Σημαντική έρευνα διενήργησε η Πολυξένη Λιβογιάννη για τη διπλωματική της εργασία
Το 43,6% των Βολιωτών δεν γνωρίζει έναν σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο, σύμφωνα με τη διπλωματική εργασία της Πολυξένης Λιβογιάννη.
Αγνωστος παραμένει σε μεγάλο ποσοστό του τοπικού πληθυσμού, που αντιστοιχεί στο 43,6%,ο σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος, ο οποίος βρίσκεται στον Σωρό, με τον ναό του Απόλλωνα, που έχει έρθει στο φως, να παραμένει επίσης άγνωστος για το ευρύ κοινό. Ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τη σύνδεση του τοπικού πληθυσμού με τον αρχαιολογικό πλούτο της περιοχής αποκαλύπτονται στην έρευνα, που διενήργησε η Βολιώτισσα Πολυξένη Λιβογιάννη, αναδεικνύοντας μια σπουδαία πτυχή της τοπικής ιστορίας, η οποία παραμένει ακόμη στην αφάνεια.
Στην έρευνα, που διενεργήθηκε στο πλαίσιο της διπλωματικής της εργασίας, στο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας, με θέμα τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή και προτάσεις ανάδειξης, έλαβαν μέρος 119 δημότες της πόλης του Βόλου και της ευρύτερης περιοχής, ενώ ελήφθη ικανοποιητικό δείγμα από κατοίκους του Αγίου Στεφάνου και των Αλυκών, περιοχές που γειτνιάζουν με τον αρχαίο οικισμό του Σωρού.
Το ποσοστό των γυναικών (61,3%) που απάντησαν το ερωτηματολόγιο υπερείχε συγκριτικά με εκείνο των ανδρών (38,7%), ωστόσο ελήφθη ικανοποιητικό δείγμα και από τα δύο φύλα.
Η έρευνα εστίασε στη συμμετοχή όλων των ηλικιακών ομάδων, που ο μικρότερος είναι 15 ετών και ο μεγαλύτερος 65 ετών και άνω. Από την ανάλυση των στοιχείων προέκυψε ότι το ερωτηματολόγιο είχε μεγαλύτερη απήχηση στην ηλικιακή ομάδα 18 έως 25 ετών, ποσοστό που ανέρχεται το 35,2%, ενώ η μικρότερη απήχηση απαντάται στην ηλικιακή ομάδα των εφήβων από 15-18 ετών, ποσοστό μόλις 7,5%. Στις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες των ενηλίκων (26-35 και 36-45), των μεσηλίκων (46-55 και 56-65) και των ηλικιωμένων 65+ το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από ίδιο αριθμό πολιτών, ποσοστό που καλύπτει κατά μέσο όρο το 15,9%.
Δεν γνωρίζουν τον αρχαιολογικό χώρο
Στην ερώτηση για το εάν ο οικισμός στον Σωρό τους είναι γνωστός, το 50,4% των συμμετεχόντων απάντησε θετικά, το 43,6% του συνόλου δεν γνωρίζει την ύπαρξη του συγκεκριμένου οικισμού, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό, μόλις το 5,8%, δεν ήταν σίγουρο για ποιον οικισμό γινόταν αναφορά.
Η επόμενη ερώτηση κλειστού τύπου, αφορούσε αποκλειστικά σε όσους γνωρίζουν τον αρχαίο οικισμό, καθώς κλήθηκαν να απαντήσουν πώς προέκυψε η γνώση. Η πλειονότητα των ερωτηθέντων, ποσοστό 24,3%, απάντησε ότι επισκέφθηκε από μόνος/η τον οικισμό, αρκετοί από εκείνους, ποσοστό 16,8%, διάβασαν δημοσιεύματα στον Τύπο, μία μικρή μερίδα πολιτών, μόλις το 9,2%, παρακολούθησε μία διάλεξη από τον ανασκαφέα, ενώ ελάχιστοι εξ αυτών, μόλις 2,5%, συμμετείχαν σε ξεναγήσεις στη θέση.
Αρχικά, στο ερώτημα «τι ακριβώς σας είναι γνωστό από τον οικισμό;», μερίδα των ερωτηθέντων απάντησε ότι γνωρίζει το ιερό του αρχαίου οικισμού του Σωρού. Ορισμένοι γνωρίζουν, μονάχα, την ύπαρξη του αρχαίου ναού, ενώ άλλοι ότι πρόκειται για έξω αστικό ιερό, του οποίου ο ναός είναι αφιερωμένος στον Απόλλωνα. Μία περίπτωση έχει πιο εξειδικευμένη γνώση, καθώς αναφέρει ότι πρόκειται για ναό εστιατόριο. Ενας πολίτης, ορθώς, τοποθετεί χρονολογικά το ιερό του Απόλλωνα στην αρχαϊκή περίοδο, σχολιάζοντας ότι αποτελούσε σημαντικό λατρευτικό κέντρο της Θεσσαλίας.
Η γνώμη των πολιτών είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το έργο της ανάδειξης στοχεύει να δημιουργήσει δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους και τα μνημεία, την ιστορία, τον πολιτισμό.
Ενδιαφέρουσα έρευνα
Μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η Πολυξένη Λιβογιάννη υπογραμμίζει ότι από την έρευνα, που διενεργήθηκε, προέκυψε ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινότητας διαθέτει πολύ περιορισμένες γνώσεις, όσον αφορά στην ύπαρξη αρχαιολογικών χώρων, πόσο μάλλον αρχαιολογικών θέσεων. «Το οξύμωρο στην παρούσα μελέτη είναι ότι παρ’ ότι στη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών γεννιούνται συναισθήματα υπερηφάνειας, θαυμασμού και περιέργειας να γνωρίσουν αρχαίους οικισμούς, οι απαντήσεις στο ερώτημα εάν επισκέπτονται αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία της περιοχής τους δείχνει μια ακριβώς αντίθετη εικόνα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μήπως στους αρχαιολογικούς χώρους δεν έχει γίνει σωστή διαχείριση και ανάδειξη; Μήπως δεν έχει δοθεί στους πολίτες το κίνητρο να τους επισκέπτονται;» διερωτάται η ίδια.
Βασικό κίνητρο, το οποίο ώθησε την απόφοιτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας να ασχοληθεί με τη συγκεκριμένη μεταπτυχιακή εργασία, «είναι κυρίως η επιθυμία μου να αναδείξω ένα κρυμμένο αρχαιολογικό θησαυρό του τόπου μας. Η δική μου επιδίωξη είναι να δώσω την ευκαιρία σε όλους τους ανθρώπους και δη στους μαθητές να γνωρίσουν την ιστορία του τόπου τους, όχι γραμμένη στα βιβλία, αλλά να τη γνωρίσουν οι ίδιοι στο πεδίο» τονίζει.
Η έρευνα και η σύνταξη της διπλωματικής της εργασίας διήρκησε περίπου ένα έτος, κατατέθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 και αποφοίτησε τον Απρίλιο του περασμένου έτους από το μεταπτυχιακό τμήμα του ΙΑΚΑ.
«Ασχολούμαι με την κλασική κυρίως αρχαιολογία και το όνειρό μου είναι να καταφέρω να αξιοποιήσω τις γνώσεις που απέκτησα από το τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Αγαπώ τον τόπο μου και θα επιθυμούσα κι εγώ να προσφέρω στην προσπάθεια αποκάλυψης και ανάδειξης των αρχαιολογικών του θέσεων» υπογραμμίζει η ίδια.
Τόπος με πλούσια ιστορία
Αρκετοί είναι οι πολίτες, οι οποίοι απλώς γνωρίζουν την τοποθεσία, πάνω στην οποία δέσποζε ένας αρχαίος οικισμός. Οι γνώσεις των συγκεκριμένων πολιτών, απλώς, περιορίζονται στην ύπαρξη ενός χώρου με αρχαιολογικά κατάλοιπα.
Μικρός αριθμός ερωτώμενων γνωρίζει λίγα περισσότερα στοιχεία για τον οικισμό, παραδείγματος χάρη ότι έχει ταυτιστεί με τις αρχαίες Αμφανές, την χρονολογία ύπαρξής του, καθώς και ότι πρόκειται για έναν οχυρωμένο οικισμό.
Δύο είναι οι περιπτώσεις των ερωτηθέντων που γνωρίζουν κάποια ιστορικά στοιχεία, όπως το γεγονός ότι ο οικισμός κάποια περίοδο εγκαταλείφθηκε, καθώς οι κάτοικοί του μετοίκισαν σε άλλη περιοχή. Ο ένας εκ των οποίων γνωρίζει ακριβώς ότι οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην αρχαία Δημητριάδα, όταν ο Δημήτριος Πολιορκητής ίδρυσε την πόλη, στην οποία έδωσε το όνομά του και συνοίκισε τις κώμες της Μαγνησίας.
Σε έναν πολίτη ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η τοπογραφία της θέσης, καθώς φαίνεται γοητευμένος από την ομορφιά του φυσικού τοπίου, κάνοντας λόγο για την εντυπωσιακή συνύπαρξη του βουνού, πάνω στο οποίο δέσποζε ο οικισμός, με τη θάλασσα. Από την απάντηση ενός από τους ερωτηθέντες καθίσταται σαφές ότι οι γνώσεις του κοινού σχετικά με τον οικισμό δεν είναι επαρκείς, καθώς ισχυρίζεται ότι δεν έχει χρονολογηθεί, ενώ σύμφωνα με τις δημοσιευμένες μελέτες ο οικισμός ιδρύθηκε κατά τους ύστερους αρχαϊκούς χρόνους. Δύο είναι οι περιπτώσεις ανθρώπων που γνωρίζουν λίγα στοιχεία από την ανασκαφή και την χρονολογία που αυτή συντελέστηκε. Από την ερώτηση τι εντύπωση τους έχει προκαλέσει η ύπαρξη του συγκεκριμένου οικισμού προέκυψαν ενδιαφέρουσες απαντήσεις. Στο μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων ο οικισμός άφησε μία θετική εντύπωση και τους γέννησε συναισθήματα θαυμασμού, εντυπωσιασμού, δέους, ενδιαφέροντος, γαλήνης και ηρεμίας. Ενδεικτικά αναφέρεται η εξής περίπτωση: «Είναι εντυπωσιακό πως μέχρι σήμερα υπάρχουν δείγματα που δείχνουν πως κάποτε εκεί υπήρχε ένας οικισμός».
Η ύπαρξη του αρχαίου οικισμού στον Σωρό προξενεί στους πολίτες, κυρίως, θετικά συναισθήματα, συγκίνησης, δέους, χαράς, περιέργειας, ενθουσιασμού, ενδιαφέροντος, υπερηφάνειας, θαυμασμού, εντυπωσιασμού, τιμής, νοσταλγίας, έκπληξης, ανυπομονησίας και ικανοποίησης. Οι πολίτες αναφέρουν ότι αισθάνονται υπερήφανοι που κατοικούν σε έναν τόπο με τόσο πλούσια ιστορία. Τους προκαλεί θαυμασμό και έκπληξη το γεγονός ότι ο οικισμός κατάφερε να διασωθεί σε βάθος χρόνου, ενώ τους κινεί έντονα την περιέργεια να αποκτήσουν γνώση του παρελθόντος, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ανακάλυψη του τρόπου ζωής τους.
Ο αρχαιολογικός χώρος
Στα νότια του Βόλου υψώνεται ο κωνικός λόφος του «Σωρού», πάνω στον οποίο ιδρύθηκε γύρω στον 6ο αι. π.Χ. μια πόλη που η μέχρι σήμερα έρευνα της αποδίδει το όνομα των Αμφανών. Τα τείχη της είναι κυκλικά και ο τρόπος κατασκευής τους με μεγάλες, σχεδόν ακατέργαστες πλάκες, προδίδει την πρώιμη χρονολόγησή τους. Από τις παλαιότερες, αλλά και τις πρόσφατες ανασκαφές έχουν αποκαλυφθεί πύλες των τειχών, αρχαίος δρόμος στο εσωτερικό της ακρόπολης και τμήματα μεγάλων και μικρότερων κτιρίων.
Δυτικά της πόλης, εκτός τειχών, αποκαλύφθηκε ένας ναός, που σύμφωνα με επιγραφές ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα. Πρόκειται για ένα στενόμακρο κτίριο με κεντρική κιονοστοιχία, που μάλλον θα ήταν ξύλινη. Η κύρια είσοδος είναι από τα ΝΑ, ενώ μια μικρή πόρτα υπήρχε και στη ΒΑ πλευρά του κτιρίου. Στην κεράμωση του ναού ανήκει το ημικυκλικό ακροκέραμο με ανάγλυφη παράσταση ιππέα.
Ιδιαίτερα σημαντικά ήταν τα αναθήματα που βρέθηκαν στο ιερό: μια μεγάλη ανάγλυφη μαρμάρινη αναθηματική στήλη, ενεπίγραφα βάθρα και κιονίσκοι, μαρμάρινα αγάλματα ιερών παίδων.
Στο ιερό ανατέθηκε από έναν άγνωστο δρομέα, νικητή των Παναθηναϊκών Αγώνων της Αθήνας, το βραβείο των Αγώνων: ένας Παναθηναϊκός Αμφορέας.
Από τη μελέτη των κτερισμάτων των τάφων στην περιοχή των νεκροταφείων της πόλης έχει αποδειχθεί ότι αυτή εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Είναι πολύ πιθανόν η εγκατάλειψη να οφείλεται στην ταυτόχρονη ίδρυση της Δημητριάδος με συνοικισμό, στον οποίο συμμετείχαν και οι κάτοικοι των Αμφανών.
Ενα από τα σημαντικότερα ευρήματα που προέρχονται από το νεκροταφείο ήταν και ένα μαρμάρινο λιοντάρι που θα αποτελούσε το διακεκριμένο σήμα του τάφου ενός σημαντικού νεκρού.
Πηγή: Γλ. Υδραίου, Ταχυδρόμος, anaskafi
Reviewed by Αρχαία Ελληνικά
on
Παρασκευή, Ιανουαρίου 14, 2022
Rating:
συγχαρητηρια....
ΑπάντησηΔιαγραφή