Συστηματική ανασκαφή σε δύο σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις της Περιφέρειας Κουρδιστάν του Ιράκ από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ

Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποίησε από το 2009 έως το 2013, υπό την διεύθυνση του Αν. Καθηγητή Κώστα Κοπανιά, συστηματική ανασκαφή σε δύο σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις της Περιφέρειας Κουρδιστάν του Ιράκ: το Tell Nader (Hasarok 5, Ερμπίλ) και το Τell Baqrta (περίπου 30 χιλιόμετρα νότια του Ερμπίλ). Έπειτα από μία μακρόχρονη διακοπή, αρχικά λόγω της απειλής από το ISIS και αργότερα λόγω COVID, τον Ιούνιο του 2022 συνεχίσθηκε η ανασκαφική έρευνα με την συμμετοχή των υπ. διδ. του ΕΚΠΑ Ερατώ Βέμου και Γιώτα Μπαρλαγιάννη.

Στο Tell Nader ήλθαν στο φως ευρήματα της περιόδου μεταξύ 7ης και 2ης χιλ. π.Χ., που δείχνουν ότι πρόκειται για την αρχαιότερη μέχρι τώρα γνωστή θέση στην περιοχή του Ερμπίλ. Η κύρια φάση της χρονολογείται στην Ύστερη Περίοδο Ubaid (ύστερη 5η χιλ. π.Χ.), στην οποίαν ανήκουν διάφορες πυροτεχνικές κατασκευές, καθώς και ένας κλίβανος, που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή μεταλλικών αντικειμένων. Το 2022 εντοπίσθηκαν τμήματα τοίχων κατασκευασμένων από ωμοπλίνθους, τα οποία μάλλον ανήκουν σε οικίες της περιόδου Ubaid. Αν επιβεβαιωθεί αυτή η υπόθεση, τότε πρόκειται για το πρώτο σχετικό εύρημα στην περιοχή.

Tο Tell Baqrta αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις ολόκληρης της Εγγύς Ανατολής. Αποτελείται από μία ακρόπολη και κάτω πόλη, που εκτείνονται σε έκταση 950 στρεμμάτων. Τα ευρήματα μίας παλαιότερης έρευνας επιφανείας έδειξαν ότι η θέση κατοικούνταν κυρίως από την 4η χιλιετία π.Χ. έως και την ύστερη αρχαιότητα, ωστόσο η κύρια περίοδος χρήσης της εντοπίζεται στην 3η και την 2η χιλιετία π.Χ. Είναι πιθανόν ότι ταυτίζεται με την έδρα του σημαντικού βασιλείου της Qabra. Η ανασκαφή του 2022 πραγματοποιήθηκε στην κορυφή της ακρόπολης. Ήδη σε μικρό βάθος ήλθαν στο φως δύο δωμάτια με δάπεδο από λευκό κονίαμα και τοίχους κατασκευασμένους με ωμοπλίνθους. Μία μικρή σκάλα από οπτοπλίνθους οδηγούσε σε ένα τρίτο δωμάτιο, το οποίο βρισκόταν σε ψηλότερο επίπεδο. Τα δωμάτια ανήκουν σε ένα κτήριο, το οποίο πιθανόν χρονολογείται στην Σασσανιδική περίοδο. Τα συγκεκριμένα ευρήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επειδή η συγκεκριμένη ιστορική περίοδος είναι ελάχιστα γνωστή στην βόρειο Μεσοποταμία.