Ο «ομφαλός» των δελφικών ελαιώνων

Οταν ατενίζεις τον ορίζοντα από τα υψίπεδα του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών, μπορείς να αισθανθείς το παρελθόν να συναντά το παρόν, την ιστορική αύρα ενός κορυφαίου πολιτιστικού μνημείου της ανθρωπότητας να υψώνεται μέσα από μια «θάλασσα» ενός ελαιώνα, με ρίζες 3.000 χρόνων πίσω, που όμως παράγει και σήμερα τον πολύτιμο καρπό.

Πρόκειται για μια υπέροχη συνάντηση, που σφραγίζει το δελφικό τοπίο, προστατευμένο τόπο παγκόσμιας κληρονομιάς από την Unesco. Οι ελαιώνες που εκτείνονται από την Αμφισσα μέχρι την Ιτέα και περιλαμβάνουν μέρος του δελφικού τοπίου αποτελούν τους μεγαλύτερους συνεχόμενους στη χώρα και δημιουργούν ένα μοναδικό φυσικό φαινόμενο. Περισσότερα από 1,2 εκατ. ελαιόδενδρα, με το 70% να υπολογίζεται πως έχει ηλικία άνω των 150 ετών. Η έναρξη της ελαιοκαλλιέργειας στην περιοχή χάνεται κυριολεκτικά στα βάθη των αιώνων, καθώς με βάση τις ιστορικές αναφορές τα πρώτα ελαιόδενδρα φυτεύθηκαν εκεί από τους Πελασγούς για να συνεχίσουν οι Αιολείς.

Τον εξαιρετικό αυτόν συνδυασμό, ενός κορυφαίου αρχαιολογικού πολιτιστικού μνημείου με ένα μνημείο της φύσης, έρχεται να αναγνωρίσει το Πανεπιστήμιο Yale των ΗΠΑ, αποδεχόμενο πρόταση Ελλήνων επιστημόνων ώστε οι δελφικοί ελαιώνες να αποτελέσουν παγκόσμιο παράδειγμα προβολής του ελαιολάδου και της ελιάς!

Πρόκειται για μελέτη που εκπόνησαν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας, μαζί με τον καθηγητή του ΕΚΠΑ Λέανδρο Σκαλτσούνη, τον κοσμήτορα της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Yale Βασίλη Βασιλείου και τον ερευνητή στο Yale Τάσο Κυριακίδη, υπό την ευθύνη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

«Η αποδοχή της πρότασής μας από το Πανεπιστήμιο του Yale είναι πάρα πολύ σημαντική, καθώς αναγνωρίζεται παγκοσμίως μία από τις μοναδικές περιοχές της πατρίδας μας με πολύ μεγάλη ιστορία. Προσπαθούμε, σε συνεργασία με την περιφέρεια και τον δήμο, ώστε ο χώρος των ελαιώνων να γίνει επισκέψιμος και να προσελκύσει επισκέπτες από όλο τον κόσμο», είπε στην «Κ» ο κ. Κουρέτας. Μάλιστα, στις 3-4 Οκτωβρίου διοργανώνεται στο Νιου Χέιβεν των ΗΠΑ διεθνές συνέδριο από το Πανεπιστήμιο του Yale, όπου θα παρουσιαστεί η μελέτη.

«Προετοιμαζόμαστε για την παρουσίαση και την υλοποίηση της μελέτης. Επιδιώκουμε να δέσουμε την αγροτοδιατροφή με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, έτσι ώστε να διαμορφώνεται μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Ταυτόχρονα, τα υψηλής ποιότητας προϊόντα, η ελιά και το λάδι της Αμφισσας, θα συνδυαστούν με το ασύλληπτο brand name των Δελφών. Αυτό θα βοηθήσει να γίνουν προϊόντα με ονοματεπώνυμο διεθνώς και να μην πωλούνται χύμα ή χωρίς τυποποίηση», λέει στην «Κ» ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Κώστας Μπακογιάννης. «Αποτελεί έκφραση της προσπάθειάς μας να βρούμε δρόμους ανανέωσης και του αγροτικού πληθυσμού που σήμερα γηράσκει», συμπληρώνει.

Η ανάλυση

Η μελέτη θα προβλέπει παρεμβάσεις σε τρεις τουλάχιστον τομείς: Πρώτον, στην ανάλυση και ανάδειξη της διατροφικής αξίας της ελιάς και του ελαιολάδου Αμφίσσης, μέσω της εξέτασης και πιστοποίησης της χημικής διατροφικής δραστικότητάς τους. «Οι ευεργετικές ιδιότητες του ελαιολάδου βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στις φαινολικές ενώσεις, οι οποίες όμως αποτελούν ελάχιστο μέρος του συνόλου, λιγότερο από ένα στα χίλια μέρη (1 mg/λίτρο) και γι’ αυτό δεν ήταν δυνατό να εξεταστεί η επίδρασή τους στα κύτταρα.

Με μια καινοτόμο μέθοδο η ομάδα του κ. Σκαλτσούνη απομόνωσε τις χρήσιμες ουσίες του ελαιολάδου, τις οποίες η δική μας ομάδα δοκίμασε σε κυτταρικές σειρές. Το πρώτο ελαιόλαδο στον κόσμο που θα εφαρμοστεί η μεθοδολογία αυτή θα είναι το ελαιόλαδο των δελφικών ελαιώνων», λέει ο κ. Κουρέτας. «Η δημιουργία ελιάς και ελαιολάδου με την ταυτότητα των Δελφών σε γεωχωρικό και οργανοληπτικό επίπεδο θα προσδώσει μεγάλη προστιθέμενη αξία στα προϊόντα αυτά», συμπληρώνει.

Δεύτερον, στην ολοκληρωμένη, ποιοτική και φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση της ελαιοπαραγωγής. Θεωρείται σημαντικό πως το κλίμα της περιοχής είναι ξηροθερμικό, άρα δεν ευνοείται η ανάπτυξη του δάκου, με αποτέλεσμα η χρήση φυτοφαρμάκων να είναι περιορισμένη. Οι παρεμβάσεις θα αφορούν και τη συλλογή του καρπού, ενώ θα αντιμετωπιστεί και το δύσκολο πρόβλημα της διαχείρισης των ελαιουργικών αποβλήτων, με επιλογή μεταξύ τριών μεθόδων που έχουν διαμορφώσει οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μία από τις οποίες προβλέπει τη δημιουργία ζωοτροφών από τα απόβλητα με μικρό κόστος και πολλαπλά οφέλη.

Τρίτον, στην πρόταση που θα παρουσιαστεί στο Yale θα υπάρχει πρόβλεψη για επισκέψιμο χώρο στην Αμφισσα. «Θα διαμορφώσουμε το Πάρκο της Ελιάς, σε ένα παλιό ελαιοστάσιο, ενώ στόχος μας είναι η δημιουργία και του Μουσείου της Ελιάς στην Αμφισσα», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Δελφών Θανάσης Παναγιωτόπουλος.

«Σχεδόν 20.000 άτομα έχουν ως δευτερεύουσα δραστηριότητα την ελαιοκαλλιέργεια και μπορούν να ωφεληθούν από την ανάδειξη του προϊόντος, μέσα και από τη συνέργεια πολιτισμού και αγροτικής παραγωγής. Θα είναι κέρδος η αναζωογόνηση του ελαιώνα, για να αντιμετωπιστούν και τα φαινόμενα εγκατάλειψης της καλλιέργειας, που παρατηρούνται και οδηγούν σε υποβάθμιση του χώρου», συμπληρώνει ο δήμαρχος. Η προστασία του χώρου γενικά λειτούργησε, αν και υπάρχουν στοιχεία μικροαυθαιρεσίας, που ο δήμαρχος ελπίζει πως θα ξεπεραστούν με το ενιαίο σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης που προετοιμάζεται «για να διαμορφώσουμε έναν υποδειγματικό ελαιώνα».

Πηγή: kathimerini