Το αρχαιολογικό μυστήριο του τάφου του Αριστοτέλη

Ένας Έλληνας αρχαιολόγος δυνητικά έκανε μια από τις πιο σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών, όταν ισχυρίστηκε το 2016 ότι είχε βρει τον τάφο ενός από τους σημαντικότερους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, του Αριστοτέλη, κατά τη διάρκεια ανασκαφών στη θέση Σταγείρα στην κεντρική Μακεδονία.

Ωστόσο, ορισμένοι αμφισβητούν τη φύση της τοποθεσίας και αν πραγματικά φιλοξενεί τον τάφο του μεγάλου φιλοσόφου παρά τα ισχυρά περιστασιακά στοιχεία.

Ο Έλληνας αρχαιολόγος Κώστας Σισμανίδης ανακοίνωσε για πρώτη φορά ότι ο χώρος, τον οποίο ανασκάπτει από το 1996, ήταν ο τάφος του Αριστοτέλη το 2016 σε ένα συνέδριο για τον εορτασμό των 2.400 χρόνων από τον θάνατο του φιλοσόφου.

Η θέση του τάφου, στα Στάγειρα, προσδίδει αξιοπιστία στον ισχυρισμό, καθώς ο Αριστοτέλης γεννήθηκε εκεί το 384 π.Χ. Αν και ο φιλόσοφος πέθανε στην Εύβοια το 322 π.Χ., αρχαίες φιλολογικές πηγές αναφέρουν ότι η τέφρα του μεταφέρθηκε στα Στάγειρα και τοποθετήθηκε σε τάφο εκεί.

Ο Τάφος ήταν αντάξιος του Αριστοτέλη

Μια εξωφρενική ελληνιστικής τεχνοτροπίας θολωτή κατασκευή με λαμπερά μαρμάρινα δάπεδα, ο ίδιος ο τάφος είναι σίγουρα αντάξιος του μεγάλου φιλόσοφου. Βρίσκεται ακριβώς κοντά στην αγορά της πόλης, ο τάφος είχε θέα 360 μοιρών στα Στάγειρα.

Υπάρχει επίσης ένας βωμός που βρίσκεται ακριβώς έξω από τον τάφο, υποδεικνύοντας περαιτέρω ότι το άτομο που αναπαύονταν εκεί ήταν πολύ σημαντικό.

Η κορυφή του τρούλου του τάφου φτάνει τα 10 μέτρα (33 πόδια) σε ύψος, και υπάρχει ένα τετράγωνο δάπεδο που περιβάλλει έναν βυζαντινό πύργο που κατασκευάστηκε αργότερα στην τοποθεσία.

Ένας ημικυκλικός τοίχος που περιβάλλει τον τάφο βρίσκεται σε ύψος δύο μέτρων (έξι πόδια). Ένα μονοπάτι οδηγεί στην είσοδο του τάφου για όσους ήθελαν να αποτίσουν τα σέβη τους.

Άλλα ευρήματα στην τοποθεσία περιελάμβαναν κεραμικά από τα βασιλικά εργαστήρια κεραμικής και πενήντα νομίσματα που χρονολογούνται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος ήταν μαθητής του Αριστοτέλη.

Η αρχική κατασκευή του τάφου καταστράφηκε από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι έκτισαν έναν τετράγωνο πύργο στην κορυφή του.

Λαμβάνοντας υπόψη τη θέση του τάφου, την πιθανή χρονολόγηση στην Ελληνιστική περίοδο και τον πολυτελή σχεδιασμό, ο Σισμανίδης είναι πεπεισμένος ότι πράγματι βρήκε τον τάφο του Αριστοτέλη.

«Δεν έχω καμία απόδειξη, αλλά ισχυρές ενδείξεις με οδηγούν σε μια σχεδόν βεβαιότητα», είπε ο Έλληνας αρχαιολόγος, ο οποίος έκανε πρώτος τον ισχυρισμό της εύρεσης του τάφου του Αριστοτέλη.

Ο τάφος πρέπει να ανήκε σε εξαιρετικά σημαντική προσωπικότητα

Μέσω της εκτεταμένης έρευνάς του, ο Σισμανίδης διαπίστωσε αρχικά ότι ο τάφος πρέπει να ανήκε σε ένα σημαντικό πρόσωπο, που θα άξιζε ένα τόσο πλούσιο τελευταίο αναπαυτήριο.

Το γεγονός ότι πολλές αρχαίες πηγές μαρτυρούν το γεγονός ότι τα λείψανα του Αριστοτέλη μεταφέρθηκαν από την Εύβοια στον τόπο γέννησής του ενισχύει τον ισχυρισμό του Σισμανίδη.

Επιπλέον, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι κτίστηκε βωμός έξω από τον τάφο του Αριστοτέλη. Ένας βωμός βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον τάφο που αποκάλυψε ο αρχαιολόγος.

Η πόλη των Στάγειρων κέρδισε εξέχουσα θέση την περίοδο λόγω της ιδιότητάς της ως γενέτειρας του μεγάλου φιλοσόφου.

Η επιρροή του Αριστοτέλη στον βασιλιά Φίλιππο της Μακεδονίας οδήγησε τον Έλληνα ηγέτη να ξαναχτίσει την πόλη το 340 π.Χ. αφού ο ίδιος την είχε λεηλατήσει και την κατέστρεψε σχεδόν μια δεκαετία νωρίτερα. Είναι επίσης πιθανό οι κάτοικοι των Σταγείρων να θέλουν να φέρουν τα λείψανα του Αριστοτέλη πίσω στον τόπο γέννησής του.

Ερωτήσεις για τον τάφο του Αριστοτέλη

Αν και τα περιστασιακά στοιχεία είναι ισχυρά, πολλοί αμφισβήτησαν εάν ο τάφος ανήκει στην πραγματικότητα στον Αριστοτέλη ή ήταν απλώς ο τόπος ανάπαυσης ενός ευγενή. Ήταν καχύποπτοι για το γεγονός ότι ο Σισμανίδης έκανε ανασκαφές στο σημείο για είκοσι χρόνια πριν ανακοινώσει το εύρημα.

Από την πλευρά του, ο αρχαιολόγος υποστηρίζει ότι η φύση του χώρου του ήρθε ξαφνικά μια μέρα μετά από δύο δεκαετίες εργασίας στον χώρο. Αφού ερεύνησε τις υποψίες του, ανακοίνωσε ότι η τοποθεσία ήταν πιθανότατα ο τάφος του μεγάλου φιλοσόφου.

Αυτή δεν ήταν η μόνη διαμάχη γύρω από τον χώρο. Ο ίδιος ο Σισμανίδης υποστήριξε, λίγο μετά την ανακοίνωση της ανακάλυψης του τάφου του Αριστοτέλη, ότι οι Έλληνες πολιτικοί ήλπιζαν να δημιουργήσουν ένα χρυσωρυχείο στην περιοχή όπου βρέθηκε ο τάφος και μάλιστα προσπάθησαν να σταματήσουν τις ανασκαφές στο σημείο στα τέλη της δεκαετίας του '90.

Ο Σισιμανίδης ισχυρίζεται ότι η διακοπή των ανασκαφών στο χώρο τη δεκαετία του '90 οφειλόταν σε πολιτικές πιέσεις, καθώς όσοι ήλπιζαν να κατασκευάσουν χρυσωρυχεία κοντά θεώρησαν ότι εάν γινόταν κάποια σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη στην τοποθεσία, θα επιβράδυνε την κατασκευή των ορυχείων.