Γιατί ο Δίας μεταμόρφωσε σε ζωύφιο την πρώτη του γυναίκα Μήτιδα και την κατάπιε

Η Μήτις ήταν κατά τον Ησίοδο, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος και πρώτη σύζυγος του Δία.

Σύμφωνα με τη μυθολογία

Κατά τον Ακουσίλαο η Μήτις γεννήθηκε μαζί με τον Έρωτα και τον Αιθέρα, από την ένωση του Ερέβους και της Νύχτας, που προήλθαν από το Χάος.

Θεωρούνταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της, τη θεά Αθηνά. Η Μήτιδα ήταν η προσωποποίηση για τους αρχαίους όχι απλά της σοφίας και της φρόνησης αλλά του είδους της πονηριάς και της επαγρύπνησης που εκπροσωπεί από τους ανθρώπους ο Οδυσσέας και από τα ζώα η αλεπού.

Η Μήτις είναι αυτή που για να βοηθήσει το Δία προσέφερε στον Κρόνο το εμετικό φάρμακο που θα τον εξαναγκάσει να ξεράσει τα παιδιά του που είχε καταπιεί. Μετά τη νίκη του στην Τιτανομαχία ο Δίας αρχίζει τη βασιλεία του με τον γάμο του με τη Μήτιδα, που του προσφέρει μια πολύτιμη συμμαχία.

Σύμφωνα με έναν χρησμό η Μήτις θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους. Μόλις ο Ζευς πληροφορήθηκε τον χρησμό, φοβούμενος μην πάθει ότι και ο πατέρας του Κρόνος, κατάπιε τη Μήτιδα, ενώ κυοφορούσε ακόμη την Αθηνά. Έπειτα με τη βοήθεια του Ηφαίστου, ο Δίας γέννησε την Αθηνά, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του.

Το παιδί της Μήτιδος, η Αθηνά επίσης θεά της σοφίας γεννήθηκε πάνοπλο και τρομερό από το κεφάλι του Δία με τη βοήθεια μιας τσεκουριάς του Ηφαίστου.

Χαρακτηριστικά της Μήτιδας

Εν αντιθέσει με τη Θέμιδα τη δεύτερη σύζυγο του Δία, η Μήτις αντιπροσωπεύει μια πιο πρωτόγονη εποχή, όπου ο αδύνατος για να γλιτώσει από τον δυνατότερο πρέπει να χρησιμοποιήσει την πονηριά του. Η επαγρύπνηση αλλά και η αλλαγή των μορφών άλλωστε είναι χαρακτηριστικό πολλών θαλάσσιων θεοτήτων, όπως ο Πρωτέας και η Θέτιδα. Η Μήτις δεν ήταν καθαυτό θαλάσσια θεότητα αλλά όμως ήταν κόρη δύο μυθολογικών θαλασσών. Και δεν είναι τυχαίο αφού το θαλάσσιο περιβάλλον είναι γεμάτο οργανισμούς που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο.

Ο μύθος

Η Μήτις παντρεύτηκε τον Δία σε μια μεγάλη γιορτή. Η ομορφιά και η σοφία της, μεγαλύτερες από εκείνες κάθε θνητής ή αθάνατης, και ήταν ένα καλό συμπλήρωμα στην προσωπικότητα του συζύγου της. Στην αρχή, φάνηκε ότι θα ήταν μεταξύ των καλύτερων και πιο αξιόπιστων συμβούλων του Δία, αλλά στη συνέχεια έγινε μια απροσδόκητη απειλή γι 'αυτόν μέσω μιας προφητείας που εκφωνήθηκε από το μαντείο της Γαίας. Η προφητεία αποκάλυψε ότι η Μήτις θα γεννούσε δύο πολύ ισχυρά παιδιά. Η πρώτη θα ήταν η Αθηνά και η δεύτερη ένας ανώνυμος μυστηριώδης γιος που θα επαναλάμβανε τον κύκλο της προδοσίας, ανατρέποντας τον πατέρα του και καταλαμβάνοντας το θρόνο των θεών. Ο Δίας δεν διέφερε πολύ από τους προγόνους του και όταν ήρθε ο φόβος του ότι θα τον σφετεριστεί ο γιος του, έπρεπε να βρει έναν τρόπο για να το σταματήσει.

Και τότε υπήρχε επίσης αυτή η εκνευριστική νέα συνήθεια που ανέπτυξε η Μήτις για να αποφύγει το κρεβάτι του Δία. Είχε γίνει όλο και πιο ντροπαλή και συγκρατημένη. Η Μήτις υποψειάζονταν, αφού παρατήρησε τις μεταμορφώσεις του Δία σε ζώα, ότι θα πήγαινε και με άλλες γυναίκες. Σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να κάνει το ίδιο, καθώς και η ίδια μπορούσε να κάνει μια πετυχημένη αλλαγή σχήματος. Για την Μήτις, η καλύτερη εκδίκηση για τις απιστίες του ήταν να μεταμορφωθεί σε διαφορετικό πλάσμα και στη συνέχεια να πετάξει, να γλιστρήσει, να καλπάζει ή να κολυμπήσει όποτε να κατευθύνει τις προόδους του προς αυτήν. Ο Δίας σύντομα θύμωσε με αυτό το κόλπο. Υπήρχε μια προφητεία ότι θα είχε έναν γιο που θα τον σφετεριζόταν, αλλά πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό ακόμη όταν η γυναίκα του τον απέφευγε. Κάτι έπρεπε να γίνει για την Μήτις.

Μια μέρα ο Δίας χλεύασε την Μήτις με σκοπό να την ξεγελάσει. Την προκάλεσε σε μια μονομαχία που θα άλλαζαν σχήμα. Οι δυο τους μεταμορφώθηκαν σε υπέροχα πλάσματα, χωρίς κανείς να μπορέσει να κερδίσει το παιχνίδι.

Τελικά, ο Δίας και η Μήτις κατέρρευσαν εξαντλημένοι. Συγχαίροντας την για εξυπνάδα της να μεταμορφώνεται με μεγάλα ζώα, την προκάλεσε να βρει τον τρόπο να τον νικήσει ως ένα μικροσκοπικό έντομο. Η Μήτις, όπως και πολλοί άλλοι θεοί, ήταν περήφανη και ήξερε ότι ήταν πιο έξυπνη από τον Δία. Δέχτηκε αυτή την πρόκληση και του επέτρεψε να τη μετατρέψει σε μύγα, αλλά δεν συνειδητοποίησε την έκταση αυτού του λάθους μέχρι που την έπιασε στο χέρι, καταλήγοντας στο στομάχι του Δία. Τελικά είχε νικήσει τη Μήτις στο δικό της παιχνίδι, δύο φορές: μία με αλλαγή σχήματος και την άλλη με εξυπνάδα. Ίσως τώρα να ήρθε η ώρα να αναζητήσει μια άλλη γυναίκα...