Στρυμόνας: Μύθοι, μυστικά και ιστορία

Ο Στρυμόνας δεν είναι ένας απλά ποταμός, που πηγάζει από την Βουλγαρία (όρος Βίτοσα) και εκβάλλει στον Στρυμονικό Κόλπο. Εχει πολλά να μας διηγηθεί και για χάρη του έγραψαν πολλοί αρχαίοι συγγραφείς. Δεν θα αναφερθούμε στη σύγχρονη εποχή και τη σημασία του καθώς λίγο πολύ είναι γνωστή. Θα σταθούμε στους αρχαίους παραστρυμόνιους κατοίκους του, που τον είχαν θεοποιήσει τον απεικόνιζαν προσωποποιημένο στα νομίσματά τους.

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία ο Στρυμών ήταν βασιλιάς της Θράκης και γιος του Αρη, μητέρα του ήταν η μούσα Ευτέρπη. Οταν ο γιος του Ρήσος, σκοτώθηκε μπροστά στα τείχη της Τροίας, ο Στρυμόνας έπεσε στο ποτάμι που τότε ονομαζόταν Παλαιστίνος και που από τότε μετονομάστηκε σε Στρυμόνα.

Αρχαιολογικές πηγές κάνουν ιδιαίτερη μνεία στο όνομά του. Εγραψαν γι’ αυτόν οι Αισχύλος, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Τίτος Λίβιος, Στράβωνας, Πλίνιος, Πτολεμαίος κ.α.. Ο Ησίοδος αναφέρει τον Στρυμόνα σαν έναν από τους μεγαλύτερους ποταμούς ενώ ο Αισχύλος στην τραγωδία του Αγαμέμνων (της Ορέστειας), μιλάει για τους ανέμους που πνέουν από τον ποταμό ως καθοριστικούς για την πλεύση των πλοίων των Αργειών προς την Τροία.

“…πνοαὶ δ᾽ ἀπὸ Στρυμόνος μολοῦσαι κακόσχολοι, νήστιδες, δύσορμοι, βροτῶν ἄλαι, ναῶν ‹τε› καὶ πεισμάτων ἀφειδεῖς, παλιμμήκη χρόνον τιθεῖσαι τρίβῳ κατέξαινον ἄνθος Ἀργείων”

(Κι ήλθαν πνοές απ᾽ τον Στρυμόνα πούκαμαν να πλανώνται σε πληκτική αργία οι άνδρες νηστικοί στο κακορρίζικο λιμάνι. Ο άνεμος, που μάκραινε τον χρόνο, έφερνε ζημιά και στα σχοινιά και στα καράβια κι έφθειρε στον δρόμο της του Άργους τη νεότητα.) Αισχύλου Αγαμέμνων, μετάφραση Γιώργου Σεφέρη.

Εδώ οι Πέρσες ιερείς θυσίασαν λευκά άλογα κι άφησαν το αίμα τους να τρέξει στο ποτάμι. Ο Θουκυδίδης μας λέει ότι το ποτάμι ήταν το σύνορο των Μακεδόνων και των ελευθέρων Παιόνων από τη μια και του θρακικού βασιλείου των Οδρυσών από την άλλη μεριά. Αυτό κράτησε μέχρι που ο Φίλιππος Β’ στα 357 π.Χ. κατέκτησε ολόκληρη τη Θράκη και την ενσωμάτωσε στο μακεδονικό βασίλειο, δημιουργώντας και τις προϋποθέσεις για την μικρασιατική εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου.

Στην λίμνη Κερκινίτιδα ναυλοχούσε ο στόλος του Μ. Αλεξάνδρου πριν την μεγάλη εξόρμηση. Πλωτό ήταν το ποτάμι στο κατώτερο τμήμα του αλλά ψηλότερα έκλεισε στο σημείο όπου, κατά τον μύθο, ο Ηρακλής έριξε πέτρες, σαν πέρασε από εδώ με τα βόδια του Γηρυόνη.

Ο Στρυμόνας με τα φιδογυρίσματά του αγκαλιάζει λίγο πριν φτάσει στη θάλασσα από δυο μεριές την Αμφίπολη, κι είναι αυτός ο λόγος που η πόλη πήρε το όνομα Αμφίπολις, που βρίσκεται ανάμεσα στο χρυσοφόρο Ορος Παγγαίο και τα Κερδύλια. Κάπου εδώ και ο Ξέρξης έστησε γέφυρα για να περάσει η στρατιά του.

Η πορεία του ποταμού έχει αλλάξει από την αρχαιότητα, το ίδιο κι οι εκβολές του. Πάντοτε όμως υπήρχε κοντά του ένα λιμάνι. Σήμερα, το δέλτα του στον στρυμονικό κόλπο είναι μικρό σε έκταση, κάτι που οφείλεται στην επίδραση του κυματισμού και στα φερτά υλικά του ποταμού.

Ο Στρυμόνας στο συγκεκριμένο κυρίως σημείο του, είναι ένας ποταμός γεμάτος μύθους και ιστορίες. Δεν έχετε παρά να τον ανακαλύψετε και να αισθανθείτε όλα όσα… κουβαλάει μαζί του όλους αυτούς τους αιώνες.

Πληροφορίες αντλήσαμε από wikipedia.gr, protostrator.blogspot.gr και frontoffice-mitrousis.dev.edu.uoc.gr (Ζήσης Μπόνιας, Διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας).

Επιμέλεια: Θένια Μυλωθρίδου

amfipolisguidedtours