Αρχαιολογικά ευρήματα ρίχνουν φως στη μάχη της Σαλαμίνας

Η Μάχη της Σαλαμίνας. Πίνακας του Wilhelm on Kaulbach, 1868. Περιουσία του κράτους της Βαυαρίας. Κεφάλι αγάλματος που βρέθηκε στην περιοχή της αρχαίας Μάχης της Σαλαμίνας

---

Η Μάχη της Σαλαμίνας, που διεξήχθη μεταξύ των Περσών και μιας πολύ υπερπλήρης Ελληνικής δύναμης τον Σεπτέμβριο του 480 π.Χ., θεωρείται από πολλούς ιστορικούς ως μια από τις πιο καθοριστικές στην ιστορία, και πολλά αρχαιολογικά στοιχεία που βρέθηκαν εκεί έχουν ρίξει φως στη μάχη και συνέπεια.

Αν και η ακριβής ημερομηνία του Σεπτεμβρίου, όταν έγινε η σημαντική ναυμαχία μεταξύ Ελλήνων και Περσών, δεν είναι γνωστή με ακρίβεια, πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι έλαβε χώρα στο τέλος του μήνα.

Η Μάχη της Σαλαμίνας θεωρείται μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία. Αν οι Έλληνες δεν είχαν κερδίσει τη μάχη, πολλοί πιστεύουν ότι η περσική εισβολή στην Ελλάδα θα ήταν επιτυχής, αλλάζοντας την πορεία της ιστορίας όπως την ξέρουμε.

Όπως και η Μάχη στις Θερμοπύλες, οι ηρωισμοί στη Μάχη της Σαλαμίνας, ένα νησί στα ανοικτά των ακτών της Αττικής, στην Ελλάδα, έχουν αποκτήσει θρυλική θέση, καθώς οι συμμαχικές Ελληνικές πόλεις-κράτη χρησιμοποιούσαν περίπου 370 πλοία τριήρης και οι Πέρσες είχαν πάνω από χίλια, σύμφωνα με αρχαίες πηγές.

Οι Πέρσες, υπό τον βασιλιά Ξέρξη, σχεδίαζαν να συντρίψουν τους υπεράριθμους Έλληνες με την τεράστια δύναμη του τεράστιου στόλου τους. Ο αρχηγός των Ελληνικών πλοίων Θεμιστοκλής, γνωρίζοντας τον αριθμό των περσικών πλοίων, παρέσυρε τους Πέρσες στο στενό στενό της Σαλαμίνας, όπου περίμεναν τα Ελληνικά πλοία.

Δεδομένου ότι ο τεράστιος περσικός στόλος δεν χωρούσε στο στενό, γρήγορα αποδιοργανώθηκαν, ανοίγοντας πιθανότητα για μια Ελληνική νίκη.

Ενώ η Μάχη της Σαλαμίνας είναι μια από τις πιο καλά μελετημένες και διάσημες μάχες στην παγκόσμια ιστορία, αρχαιολόγοι και ειδικοί συνεχίζουν να βρίσκουν νέα στοιχεία που φωτίζουν την αποφασιστική μάχη και τι συνέβη στο νησί στον απόηχο του Περσικού Πολέμου.

Οι αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν θαλάσσια τείχη στη Σαλαμίνα

Άποψη των θαλάσσιων τειχών της αρχαίας Σαλαμίνας που αποκαλύφθηκε. Τα αρχαιολογικά στοιχεία από τον τόπο της Μάχης της Σαλαμίνας δείχνουν πώς προχώρησε το νησί μετά τον πόλεμο. Εικόνα: Υπουργείο Πολιτισμού

---

Μια ομάδα δεκαπέντε αρχαιολόγων, με επικεφαλής την Δρ. Αγγελική Σίμωση και τον καθηγητή Γιάννο Γ. Λώλο, ανακάλυψε πρόσφατα νέα στοιχεία σχετικά με την αρχαία ζωή στη Σαλαμίνα μετά τη μάχη.

Οι τελευταίες ανασκαφές αποκάλυψαν ένα μεγάλο μέρος των βυθισμένων θαλάσσιων τειχών που έτρεχαν δίπλα στο λιμάνι της αρχαίας πόλης, όπου ο Ελληνικός στόλος συγκεντρώθηκε για την επική μάχη κατά των Περσών το 480 π.Χ.

Μέθοδοι τόσο της χερσαίας όσο και της θαλάσσιας αρχαιολογίας έχουν εφαρμοστεί στην ανασκαφή σε πέντε στρώματα κάτω από το επίπεδο του εδάφους.

Οι ερευνητές εντόπισαν δύο διακριτές περιόδους κατασκευής των τειχών της πόλης, και οι δύο χρονολογούνται στην Κλασική εποχή, ξεκινώντας από τον 4ο αιώνα π.Χ.

Άλλα ευρήματα από την ανασκαφή περιλαμβάνουν διάφορα θραύσματα αγγείων και μαρμάρου καθώς και ένα άγνωστο χάλκινο νόμισμα.

Οι θαλάσσιες ανασκαφικές δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2020. Αυτή ήταν η πέμπτη συνεχόμενη χρονιά έρευνας στην περιοχή, με το τρέχον τριετές έργο να έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί εντός του 2022.

Οι επιστήμονες προσδιορίζουν ότι η τοποθεσία της Μάχης της Σαλαμίνας επιλέχθηκε λόγω καιρικών συνθηκών

Η επιστημονική έρευνα, εκτός από αρχαιολογικές ανασκαφές, έχει δώσει και συναρπαστικές πληροφορίες για τη μάχη.

Ένα άρθρο που παρουσιάζει έρευνα από το Κέντρο Έρευνας Ατμόσφαιρας Φυσικής και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών υποστηρίζει ότι οι Έλληνες στην πραγματικότητα επέλεξαν την τοποθεσία της Σαλαμίνας αφού επιθεώρησαν τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής.

Αυτή η νέα υπόθεση είναι μια πρωτοποριακή εξέλιξη σχετικά με μια από τις πιο καλά μελετημένες και διάσημες μάχες στην παγκόσμια ιστορία.

Δεν ήταν μόνο το μεγάλο στρατιωτικό μυαλό του Θεμιστοκλή που οδήγησε τους Έλληνες στη νίκη, αλλά και η βαθιά γνώση του κλίματος της Σαλαμίνας, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Atmosphere από ερευνητές της Ακαδημίας Αθηνών.

Στο άρθρο, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, υποστηρίζουν ότι τα τρέχοντα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν σχετικά με τις συνθήκες ανέμου στο στενό της Σαλαμίνας ευθυγραμμίζονται με αρχαίες μαρτυρίες.

Επιπλέον, το άρθρο υποστηρίζει ότι οι Έλληνες πρέπει να είχαν επίγνωση αυτών των συνθηκών, καθώς οι Έλληνες σχεδίαζαν αργά το πρωί μια επίθεση κατά των Περσών, η οποία ευθυγραμμίστηκε με τις συνθήκες ανέμου που δυσκόλευαν τους Πέρσες να υποχωρήσουν στην ανοιχτή θάλασσα.

Αργά το βράδυ και νωρίς το πρωί βορειοδυτικοί άνεμοι, ή Ετεσιακοί άνεμοι, στον Σαρωνικό Κόλπο, σε συνδυασμό με τοπικές νότιες θαλάσσιες αύρες αργά το πρωί, παγίδευσαν τον περσικό στόλο στο στενό της Σαλαμίνας, οδηγώντας σε μια Ελληνική νίκη.

Αυτό το συγκεκριμένο μοτίβο ανέμου εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα και λαμβάνει χώρα κυρίως από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο, όταν ο Ήλιος είναι ιδιαίτερα δυνατός, θερμαίνοντας την ατμόσφαιρα. Η Μάχη της Σαλαμίνας πιστεύεται παραδοσιακά ότι έλαβε χώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ., μια εποχή του χρόνου που αυτό το καιρικό φαινόμενο εξακολουθεί να ισχύει ακόμη και σήμερα.

Παλαιότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στη Σαλαμίνα ρωμαϊκής περιόδου

Εξαιρετικό κεφάλι αγάλματος που βρέθηκε στην περιοχή της αρχαίας Μάχης της Σαλαμίνας. Εικόνα: Υπουργείο Πολιτισμού

---

Το 2019, θαλάσσιοι αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν υποβρύχια τεχνουργήματα στον χώρο όπου διεξήχθη η ναυμαχία της Σαλαμίνας στον Σαρωνικό το 480 π.Χ.

Η μεγάλη αυτή ανακάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στα ρηχά νερά στα ανοιχτά της Σαλαμίνας, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού.

Η κατασκευή, που στεκόταν σε ρηχά νερά, έχει μήκος σχεδόν πενήντα πόδια και κατασκευάστηκε σε άξονα Βορρά-Νότου.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο το οποίο χρησιμοποιήθηκε μέχρι τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους τον τρίτο αιώνα.

Οι ερευνητές είπαν ότι πιθανότατα θα ήταν ένα από τα κύρια δημόσια κτίρια της αρχαίας πόλης, που βρίσκεται στο λιμάνι. Η ομάδα βρήκε κεραμικά, αγάλματα, κολώνες ή πυλώνες και άλλα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με το κτίριο μαζί με μαρμάρινα γλυπτά.

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά αρχαιολογικά ευρήματα από τον χώρο της Μάχης της Σαλαμίνας ήταν το εξαίσιο κεφάλι που ανήκε σε άγαλμα αθλητή ή θεού, το οποίο σύμφωνα με το Υπουργείο φαινόταν να είναι του τέταρτου αιώνα π.Χ.