Εντυπωσιάζουν οι ανακοινώσεις για αρχαιολογικά ευρήματα στη Λάρισα

Σημαντικές ανακοινώσεις για αρχαιολογικά ευρήματα που εντοπίσθηκαν στον νομό Λάρισας, με πιο πρόσφατο το άγαλμα της Αθηνάς στο Μπεζεστένι, καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια των τριήμερων εργασιών της 7ης συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας 2018-2021, που πραγματοποιήθηκε στον Βόλο.

Σε μια σημαντική από κάθε άποψη συνάντηση, που διοργάνωσαν από κοινού Περιφερειακές και ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παρουσιάστηκε το σπουδαίο έργο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, με τις ανακοινώσεις αρχαιολόγων και μηχανικών να κεντρίζουν το ενδιαφέρον.

Έτσι παρουσιάστηκαν σημαντικά στοιχεία για τα ευρήματα στο Μπεζεστένι και τον προϊστορικό οικισμό της Νεράιδας στη Λάρισα, τα ελληνιστικά εκθέματα της συλλογής Λιβαδίου, όπως και παρατηρήσεις σχετικά με το κτίριο 4 στο Κάστρο της Βελίκας, τα ευρήματα στα Δέντρα Τυρνάβου και την περιοχή «Σκιαθάς», ενώ παράλληλα δόθηκαν νέα στοιχεία για την ύδρευση και την αποχέτευση στην Τσαριτσάνη κατά την Οθωμανική Περίοδο, αλλά και για οικισμούς που εντοπίστηκαν δυτικά της Λάρισας.

Πιο αναλυτικά, όπως ανακοίνωσε ο Γιώργος Παπαζαφειρίου, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, το πρόσφατο εύρημα των εργασιών στο Μπεζεστένι αποτελεί ένα ακέφαλο άγαλμα της θεάς Αθηνάς. Πρόκειται για έργο της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου με πρότυπα που ανάγονται στον ύστερο 5ο αι. π Χ., ενώ στην επιστημονική ανακοίνωση παρουσιάστηκαν τα τυπολογικά, στιλιστικά και εικονογραφικά χαρακτηριστικά του καθώς και το εργαστήριο στο οποίο κατασκευάστηκε.

Από την πλευρά της η αρχαιολόγος της ΕΦΑ Λάρισας, Νεκταρία Αλεξίου, παρουσίασε τα Νεολιθικά ειδώλια από τον προϊστορικό οικισμό της Νεράιδας στη Λάρισα (οικόπεδο Παπαγεωργίου). Θυμίζουμε πως η ανασκαφική έρευνα στο οικόπεδο ιδιοκτησίας κ. Παπαγεωργίου, στη συνοικία Νεράιδα της Λάρισας, έφερε στο φως τμήμα προϊστορικού οικισμού με πολλά ευρήματα όπως κεραμική, όστρεα, εργαλεία και ειδώλια, τα οποία χρονολογούνται στην Αρχαιότερη Νεολιθική. Με την ανακοίνωση παρουσιάστηκε το πλούσιο υλικό των ειδωλίων και των οστράκων με ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά αποκαλύπτοντας όψεις της τέχνης, της ζωής και της ιδεολογίας των ανθρώπων της Θεσσαλίας κατά την Αρχαιότερη Νεολιθική περίοδο.

Ένα ρωμαϊκό άγαλμα ιματιοφόρου ανδρικής μορφής παρουσίασε η Ασημίνα Τσιάκα, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας. Πρόκειται για τα ελληνιστικά εκθέματα της συλλογής Λιβαδίου, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή μεταξύ της σημερινής Δολίχης-Λιβαδίου. Ανάμεσά τους το ρωμαϊκό άγαλμα που προαναφέραμε, που βρέθηκε στην περιοχή «Καστρί Δολίχης» (Λιβαδίου), με τα ευρήματα να προσθέτουν νέα στοιχεία στο αρχαιολογικό τοπίο αναδιαμορφώνοντας την εικόνα της περιοχής.

Παρατηρήσεις σχετικά με το κτίριο 4 στο Κάστρο της Βελίκας παρουσίασαν η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, Σταυρούλα Σδρόλια και οι: Μαρία Σταματοπούλου, Anna Blomley, Στέλιος Ιερεμίας και Νίκος Σιαπέρας.

Το κάστρο της Βελίκας αποτελεί έναν οχυρωμένο οικισμό της εποχής του Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.), για τον οποίο αποκαλύπτονται συνεχώς νέα στοιχεία τα τελευταία χρόνια. Το κτίριο 4 είναι μία επιμήκης κατασκευή αποτελούμενη από τέσσερις χώρους, η οποία δημιουργήθηκε σταδιακά, με αρχικό χώρο τον νοτιότερο και μεγαλύτερο και διαδοχικές προσθήκες προς Βορρά. Η θέση του κτιρίου, δίπλα στην κεντρική πύλη, το μεγάλο σωζόμενο ύψος του και η ποικιλία των ευρημάτων, δείχνουν ότι έπαιζε σημαντικό ρόλο στον οχυρωμένο οικισμό και μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των διοικητικών-οικονομικών λειτουργιών που στέγαζε, ενώ η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή φοιτητών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Οι αρχαιολόγοι Α. Παπαθανασίου και Α. Τσιάκα παρουσίασαν νέα επιγραφική μαρτυρία από τη Μαγούλα Γκρεμός/Γκρέμουρας (Δένδρα Τυρνάβου). Πρόκειται για ακέραια ενεπίγραφη στήλη 20 στίχων του 1ου αι. π.Χ., που βρέθηκε το 2018 στη Μαγούλα Γκρεμός/Γκρέμουρας, στην περιοχή Δένδρα Τυρνάβου. Η στήλη φέρει κατάλογο ονομάτων 14 ανδρών, οι οποίοι προσφέρουν χρήματα (επίδοσις) για την αποκατάσταση κάποιου δημόσιου κτιρίου, πιθανώς ενός ιερού οικοδομήματος στην πόλη. Την επίδοση οργανώνει ο ιερέας του Διός. Η επιγραφή μας δίνει πληροφορίες για τη θρησκευτική και οικονομική ζωή της πόλης.

Στις ανασκαφικές έρευνες στην ακρόπολη του αρχαιολογικού χώρου «Σκιαθάς», στο Κάτω Πολυδένδρι Δήμου Αγιάς, ΠΕ Λάρισας, αναφέρθηκε η Νεκταρία Αλεξίου, αρχαιολόγος της ΕΦΑ Λάρισας. Στην παραλιακή περιοχή Κάτω Πολυδένδρι του Δήμου Αγιάς, στη θέση «Σκιαθάς», πραγματοποιούνται στην ακρόπολη του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου σωστικές έρευνες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας, καθώς τμήματα κτιρίων διαφαίνονται μετά από έκτακτες καιρικές συνθήκες ή ανθρώπινες επεμβάσεις.

Μέσα στον Ιούλιο του 2021 διενεργήθηκε μικρής κλίμακας ανασκαφική έρευνα σε χώρο όπου διακρινόταν μαρμάρινο κατώφλι και τμήματα τοίχων. Η έρευνα έφερε στο φως αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μνημειακού κτιρίου. Από τα μέχρι τώρα ανασκαφικά δεδομένα προκύπτει ότι πρόκειται για ιερό των ελληνιστικών χρόνων (3ος-2ος αι. π.Χ.). Εντοπίστηκαν αρχιτεκτονικά μέλη, όπως τμήμα από το επιστύλιο και κιονόκρανα δωρικού ρυθμού. Επίσης, στο εσωτερικό του βρέθηκαν βάθρο αγάλματος, τμήμα στήλης, μαρμάρινο πόδι τράπεζας, καθώς και δύο μαρμάρινες κεφαλές παιδιών αλλά και πολλά κινητά ευρήματα (νομίσματα, λυχνάρια, πινάκια κ.ά.), μεταξύ των οποίων μια κεραμίδα με την επιγραφή ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ που πιθανά να ταυτίζει τον οικισμό στη θέση Σκιαθάς με τη σημαντική αρχαία πόλη της Μαγνησίας Μελίβοια, θέμα που απασχόλησε αρκετούς ερευνητές στο παρελθόν. Η συνέχιση της έρευνας αναμένεται να δώσει απαντήσεις σε σημαντικά αρχαιολογικά ζητήματα της παραλιακής αυτής περιοχής που είναι πολύ πλούσια σε αρχαιότητες.

Νέα στοιχεία για την ύδρευση και την αποχέτευση στην Τσαριτσάνη κατά την Οθωμανική Περίοδο παρουσίασαν οι Ο. Εξάρχου και Γ. Παπαναστασούλη, αρχαιολόγοι της ΕΦΑ Λάρισας. Πρόκειται για ένα σύνολο από κινητά και ακίνητα ευρήματα που ήρθαν στο φως με αφορμή το έργο της εγκατάστασης υπόγειου αποχετευτικού δικτύου στους δρόμους της Τσαριτσάνης. Στην ανακοίνωση παρουσιάστηκαν κατασκευές, όπως υδατοδεξαμενές, υδατογέφυρες, κρήνες, πηγάδια, πήλινοι και λιθόκτιστοι αγωγοί και αποχετευτικά έργα, ενώ παράλληλα εξετάζεται η κεραμική που προέκυψε καθώς και η σύνδεση των υπόγειων με τις υφιστάμενες ορατές κατασκευές, που σχετίζονταν με το δίκτυο ύδρευσης, με αποτέλεσμα την καλύτερη κατανόηση του τρόπου διαχείρισης των υδάτινων πόρων και των αποβλήτων στην ακμάζουσα κωμόπολη της Τσαριτσάνης κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο.

Τέλος, οι Στ. Κατακούτα και Κ. Σταυρακούδη, αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, παρουσίασαν αυτοψίες της Υπηρεσίας στα δυτικά της Λάρισας, οι οποίες πήραν τη μορφή εκτεταμένης επιφανειακής έρευνας, που έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα: έναν προϊστορικό οικισμό της Νεότερης Νεολιθικής περιόδου, μια εγκατάσταση της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου, μικρούς οικισμούς αρχαϊκών/κλασικών έως και ελληνιστικών χρόνων και θέσεις που συνδέονται με αγροτικές εγκαταστάσεις και δραστηριότητες.

Πηγή: Ειρ. Παπουτσή, LarisaPress