Χέγκρα: Η δεύτερη πόλη του βασιλείου των Ναβαταίων που παρέμενε ανέγγιχτη για 2.000 χρόνια

Χτισμένη από μια προ-ισλαμική κοινωνία στη σημερινή Σαουδική Αραβία, η Χέγκρα ήταν η δεύτερη πόλη του βασιλείου των Ναβαταίων.

Πριν από χιλιάδες χρόνια, η Χέγκρα ήταν ένας πολυσύχναστος εμπορικός κόμβος στο βασίλειο των Ναβαταίων. Αν και έμεινε εγκαταλελειμμένη για περίπου δύο χιλιετίες, στο μέρος εξακολουθεί να υπάρχει η εκπληκτική αρχιτεκτονική που έμεινε πίσω, η περισσότερη από την οποία ήταν λαξευμένη σε βράχους, και που συγκρίνεται με μια άλλη αρχαία πόλη, την Πέτρα, η οποία χτίστηκε επίσης από τους Ναβαταίους.

Εκτός από αυτήν την ομοιότητα, μεγάλο μέρος της απήχησης της πόλης επικεντρώνεται στο γεγονός ότι παρέμενε ουσιαστικά άγνωστη -μέχρι τώρα. Για πρώτη φορά, μετά από 2.000 χρόνια, η αρχαία πόλη Χέγκρα στη Σαουδική Αραβία είναι ανοιχτή για επισκέψεις.

Οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις στη Χέγκρα

Σύμφωνα με το περιοδικό Smithsonian, η πόλη -μερικές φορές ονομάζεται Mada'in Saleh ή Al-Hijr- είναι ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος για ερευνητές που προσπαθούν να ξεκλειδώσουν τα μυστήρια μιας αρχαίας αυτοκρατορίας.

Η Χέγκρα διαθέτει 111 μνημειακούς τάφους με περίπλοκα γλυπτά, μερικά από τα οποία χρονολογούνται από τον 1ο αιώνα π.Χ. Οι διακοσμημένες προσόψεις αντικατοπτρίζουν ένα ευρύ φάσμα πολιτιστικών επιρροών, συμπεριλαμβανομένης της κλασικής ελληνικής και ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Ναβαταίοι είναι οι πιο διάσημοι κάτοικοι της περιοχής, αλλά δεν ήταν οι μόνοι που άφησαν το στίγμα τους εκεί. Πολλές διαφορετικές αρχαίες γλώσσες έχουν βρεθεί εγγεγραμμένες σε όλο το τοπίο. Εκτός από τα Ναβαταϊκά, στην περιοχή έχουν αποκαλυφθεί επιγραφικά ίχνη λιχιανιτών, θαμουδικών, λατινικών και Ελληνικών.

"Για έναν τουρίστα που πηγαίνει στην Χέγκρα, χρειάζεται να ξέρει περισσότερα από το να δει τους τάφους και τις επιγραφές και μετά να φύγει χωρίς να ξέρει ποιος τους έφτιαξε και πότε", είπε ο Ντέιβιντ Γκραφ, ειδικός, αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι.

"Ποιος δημιούργησε αυτούς τους τάφους; Ποιοι είναι οι άνθρωποι που δημιούργησαν τη Χέγκρα; Από πού ήρθαν; Πόσο καιρό ήταν εδώ; Είναι σημαντικά να τα ξέρει κάποιος".

Υπάρχουν ακόμη πολλά άγνωστα για το βασίλειο. Παρόλο όμως που έχουν απομείνει σχετικά λίγα υπολείμματα πίσω, η Χέγκρα εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στο ξεκλείδωμα των μυστηρίων των Ναβαταίων.

Ποιοι ήταν οι Ναβαταίοι;

Η Χέγκρα είναι ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός χώρος που διατηρείται από τον πολιτισμό των Ναβαταίων νότια της Πέτρας στην Ιορδανία. Οι Ναβαταίοι ήταν από τους πιο αινιγματικούς αρχαίους λαούς και είναι γνωστοί σήμερα κυρίως για την Πέτρα -η οποία παρουσιάστηκε στον Ιντιάνα Τζόουνς και την Τελευταία Σταυροφορία.

Ο πολιτισμός των Ναβαταίων έχει ενδιαφέρον. Πριν χτίσουν την ακμάζουσα αυτοκρατορία τους, ήταν απλώς νομάδες που κατοικούσαν στην έρημο, αλλά τελικά τα κατάφεραν χάρη στην κυριαρχία τους στο εμπόριο. Κάποια στιγμή, έλεγχαν τις διαδρομές μέσω της Αραβίας και της Ιορδανίας που εκτείνονταν σε μέρη όπως η Αίγυπτος, η Μεσοποταμία, η Συρία και η Μεσόγειος.

Ασχολούνταν με τα πάντα, από μπαχαρικά μέχρι αρωματικά, όπως ρίζα τζίντζερ, ζάχαρη, πιπέρι, λιβάνι και μύρο. Κατά την αρχαιότητα, τέτοια προϊόντα εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα στη μαγειρική και τις θρησκευτικές τελετές και έτσι οι Ναβαταίοι έγιναν ένα πολύ πλούσιο βασίλειο.

Από τον 4ο π.Χ. μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ., το βασίλειο παρέμεινε μια σημαντική επιρροή στην περιοχή. Τότε ήταν που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άρχισε να επεκτείνεται περαιτέρω και να καταλαμβάνει περισσότερη γη, συμπεριλαμβανομένης αυτής των Ναβαταίων.

"Ο λόγος που δεν γνωρίζουμε πολλά γι' αυτούς είναι επειδή δεν έχουμε βιβλία ή πηγές γραμμένες από αυτούς που να μας λένε για τον τρόπο που έζησαν και πέθαναν και λάτρευαν τους θεούς τους", δήλωσε η Laila Nehmé, αρχαιολόγος και συν-διευθύντρια του Αρχαιολογικού Έργου Χέγκρα, το οποίο είναι μια συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας για την ανασκαφή του χώρου.

"Έχουμε κάποιες πηγές που είναι εξωτερικές, επομένως άνθρωποι που μιλούν γι' αυτές. Δεν άφησαν μεγάλα μυθολογικά κείμενα όπως αυτά που έχουμε για τον Γκιλγκαμές και τη Μεσοποταμία. Δεν έχουμε τη μυθολογία τους".

Το μέλλον της Χέγκρα

Πλέον, η αρχαία πόλη δεν είναι κλειστή για να φιλοξενήσει την έρευνα. Έτσι, η τοποθεσία, όχι μόνο είναι έτοιμη να υποδεχθεί τους επισκέπτες, αλλά υπάρχουν και σχέδια για την κατασκευή ενός υπόγειου πολυτελούς θέρετρου στην περιοχή.

Οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι κινούνται ενεργά προς την ολοκλήρωση της πρωτοβουλίας Saudi Vision 2030, η οποία ανακοινώθηκε το 2016 από τον διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Η πρωτοβουλία σκοπεύει να βοηθήσει τη χώρα να διαφοροποιήσει την οικονομία της, να απομακρυνθεί από την εξάρτησή της από το πετρέλαιο και να στραφεί περισσότερο προς το εμπόριο και τον τουρισμό τις επόμενες δύο δεκαετίες.