Τα παράξενα της Οδύσσειας. Το τόξο της μνηστηροφονίας

Του Χρυσόστομου Τσιρίδη

Αποκαλυπτική η απορία των μνηστήρων «Πώς το ελέγχει έτσι παράξενα, κάτι ΣΚΑΡΩΝΕΙ πάλι» (φ 397)

Παίρνοντας ο Οδυσσέας το τόξο στα χέρια του, το πρώτο που κάνει είναι να το «επιθεωρήσει» λεπτομερώς (=πάντη ἀναστρωφῶν, πειρώμενος ἔνθα καὶ ἔνθα), σαν να το έβλεπε πρώτη φορά.

Σημείωση: προσέξτε την μετοχή «πειρώμενος» και το επαναληπτικό επιρρηματικό «ένθα και ένθα»= σε… επιλεγμένα «εδώ κι εκεί»(!) σημεία.

Η επίσημη εξήγηση (εύλογη πάντως, για να είμαστε δίκαιοι) είναι τυχόν φθορές, αλλοιώσεις κλπ από την πολύχρονη (πάνω από 20 χρόνια) «αχρησ(τ)ία» (αχρησία- απραξία) του.

Μήπως όμως στην πραγματικότητα ο Οδυσσέας έκανε ένα είδος αναθύμησης (φρεσκαρίσματος, τεστ) κάποιας περίπλοκης τεχνικής «σημείων» του τόξου, τα οποία γνώριζε μόνο ο ίδιος, ελλιπώς ίσως ο Τηλέμαχος και αορίστως η Πηνελόπη, η οποία και ρισκάρει (δήθεν) τον αγώνα;Εντελώς ανυποψίαστη δεν θα διακινδύνευε το μέλλον της. Κάτι… ήξερε.

(Όπως σημειώνει σχετικά ο Δ. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ, η Πηνελόπη δεν ήταν λιγότερο «πολύτροπη» σε τεχνάσματα από τον Οδυσσέα).

Σε κάθε περίπτωση το τόξο δεν είναι τυχαίο. Ούτε ως προέλευση (δώρο από τον ΊΦΙΤΟ…. θεϊκής προέλευσης), αλλά και η όλη συμπεριφορά του Οδυσσέα απέναντί του, μας υποψιάζει, ΠΑΡΆ τις ευλογοφανείς εξηγήσεις (κειμήλιο, ανάμνηση φιλίας κλπ)

Συγκεκριμένα:

Δεν το μεταφέρει μαζί του στην Τροία, και κυρίως η «ΦΥΛΑΞή» του, με διαδρόμους και….. διπλο-κλειδωμένους
θαλάμους, θυμίζει περισσότερο μυστική περιοχή (!)

Αλλά το βασικότερο. Ο Οδυσσέας για ένα πράγμα δεν φημίζεται: Για τις φιλίες και τους φίλους του, κι ας χαρακτηρίζεται «φιλέταιρος» στο ξεκίνημα της Οδύσσειας.

Άλλωστε η χρήση και η χρησιμότητά του, στο πιο… κομβικό σημείο της Οδύσσειας, έδειξε ότι κάθε άλλο παρά ένα τυπικό «κειμήλιο» φιλίας ήταν.

Δηλαδή:

Η ψυχολογική επίδραση του τόξου, υπήρξε καταλυτική ως προς την (μη) αντίδραση πολλών μνηστήρων στην συνέχεια, καθώς το ίδιο αυτό τόξο, όπως…. πρόβλεψε η Αθηνά, γίνεται ο κύριος «φυσικός» εκτελεστής- τιμωρός.

Τελικά τί αποκαλύπτουν όλα αυτά:

Τις αδιόρατες (κατά το σιωπώμενον,το λένε οι σχολιαστές) λανθάνουσες αφηγηματικές επινοήσεις του ΟΜΗΡΟΥ, που ως ανεξήγητα ερωτήματα, κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον (μέθεξη) του ακροατή- αναγνώστη για τα δρώμενα.

Ενδεικτικά:

Η φοβική καχυποψία των μνηστήρων, καθώς ο Οδυσσέας «επιθεωρεί» το τόξο, (φ 397) «Πώς το κοιτάζει έτσι παράξενα, κάτι ΣΚΑΡΩΝΕΙ πάλι» (Μετάφρ. Καζ./Κακρ.), γίνεται απορία ΚΑΙ ΥΠΟΨΙΑ και για τον αναγνώστη-ακροατή, ως προς το σύνηθες ή μη του τόξου.

Ο Όμηρος εν ολίγοις καταφέρνει να προβληματίζει το ίδιο, από τον πιο απλό μέχρι τον πιο απαιτητικό αναγνώστη- ακροατή του, δίνοντας υλικό και για τον ένα (συνηθισμένο τόξο) και για τον άλλο (ίσως ΟΧΙ τόσο συνηθισμένο, αν προσέξουμε ότι….).

Και όπως γνωρίζουμε, οι πολλοί τρόποι ανάγνωσης, είναι χαρακτηριστικό στοιχείο των μεγάλων Έργων Τέχνης.

Σε επόμενο σημείωμα: Το παράξενο ξαφνικό γέλιο (μετά…δακρύων) των μνηστήρων, λίγο πριν την εξόντωσή τους.

Πηγή: olympia.gr