Τα κράνη με ταυροκέρατα της Δανίας, ΔΕΝ ήταν των… Βίκινγκς, αλλά του 900 π.Χ. - Ίσως ήταν αρχαίων Κρητών

Fig. 3: Collage of horned-helmet presentations. A. Iberia: 1. El Viso I, Cordoba, H. 121 cm (H. Vandkilde photo, Museo Arqueológico Nacional, Madrid), 2. Esparragosa de Lares, Badajoz, H. 176 cm (Pavón Soldevilla/Duque Espino 2010, Fig. 4); B. Scandinavia: 3. Lövsåsen Tanum SHFA id 164 (Ling/Bertilsson 1994), 4. Vestrup Mark razor with miniature image of the twins and female (after Ahlqvist 2020b, fig.10), 5. Viksø helmets, Sealand (courtesy of the National Museum of Denmark, picture: Lennart Larsen under a CC BY-SA 4.0 license), 6. two preserved statuettes from Grevensvænge, Sealand, horned twin and female acrobat, probably originally attached to a wooden model ship (courtesy of the National Museum of Denmark, picture: Lennart Larsen under a CC BY-SA 4.0 license); C. Sardinia: 7. Sculpted horned-helmet warrior from Monte Prama, originally c. 2 m tall, horns removed in antiquity (H. Vandkilde photo, Museo Archeologico Nazionale di Cagliari), 8–9. Bronzetti made by the so-called Round-Eye Artist of the Uta-Abini tradition (Lilliu 1966). Not to scale.

Ίσως ήταν αρχαίων Κρητών-Κυπρίων…

Του Γιώργου Λεκάκη

Η κ. Helle Vandkilde του Πανεπιστημίου του Aarhus και οι συνάδελφοί της χρονολόγησαν ένα δείγμα πίσσας σημύδας που βρέθηκε πρόσφατα σε ένα από τα δύο κερασφόρα κράνη, τα οποία ανακαλύφθηκαν το 1942 σε έναν λάκκο τύρφης, στην ανατολική Δανία.

Αν και τα καμπύλα κέρατα έχουν συνδεθεί από καιρό με τους… μεσαιωνικούς Βίκινγκς στην λαϊκή κουλτούρα, οι έρευνες έδειξαν ότι τα λεγόμενα «κράνη Viksø» είχαν τελετουργικά αποτεθεί, γύρω στο 900 π.Χ., δηλ. περίπου 1,500 χρόνια πριν από την Εποχή των Βίκινγκς!

Τα κράνη φέρουν επίσης σύμβολα που ομοιάζουν με τα μάτια και το ράμφος ενός αρπακτικού πουλιού. Τα φτερά πιστεύεται ότι ήταν στερεωμένα στα άκρα των κεράτων των κρανών με πίσσα σημύδας. Σε κάθε κράνος μπορεί επίσης να είχε τοποθετηθεί μια χαίτη από τρίχες αλόγου.

Fig. 1: The three geographical zones with horned-helmet representations analysed in this article: Sardinia, southwest Iberia, and southern Scandinavia, with selected key sites. The distinctly western European focus hints at connections between the western Mediterranean Sea, the Atlantic sea façade, and the Scandinavian part of the North Sea and inner waters. © V. Matta

Όπως βλέπετε η σπουδαία Έγκωμη Κύπρου, αν και σημειώνεται ως μοναδικό σημείο στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν αναφέρεται στην λεζάντα της δημοσιεύσεως...

Η κ. Vandkilde εξήγησε ότι τα κέρατα ταύρων και τα αρπακτικά πουλιά χρησιμοποιούνταν ως σύμβολα του Ήλιου στην Εγγύς Ανατολή (εννοεί την Έγκωμη Κύπρου), την Σαρδηνία και την νοτιοδυτική Ιβηρία [σ.σ.: «ξέχασε» (;) φυσικά να πει ότι ήταν το κυρίαρχο σύμβολο των Κρητών Ελλήνων] κατά την Εποχή του Χαλκού.

Αυτά τα σύμβολα μπορεί να ταξείδεψαν με εμπόρους στην Σκανδιναβία μαζί με μέταλλα και άλλα αντικείμενα και υιοθετήθηκαν από τοπικούς ηγέτες, πρόσθεσε. «Και αυτοί οι ηγέτες πρέπει να έχουν χρησιμοποιήσει αυτές τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τα καινοτόμα χαρακτηριστικά, όπως τα κέρατα ταύρου, για να προωθήσουν την δύναμή τους», είπε η κ. Vandkilde.

Πηγή: Helle Vandkilde, Valentina Matta, Laura Ahlqvist και Heide W. Nørgaard «Anthropomorphised warlike beings with horned helmets: Bronze Age Scandinavia, Sardinia, and Iberia compared» στο Praehistorische Zeitschrift, DOI, De Gruyter, arxeion-politismou