Κορυφαία εικόνα: Πύλη Σφίγγας, Χατούσα. (marketanovakova /Adobe Stock)
Η Χαττούσα (Hattusa), είναι μια αρχαία πόλη της Ανατολίας που βρίσκεται κοντά στο σύγχρονο Boğazkale στην επαρχία Çorum της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας. Αυτή η αρχαία πόλη κάποτε χρησίμευε ως πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χετταίων, μιας από τις υπερδυνάμεις του αρχαίου κόσμου.
Στις Επιστολές Amarna, που χρονολογούνται στον 14ο αιώνα π.Χ., οι Χετταίοι αναφέρονταν από τους Αιγύπτιους ως μεγάλη δύναμη, μαζί με την Ασσυρία, τους Μιτάννους και τη Βαβυλωνία, και αντιμετωπίζονταν ως ίσοι.
Η Χαττούσα ιδρύθηκε από τους Χάττι (Hatti- παρουσία των προ-Χετταίων στη Μικρασιατική Χερσόνησο), που ζούσαν στην περιοχή πριν από τον ερχομό των Χετταίων. Η προέλευση των Χετταίων εξακολουθεί να είναι ένα μυστήριο και μπορεί να εισέβαλαν / μετανάστευσαν στην επικράτεια των Χάττι, να εγκαταστάθηκαν και να ίδρυσαν την αυτοκρατορία τους εκεί.
Ερείπια της Χαττούσα - πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χετταίων κοντά στο σύγχρονο Boğazkale, Τουρκία. (Robnaw /Adobe Stock)
Ίδρυση της Χαττούσα
Κατά την 3η χιλιετία π.Χ., οι Χάττι είχαν ιδρύσει μια πόλη-κράτος με βάση τη Χατούσα. Σε αυτό το χρονικό σημείο, η Χαττούσα ήταν μια από τις πολλές μικρές πόλεις-κράτη της περιοχής. Μια άλλη πιθανή πόλη-πολιτεία του Hatti είναι το Kanesh, το οποίο βρίσκεται κοντά στη Χαττούσα. Μια εμπορική αποικία λέγεται ότι ίδρυσαν οι Ασσύριοι γύρω στο 2000 π.Χ., και το όνομα της Χαττούσα ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από γραπτά έγγραφα που χρονολογούνται σε εκείνη τη χρονική περίοδο.
Αυτή η περίοδος της ιστορίας της Χαττούσα έληξε γύρω στο 1700 π.Χ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η πόλη κατακτήθηκε και στη συνέχεια ισοπεδώθηκε από βασιλιά Αννίτα του γειτονικού βασιλείου της Κουσσάρα (μια πόλη κράτος της οποίας η τοποθεσία δεν έχει ακόμη εντοπιστεί). Λέγεται ότι ο βασιλιάς άφησε μια επιγραφή για να κηρύξει τη νίκη του επί της Χατούσα και να καταραστεί στο έδαφος στο οποίο βρισκόταν η πόλη και σε όποιον θα μπορούσε να την ξαναχτίσει και να κυβερνήσει εκεί. Ο Αννίτα ήταν είτε βασιλιάς των Χετταίων ή πρόγονος των μεταγενέστερων Χετταίων.
Η Πύλη του Βασιλιά της Χατούσα. (Oez /Adobe Stock)
Όχι πολύ καιρό μετά την καταστροφή της όμως, η πόλη ξαναχτίστηκε από έναν άλλο βασιλιά της Κουσσάρα, με το όνομα Χαττούσιλι Α΄, του οποίου το όνομα σημαίνει “κάποιος από τη Χαττούσα”. Καθώς ο Χαττούσιλι φαίνεται να ήταν πρωτύτερα γνωστός ως “άνδρας από την Κουσσάρα”, ορισμένοι μελετητές ισχυρίζονται ότι έλαβε το νέο το όνομα μόλις έκτισε ξανά την πόλη, ως συμβολική έκφραση της νέας αύξησης της σπουδαιότητας της Χαττούσα πάνω από την Κουσσάρα (παρόλο που η αξίωση αυτή έχει αμφισβητηθεί από άλλους ερευνητές). Λόγω έλλειψης πρωτογενών πηγών, δεν μπορεί να διακριβωθεί πότε η πόλη έλαβε το όνομά της ή γιατί, αλλά είναι φανερό ότι ο Χαττούσιλι Α΄ ίδρυσε το βασίλειο των Χιττιτών.
Δομές της Χαττούσα
Το πιο σίγουρο είναι ότι οι Χετταίοι έγιναν μια ισχυρή δύναμη στην περιοχή, δημιούργησαν μια αυτοκρατορία και όρισαν τη Χαττούσα ως αυτοκρατορική τους πρωτεύουσα. Ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου που κατασκευάστηκαν μνημειακά κτίρια, τα ερείπια των οποίων διακρίνονται ακόμη και σήμερα. Για παράδειγμα, βρέθηκε ότι η πόλη υπερασπιζόταν από ένα μνημειακό τείχος μήκους άνω των 8 χιλιομέτρων (4,97 μίλια). Επιπλέον, η άνω πόλη οχυρώθηκε περαιτέρω από ένα διπλό τείχος με περισσότερους από εκατό πύργους.
Αυτό το τείχος είναι γνωστό ότι έχει πέντε πύλες, συμπεριλαμβανομένης της περίφημης Πύλης των Λιονταριών και της Πύλης της Σφίγγας. Εκτός από αυτές τις αμυντικές κατασκευές, πολλοί ναοί έχουν επίσης αποκαλυφθεί. Το καλύτερα διατηρημένο από αυτά είναι ο Μεγάλος Ναός, που βρίσκεται στην κάτω πόλη, και χρονολογείται στον 13ο αιώνα π.Χ.
Η Πύλη των Λιονταριών στη Χατούσα. ( Robnaw /Adobe Stock)
Το 2016, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν επίσης μια μυστική σήραγγα 2.300 ετών στη Hattusa. Οι ερευνητές είπαν ότι «βρήκαν στο παρελθόν μια σφηνοειδή πλάκα εδώ, με έναν βασιλιά που εξηγεί στους ιερείς τι να κάνουν κατά τη διάρκεια των τελετών. Αυτή η μυστική σήραγγα μπορεί να είχε ιερή λειτουργία».
Σήραγγα στην παλαιά πρωτεύουσα των Χετταίων Hattusa, Τουρκία. (Matyas Rehak /Adobe Stock)
Ένα άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό στη Χαττούσα είναι ο μυστηριώδης μεγάλος πράσινος βράχος που οι ντόπιοι που αγαπούν τον αποκαλούν ως «λιθάρι της ευχής». Ο τεράστιος βράχος πιστεύεται ότι είναι φτιαγμένος από σερπεντίνη ή νεφρίτη, που σημαίνει ότι δεν είναι μια συνηθισμένη πέτρα που βρίσκεται στην περιοχή. Κανείς δεν είναι σίγουρος για τι ακριβώς χρησιμοποιήθηκε ή πώς δημιουργήθηκε.
Πράσινος κύβος στη Χατούσα, αρχαία πρωτεύουσα των Χετταίων. (Selcuk / Adobe Stock)
Εγκατάλειψη της Χαττούσα
Η αυτοκρατορία των Χετταίων άρχισε την παρακμή της γύρω στα μέσα του 13ου αιώνα π.Χ., κυρίως λόγω της ανόδου των ανατολικών γειτόνων τους, των Ασσυρίων. Επιπλέον, οι επιδρομές εχθρικών δυνάμεων, όπως οι Λαοί της Θάλασσας και οι Κάσκα, αποδυνάμωσαν περαιτέρω την αυτοκρατορία των Χετταίων, με αποτέλεσμα τελικά την κατάρρευσή της κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα π.Χ. Το 1190 π.Χ., οι Κάσκας κατάφεραν να καταλάβουν τη Χαττούσα, την οποία στη συνέχεια λεηλάτησαν και έκαψαν.
Απεικόνιση της αρχαίας πόλης Χαττούσα και των στρατιωτών της. (Lunstream /Adobe Stock)
Η Χατούσα εγκαταλείφθηκε για τα επόμενα 400 χρόνια και στη συνέχεια επανεγκαταστάθηκε από τους Φρύγες. Ο χώρος συνέχισε να υπάρχει ως οικισμός κατά την Ελληνιστική, Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο, αν και τα χρόνια της δόξας του ήταν ήδη πολύ πίσω.
Στο μεταξύ, οι Χετταίοι ξεθώριασαν, και τελικά εξαφανίστηκαν εντελώς, με εξαίρεση μερικές αναφορές στη Βίβλο και ορισμένα έγγραφα από την Αίγυπτο. Μόνο κατά τον 19ο αιώνα, όταν άρχισαν να πραγματοποιούνται ανασκαφές στο Boğazkale, οι Χετταίοι και η πρωτεύουσά τους, η Χαττούσα, ανακαλύφθηκαν εκ νέου από τον σύγχρονο κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια: