Ασθένειες και τρόποι θεραπείας στην αρχαία Ελλάδα

Στην Αρχαία Ελλάδα η ιατρική αποτέλεσε μέρος της μεγάλης φιλοσοφικής κίνησης και πήρε περισσότερο επιστημονικό χαρακτήρα.

Ο Πυθαγόρας ασχολήθηκε με τις επιδημίες και τη φυσιολογία, ο Επίμαχος υποστήριζε ότι η φύση είναι εκείνη που ξέρει ποιο είναι υγιεινό, ενώ ο Ασκληπιός, μεγάλος γιατρός της εποχής εκείνης θεοποιήθηκε από τους Έλληνες και λατρευόταν σε ειδικούς ναούς, τα «Ασκληπιεία», τα οποία είναι πιθανό να αποτέλεσαν τα πρώτα νοσοκομεία.

Ο Ιπποκράτης έδωσε νέα ώθηση στην Ιατρική, καθιέρωσε κανόνες παρατήρησης των διαφόρων παθολογικών φαινομένων και με τα συγγράμματά του έθεσε τις αρχές της επιστημονικής βάσης της Ιατρικής. Ονομάστηκε «πατέρας της Ιατρικής» και οι γιατροί σήμερα ορκίζονται στον περίφημο Όρκο του Ιπποκράτη, ο οποίος είναι ένας κανόνας χρηστότητας και ηθικής.

Οι πρώτες συστηματικές θεραπείες εφαρμόστηκαν στα Ασκληπιεία. Ο πιο συνηθισμένος θεραπευτικός τρόπος ήταν της «εγκοιμήσεως», όπου μετά την καθαριότητα και τη προσφορά θυσιών ο άρρωστος οδηγούνταν στο εσωτερικό του ναού, όπου παραδίδονταν στο ύπνο, περιμένοντας τη θεραπεία από τους θεούς.

Οι θεραπευτές, οι ιερείς κρατούσαν απόρρητες τις γνώσεις τους και τις μετέφεραν στους διαδόχους τους λίγο πριν το θάνατό τους. Διάφορες μέθοδοι θεραπείας που εφαρμόστηκαν ήταν νηστείες, μαλάξεις, δίαιτα, υπνοθεραπεία, υποβολή, ασκήσεις ειδικές με υποχρεωτική κάθαρση των ασθενών σε κρύα ή ζέστα λουτρά και ασφαλώς βοτανοθεραπεία. Σε μερικά Ασκληπιεία υπήρχαν πίνακες όπου αναγράφονταν θεραπείες ποικίλων νοσημάτων. Τέτοιους πίνακες, κατά την παράδοση μελέτησε, στο Ασκληπιείο της Κω, ο μεγάλος Ιπποκράτης και πήρε τις βασικές γνώσεις Ιατρικής.

Ο Ιπποκράτης γεννήθηκε στην Κω το 460 π.Χ. και αφού περιηγήθηκε στη Θάσο, στα Άβδηρα, την Κύζικο, την Αθήνα, την Ασία και ίσως την Αφρική, και συγκέντρωσε πλούσιο υλικό, γύρισε στην πατρίδα του, όπου ασχολήθηκε με την ιατρική, συγγράφοντας σε Ιωνική διάλεκτο 72 έργα, που αφορούν σε όλες τις ιατρικές ειδικότητες.

Πέθανε στη Λάρισα της Θεσσαλίας το 377 π.Χ., αφού άφησε διαδόχους στο επάγγελμά του τους δύο γιούς του Θεσσαλό και Δράκοντα και το γαμπρό του Πολύβιο, που συνέχισαν επάξια το έργο του. Ο Ιπποκράτης μετέβαλε ριζικά τις ιερατικές απόψεις για τη θεραπεία των ασθενειών. Πρώτος θεώρησε επιβεβλημένη την παρατήρηση του ασθενούς. Εξέταζε το πρόσωπο, το βλέμμα, τη γλώσσα, τα χέρια και ψηλάφιζε το συκώτι και τη χοληδόχο κύστη και παρακολουθούσε το ρυθμό της αναπνοής.

Τα φάρμακα τα χρησιμοποιούσε με φειδώ, ενώ πίστευε ότι οφείλουμε να παραμένουμε αδρανείς αν δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τον ασθενή, αν δεν κάνουμε καλό τουλάχιστον να μην κάνουμε κακό. Η εμπειρική ιατρική εγκαταλείπεται, η διάγνωση και η θεραπεία στηρίζεται σε σταθερές και υπολογίσιμες βάσεις, ενώ η θεραπεία είναι ανάλογη με τη διάγνωση. Η ιατρική οφείλει να εξελίσσεται, να ανανεώνεται και να τελειοποιείται. Στην εποχή αυτή ετέθησαν τα θεμέλια της ιατρικής επιστήμης, το ιπποκράτειο έργο διασώθηκε και άσκησε τεράστια επίδραση στους μετέπειτα αιώνες.