Το σπάσιμο του ροδιού και η αγριοκρεμμύδα, τα έθιμα της καλοτυχίας για το νέο χρόνο

Στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αναβιώνουν στη χώρα μας έθιμα και παραδόσεις που σχετίζονται με την τύχη, όπως το σπάσιμο του ροδιού και το κρέμασμα της κρεμμύδας.

Σύμβολα καλοτυχίας, αφθονίας, μακροζωίας αλλά και προστασίας από κάθε κακό, εμφανίζονται αυτή την εποχή σε κάθε γωνιά της Ελλάδας για να ξορκίσουν την κακοδαιμονία και να φέρουν τύχη και υγεία το νέο χρόνο.

Από την αρχαιότητα και το μύθο της Περσεφόνης και του Πλούτωνα που την απήγαγε και της προσέφερε ρόδι, ο καρπός αυτός συνδέθηκε με τον κύκλο των εποχών, την αναγέννηση της φύσης και έγινε σύμβολο καλοτυχίας, γονιμότητας , αφθονίας και καλής αρχής. Το «σπάσιμο του ροδιού» την ημέρα της Πρωτοχρονιάς είναι ένα έθιμο που εντοπίστηκε αρχικά στην Πελοπόννησο, αλλά διαδόθηκε και τηρείται σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Ανάλογα την περιοχή, γίνεται είτε τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς είτε αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία της ίδιας ημέρας. Συνήθως, ο νοικοκύρης του σπιτιού, έχοντας μαζί του ένα ρόδι που έχει φυλαχτεί στα εικονίσματα του σπιτιού από την ημέρα του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου, παρακολουθεί στην εκκλησία τη Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Γυρίζοντας στο σπίτι, χτυπάει το κουδούνι να του ανοίξουν χωρίς να χρησιμοποιήσει το κλειδί του, και μπαίνοντας με το δεξί πόδι, σπάει με δύναμη το ρόδι πίσω από την εξώπορτα λέγοντας: «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά» ή «όσο βαρύ είναι το ρόδι, τόσο βαρύ να είναι το πορτοφόλι μας, όσο γεμάτο καρπούς είναι το ρόδι, να είναι γεμάτο το σπίτι μας με καλά και όσο κόκκινο είναι το ρόδι, τόσο κόκκινη να είναι και η καρδιά μας». Οι σκορπισμένοι στο πάτωμα πολυάριθμοι, κόκκινοι σπόροι του ροδιού συμβολίζουν τη δύναμη, την αφθονία, τη γονιμότητα αλλά και την καλή τύχη που θα γεμίσει το σπίτι και αποτελούν ένδειξη καλού ποδαρικού για το ξεκίνημα της καινούργιας χρονιάς.

Η αγριοκρεμμύδα (Scilla Maritima) είναι συνηθισμένο φυτό της ελληνικής υπαίθρου και μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι.

Τα ζώα δεν το προτιμούν λόγω του δηλητήριου που περιέχει. Έχει την «μαγική» ιδιότητα να βγάζει νέα φύλλα και άνθη ακόμη και εκτός χώματος και η παράδοση λέει ότι αυτή η μεγάλη ζωτική της δύναμη μπορεί να μεταδοθεί. Οι Έλληνες αρχαίοι συγγραφείς θεωρούσαν την αγριοκρεμμύδα φυτό μαγικό, θεραπευτικό και συνδεδεμένο με την γονιμότητα και πίστευαν ότι τους προστάτευε από τις αρρώστιες, τις βασκανίες και γενικά από κάθε κακό.

Το έθιμο θέλει να την κρεμούν έξω από το σπίτι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και, ανήμερα, ο πατέρας ή η μητέρα, να ξυπνούν τα μέλη της οικογένειας, χτυπώντας ελαφρά με την κρεμμύδα τα κεφάλια τους για να πάνε στην εκκλησία. Συνδέθηκε λοιπόν το ξεκίνημα της νέας χρονιάς που δεν θα περιέχει κανένα κακό, παρά μόνο υγεία και τύχη για όλη την οικογένεια, συμβολίζοντας παράλληλα και την τιμωρία για όσους άδικα τους επιβουλεύονται.

Πηγή: itrofi