηκε από την πριγκίπισσα του βασιλικού οίκου των Μολοσσών. Την Ολυμπιάδα. Μαζί της απέκτησε τον Αλέξανδρο και την Κλεοπάτρα. Η Ολυμπιάδα ήταν η πιο σημαντική του σχέση κρίνοντας απ΄ το γεγονός ότι ήταν η μόνη σύζυγος που πήρε τον τίτλο της βασίλισσας. Ο έρωτάς του με αρκετά διαλείμματα, κράτησε πέντε χρόνια. Τότε ο Φίλιππος ξαναπαντρεύτηκε.

Αυτή τη φορά η τυχερή ήταν η Νικασίπολη με την οποία απέκτησε μια κόρη, τη Θεσσαλονίκη, που την ονόμασε έτσι με αφορμή τη νίκη του στη Θεσσαλία. Είκοσι μέρες μετά τη γέννηση της κόρης τους, η Νικασίπολη πέθανε από επιλόχειο πυρετό.

Ο Φίλιππος έκανε δύο ακόμα γάμους, καθαρά σκοπιμότητας, με τη Μήδα, κόρη του βασιλιά των Γετών και την Αρσινόη, που έκανε μαζί της τον Πτολεμαίο. Τελευταία του σύζυγος ήταν η 17χρονη Κλεοπάτρα από τον οίκο των Ατταλιδών. Καρπός αυτού του γάμου ήταν ο Αρριδαίος ο νεότερος. Αυτός ο γάμος έκανε την Ολυμπιάδα να τον εγκαταλείψει οριστικά. Η αχαλίνωτη ερωτική δραστηριότητα και τα παιδιά που θα είχαν δικαιώματα στο θρόνο του γιου της, την εξόργιζαν.

Έτσι πιστεύουν οι επιστήμονες ότι ήταν το πρόσωπο του Φιλίππου, που είχε σοβαρό τραύμα στο δεξί μάτι.

Η αρχή του τέλους

Οι πολιτικές σκοπιμότητες που χαρακτήριζαν τους γάμους του Φίλιππου είχαν και συνέχεια. Όταν μεγάλωσαν τα παιδιά του, έβρισκε εκείνος τους κατάλληλους συζύγους. Έτσι αποφάσισε να παντρέψει την κόρη του Κλεοπάτρα με τον βασιλιά των Μολοσσών Αλέξανδρο, τον αδερφό της Ολυμπιάδας που ήταν θείος της μικρής. Οι λόγοι αυτού του γάμου ήταν δύο. Να εξασφαλιστεί το βασίλειό του όσο θα έλειπε σε εκστρατεία, αφού ο οίκος των Μολοσσών εξουσίαζε την Ήπειρο και αφετέρου, να φτιάξει τη σχέση του με την Ολυμπιάδα η οποία μετά τον τελευταίο του γάμο τον είχε εγκαταλείψει.

Ο γάμος έγινε και ξεκίνησε το γλέντι. Την επομένη έγινε στο ανοιχτό θέατρο της Πέλλας μεγάλη γιορτή παρουσία όλου του λαού. Ενώ έμπαινε ο Φίλιππος στο θέατρο, ο επικεφαλής της προσωπικής του ασφάλειας, Παυσανίας, τον κάρφωσε με το ξίφος του. Ο βασιλιάς Φίλιππος ήταν νεκρός. Ο Παυσανίας προσπάθησε να διαφύγει μέσα στην αναταραχή, αλλά τον πρόλαβαν οι αξιωματικοί του Φιλίππου Περδίκκας και Λεονάτος. Τον εκτέλεσαν και τον κρέμασαν στην πλατεία της Πέλλας χωρίς να προλάβει να μιλήσει.

Ποιος είναι ο δολοφόνος;

Έτσι ξεκίνησε μια σειρά από εικασίες. H φαντασία κάποιες φορές οργίαζε για το ποιος κρυβόταν πίσω από τον φονιά. Ήταν ο Παυσανίας επειδή ο Άτταλος (θείος της Κλεοπάτρας, γυναίκας του Φιλίππου) έβαλε στρατιώτες να τον βιάσουν με τη δικαιολογία ότι είχε ομοφυλοφιλικές σχέσεις με τον ίδιο το Φίλιππο; Λέγεται πάντως ότι ο Παυσανίας ζήτησε από το Φίλιππο την παραδειγματική τιμωρία του Άτταλου, αλλά ο Φίλιππος όχι μόνο δεν τιμώρησε τον Άτταλο, αλλά του έδωσε και προαγωγή! Βέβαια, σ’ αυτή την περίπτωση το ερώτημα είναι γιατί ο Παυσανίας σκότωσε το Φίλιππο και όχι τον Άτταλο; Μια εξήγηση είναι ότι λόγοι ερωτικής αντιζηλίας όπλισαν το χέρι του Παυσανία, όταν ο Φίλιππος γοητεύτηκε από έναν άλλο νέο και γι΄ αυτό δεν ζήτησε την τιμωρία του Άτταλου για τον ομαδικό βιασμό του Παυσανία. Όλα αυτά βέβαια είναι εικασίες.

Ο ρόλος της Ολυμπιάδας

Το θέμα είναι αν ο Παυσανίας ενήργησε αυτοβούλως ή αν τον έβαλε κάποιος; Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πίσω από τη δολοφονία κρυβόταν η ίδια η Ολυμπιάδα με αφορμή τον τελευταίο του γάμο με τη 17χρονη Κλεοπάτρα και την απόκτηση του γιου τους, που απειλούσε τα δικαιώματα του Αλέξανδρου. Τα σενάρια εμπλέκουν και τον Αλέξανδρο στο σχέδιο, επειδή ήταν ανυπόμονος να ανέβει στην εξουσία, αλλά τίποτα δεν μπορεί να αποδειχθεί. Ωστόσο, η μετέπειτα στάση της προβληματίζει. Μετά το θάνατο του Φίλιππου, η Ολυμπιάδα γύρισε στο παλάτι αναγκάζοντας τη λεχώνα νεαρή σύζυγο του Φίλιππου να αυτοκτονήσει. Αυτό μπορεί και να ήταν η εκδίκηση της πολλαπλά απατημένης συζύγου. Μετά όμως έριξε στην πυρά το νεογέννητο διεκδικητή του θρόνου, αφήνοντας την εξουσία μόνο στο γιο της.

Αλλά κι ο ίδιος ο Αλέξανδρος έκανε «εκκαθαρίσεις» για να εξασφαλίσει το θρόνο του με πρόσχημα ότι ξεκαθαρίζει τη δολοφονία του πατέρα του. Σε γράμμα του πάντως στο Δαρείο καταγγέλλει τους Πέρσες ως δολοφόνους του πατέρα του. Αν ισχύει η θεωρία ότι πίσω από τη δολοφονία ήταν η Ολυμπιάδα, τότε έχουμε το εξής σχήμα. Η μητέρα του Φίλιππου σκότωσε τον πατέρα του. Η μητέρα του Αλέξανδρου, η Ολυμπιάδα, σκότωσε τον Φίλιππο, δηλαδή τον δικό του πατέρα. Ένας κύκλος αίματος που τον άνοιξε και τον έκλεισε η μητέρα του κάθε βασιλιά. Ποια είναι η αλήθεια κανείς δεν ξέρει, εκτός από τους ηθικούς αυτουργούς που δεν μίλησαν ούτε στην εποχή τους. Σίγουρα, πολλά από τα σενάρια είναι εικασίες και θεωρίες, που μπορεί όμως να έχουν ψήγματα λογικής και αλήθειας.