Το βιβλίο: Ο Πυθαγόρας και οι Πυθαγόρειοι. Του Άρη Διαμαντόπουλου
Συλλογή επεξεργασία από το Ζάχο Σκαφίδα
Οι ρίζες της μετενσάρκωσης
Οι ρίζες της μετενσάρκωσης θα πρέπει να αναζητηθούν στους Ορφικούς θιάσους, όπως δείχνουν τα χρυσά ελάσματα που βρέθηκαν στο Ιππώνιο (λατ. Veiponium, αρχαία Ελληνική πόλη της Μεγάλης Ελλάδας στην Ιταλία), αλλά και στα Διονυσιακά μυστήρια. Φαίνεται όμως ότι με τον καιρό η δοξασία αυτή ξεχάστηκε και επανήλθε από τον μαθηματικό, θεωρητικό της μουσικής και εφευρέτη της φιλοσοφίας Πυθαγόρα (580-496 π.Χ.).
Ο Ηρόδοτος (Ιστορίαι 2.123) θεωρεί ότι η δοξασία της μετενσάρκωσης έχει αιγυπτιακή καταγωγή, αφού, κατά τα λεγόμενά του, οι Αιγύπτιοι είναι οι πρώτοι που υποστήριξαν ότι η ψυχή του ανθρώπου είναι αθάνατη και ότι συμπληρώνει έναν κύκλο διαδοχικών μετενσαρκώσεων σε άλλα ζωικά είδη, που διαρκεί 3.000 χρόνια, πριν επιστρέψει σε ένα νέο ανθρώπινο σώμα.
O Διογένης Λαέρτιος μας λέει για τον Πυθαγόρα ότι: “αυτός πρώτος ισχυρίστηκε ότι η ψυχή περνώντας μέσα από τους κύκλους της Ανάγκης ζούσε για αρκετές φορές σε διαφορετικά ζωντανά”
O Ηράκλειτος δηλώνει ότι ο Πυθαγόρας θυμόταν αρκετές από τις προηγούμενες ζωές του και τις περιέγραφε σε λίγους από τους πιο έμπιστους μαθητές του.
Οι μετενσαρκώσεις του Πυθαγόρα
Σύμφωνα με μια χαριτωμένη παράδοση, ο θεός Ερμής παρουσιάστηκε στον Πυθαγόρα και του είπε να ζητήσει όποιο δώρο θέλει πλην της αθανασίας. Εκείνος τότε ζήτησε το δώρο της μνήμης, για να μπορεί να θυμάται όλες τις προηγούμενες ενσαρκώσεις του.
Θυμήθηκε, λοιπόν, ότι είχε προϋπάρξει ως Αιθαλίδης και μέσα από αυτό το σώμα έγραψε δύο φιλοσοφικές θέσεις, η μια από τις οποίες εμπαίζει και περιγελά την αστάθεια της θνητής ύπαρξης.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Αιθαλίδης ήταν γιος του Ερμή και της Ευπολεμείας, κόρης του Μυρμιδόνα. Πήρε μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία ως κήρυκας και τοξότης, μαζί με δύο άλλους γιους του Ερμή, τον Εύρυτο και τον Εχίονα.
Ο Αιθαλίδης είχε τεράστια μνήμη, χάρισμα που έλαβε από τον πατέρα του, και δεν ξεχνούσε ποτέ τίποτα, ακόμα και όταν… πέθανε και κατέβηκε στον Άδη. Ο Ερμής τον αγαπούσε τόσο πολύ ώστε κατάφερε να πείσει τον Δία να ορίσει ότι ο Αιθαλίδης θα έμενε μια μέρα στον κάτω κόσμο και μια μέρα στον επάνω κόσμο.
Αργότερα γεννήθηκε σαν ο Τρώος πολεμιστής Εύφορβος και πέθανε μπροστά στα τείχη της Τροίας από το χέρι του Μενέλαου […χρόνω δ’ ύστερον εις Εύφορβον ελθείν και Μενελάω τρωθήναι (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων, Βιβλίο Η)].
Στη συνέχεια γεννήθηκε σαν Ερμότιμος (αυτός που τιμά τον Ερμή), ο οποίος, θέλοντας να αποδείξει την αλήθεια του πράγματος, πήγε στο ιερό του Απόλλωνα στις Βραγχίδες (Δίδυμα Μιλήτου), όπου υπήρχαν ανηρτημένες οι ασπίδες των ηττημένων Τρώων, και υπέδειξε την ασπίδα που είχε αφιερώσει ο Μενέλαος στον Απόλλωνα. Η ασπίδα ήταν τώρα σάπια και μονάχα η επένδυσή της από ελεφαντόδοντο είχε απομείνει.
Εντόπισε επίσης και το δόρυ των Ατρειδών που τον είχε σκοτώσει, κρεμασμένο σαν λάφυρο πολέμου στο ναό της Περσεφόνης. Σύμφωνα με τον Ηρακλείδη τον Ποντικό (δηλ. από τον Πόντο) όταν πέθανε ως Ερμότιμος, ο Πυθαγόρας εμφανίστηκε σαν Πύρρος από τη Δήλο, που θυμόταν τα πάντα, ότι δηλαδή είχε υπάρξει πρωτύτερα ως Αιθαλίδης, ύστερα ως Εύφορβος, κατόπιν ως Ερμότιμος και μετά ως Πύρρος. Αμέσως μετά από αυτή τη ζωή γεννήθηκε σαν Πυθαγόρας.
Οι δοξασίες του Πυθαγόρα για την μετενσάρκωση
O Πυθαγόρας περιέγραφε σε μερικούς από τους μαθητές του τις εμπειρίες των δικών τους προηγούμενων ζωών, αλλά μόνο αν είχαν εξαγνίσει τις ψυχές τους μέσω των ασκήσεων και των πρακτικών του. Λέγεται ότι είχε κάνει τον Μιλλία από τον Κρότωνα να θυμηθεί ότι ήταν ο Μίδας, ο γιος του Γόρδιου. Μετά από αυτό το γεγονός ο Μιλλίας πήγε στην Ήπειρο για να τελέσει μια νεκρώσιμη ακολουθία για το προηγούμενο σώμα του. (Μπορούμε να πούμε ότι ήταν ο πρώτος ιστορικά που έκανε αναδρομή σε προηγούμενη ζωή).
Όπως και οι Ορφικοί, όχι μόνο δεχόταν τη μετενσάρκωση και τη δίδασκε στους μαθητές του, αλλά πίστευε ότι κάθε εξελιγμένο άτομο μπορεί να θυμηθεί τις προηγούμενες υπάρξεις του. Δίδασκε ότι η ψυχή ενσαρκωνόταν στον υλικό κόσμο για να αποκτήσει νέες εμπειρίες και να απαλλάξει τον εαυτό της από τα λάθη των προηγούμενων ζωών.
Το αρχαίο αξίωμα “Μια πέτρα γίνεται φυτό∙ το φυτό γίνεται ζώο∙ το ζώο άνθρωπος∙ ο άνθρωπος πνεύμα και το πνεύμα θεός” αντανακλά την πορεία του κόσμου από τη γένεσή του έως σήμερα: όσον αφορά τη Γη, πρώτα δημιουργήθηκε το στερεό σώμα του πλανήτη, κατόπιν εμφανίστηκαν τα φυτά, ύστερα τα ζώα και τελευταίος ο άνθρωπος. Τα δύο τελευταία στάδια, δηλαδή το πνεύμα και ο θεός, μάλλον κάπου ξεχάστηκαν μέσα στα γράψε-σβήσε της εξελικτικής πορείας. (Από το Big Bang στη Θέωση)
Η εξαφάνιση της μετενσάρκωσης στο χριστιανικό κόσμο
Η δοξασία της επαναγέννησης ή παλιγγενεσίας, στην οποία πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες και μετέπειτα ο Ιησούς και οι Απόστολοι, καθώς και όλοι εκείνη την εποχή, αλλά την οποία αρνούνται οι σύγχρονοι χριστιανοί. Όλοι οι Αιγύπτιοι που είχαν προσηλυτιστεί στον χριστιανισμό, καθώς και πολλοί Εκκλησιαστικοί Πατέρες, όπως ο Ωριγένης, πίστευαν στη “θεωρία της επαναγέννησης των ψυχών”, όπως φαίνεται από τα κείμενά τους.
Ωστόσο, τον 6ο αιώνα ο πάπας, από τη μια μεριά, σαν εκπρόσωπος της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, με το ακυρωτικό της Κωνσταντινούπολης το 551, και ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός, απ’ την άλλη, μέσω της 5ης Οικουμενικής Συνόδου το 553 απαγόρευσαν τη διδασκαλία του δόγματος.
Η “Ανάσταση” για τους πρώτους χριστιανούς ποτέ δεν σήμαινε την έγερση ενός νεκρού και ακρωτηριασμένου σώματος, αλλά της ψυχής που το εμψύχωνε, δηλαδή του Εγώ σε ένα νέο σώμα. Η πρόσληψη σάρκας από την ψυχή ή το Εγώ ήταν παλιά μια παγκόσμια πίστη. Άλλωστε τίποτε άλλο δεν θα μπορούσε να είναι πιο σύμφωνο με την έννοια της δικαιοσύνης και το νόμο της εξέλιξης.
Η πρότυπη διήγηση του Ηρακλείδη Ποντικού
Τοῦτόν φησιν Ἡρακλείδης ὁ Ποντικὸς (Wehrli vii, fg. 89) περὶ αὑτοῦ τάδε λέγειν,ὡς εἴη ποτὲ γεγονὼς Αἰθαλίδης καὶ Ἑρμοῦ υἱὸς νομισθείη·τὸν δὲ Ἑρμῆν εἰπεῖν αὐτῷ ἑλέσθαι ὅ τι ἂν βούληται πλὴν ἀθανασίας.αἰτήσασθαι οὖν ζῶντα καὶ τελευτῶντα μνήμην ἔχειν τῶν συμβαινόντων.Θεού) ἐν μὲν οὖν τῇ ζωῇ πάντων διαμνημονεῦσαι,ἐπεὶ δὲ ἀποθάνοι τηρῆσαι τὴν αὐτὴν μνήμην.χρόνῳ
δ' ὕστερον εἰς Εὔφορβον ἐλθεῖν καὶ ὑπὸ Μενέλεω τρωθῆναι.ὁ δ' Εὔφορβος ἔλεγεν ὡς Αἰθαλίδης ποτὲ γεγόνοι καὶ ὅτι παρ'Ἑρμοῦ τὸ δῶρον λάβοι καὶ τὴν τῆς ψυχῆς περιπόλησιν,ὡς περιεπολήθη καὶ εἰς ὅσα φυτὰ καὶ ζῷα παρεγένετο καὶ ὅσα ἡ ψυχὴ ἐν τῷ Ἅιδῃ ἔπαθε καὶ αἱ λοιπαὶ τίνα ὑπομένουσιν. (Αναφέρεται δηλαδή στις ειδικές διαδικασίες που υπόκεινται οι Ψυχές όταν πεθάνουν, με αποτέλεσμα να χάνουν τις Μνήμες των προηγουμένων ζωών τους).
ἐπειδὴ δὲ Εὔφορβος ἀποθάνοι, μεταβῆναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ εἰς Ἑρμότιμον,ὃς καὶ αὐτὸς πίστιν θέλων δοῦναι ἐπανῆλθεν εἰς Βραγχίδας καὶ εἰσελθὼν εἰς τὸ τοῦ Ἀπόλλωνος ἱερὸν ἐπέδειξεν ἣν Μενέλαος ἀνέθηκεν ἀσπίδα,(ἔφη γὰρ αὐτόν, ὅτ' ἀπέπλει ἐκ Τροίας, ἀναθεῖναι τῷ Ἀπόλλωνι τὴν ἀσπίδα,)διασεσηπυῖαν ἤδη, μόνον δὲ διαμένειν τὸ ἐλεφάντινον πρόσωπον.
ἐπειδὴ δ' Ἑρμότιμος ἀπέθανε, γενέσθαι Πύρρον τὸν Δήλιον ἁλιέα·καὶ πάντα πάλιν μνημονεύειν, πῶς πρόσθεν Αἰθαλίδης, εἶτ' Εὔφορβος, εἶτα Ἑρμότιμος, εἶτα Πύρρος γένοιτο.ἐπειδὴ δὲ Πύρρος ἀπέθανε,γενέσθαι Πυθαγόραν καὶ πάντων τῶν εἰρημένων μεμνῆσθαι. Ἔνιοι μὲν οὖν Πυθαγόραν μηδὲ ἓν καταλιπεῖν σύγγραμμά φασιν διαπεσόντες. Ἡράκλειτος γοῦν ὁ φυσικὸς μονονουχὶ κέκραγε καί φησι·"Πυθαγόρης Μνησάρχου ἱστορίην ἤσκησεν ἀνθρώπων μάλιστα πάντων καὶ ἐκλεξάμενος ταύτας τὰς συγγραφὰς ἐποιήσατο ἑαυτοῦ σοφίην, πολυμαθείην, κακοτεχνίην."
Πηγές:
Αθανασία και Μετενσάρκωση στην Αρχαία Ελλάδα
Η σχέση της Αρχαίας Ελλάδας με τη μετεμψύχωση
3. Ο Πυθαγόρας και η πυθαγόρεια σχολή
3.1. Η φιλοσοφία και η παραδοσιακή θρησκεία
3.2. Η μορφή του Πυθαγόρα στην αρχαία παράδοση
3.3. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής
3.4. Το δόγμα της μετεμψύχωσης
3.5. Μυστικισμός και μαθηματικά
3.6. Οι αριθμοί ως αρχές των όντων
Η μετενσάρκωση κατά τους πυθαγορείους
Οι μετενσαρκώσεις του Πυθαγόρα
Reviewed by Αρχαία Ελληνικά
on
Κυριακή, Δεκεμβρίου 26, 2021
Rating:
Δεν υπάρχουν σχόλια: