Αλόη η θαυματουργή - Ένα χρήσιμο φαρμακευτικό φυτό που γνώριζε ο Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος πριν από είκοσι αιώνες

Πριν από μερικά χρόνια, με καθυστέρηση δύο δεκαετιών συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μεταδόθηκε στην Ελληνική αγορά ο πυρετός της «θαυματουργής» αλόης.

Μέγα πλήθος ανθρώπων άρχισαν να την καλλιεργούν στα χωράφια τους, εταιρείες ιδρύθηκαν με σκοπό την εμπορική αξιοποίηση της γέλης που περιέχουν τα φύλλα της, εκατοντάδες προϊόντα κατέκλυσαν τα ράφια των φαρμακείων, των καταστημάτων καλλυντικών, των διαδικτυακών πωλητηρίων ευεξίας και ομορφιάς.

Διατύπωσα εξαρχής έντονες επιφυλάξεις σχετικά με το αν όλος αυτός ο θόρυβος θα οδηγούσε σε αίσιο, από θεραπευτικής ή έστω οικονομικής σκοπιάς, αποτέλεσμα. Επώδυνο είναι το πόρισμα της αυτοκριτικής μου: δεν κατόρθωσα τίποτε άλλο εκτός από το να προκαλέσω προσωπικές αντιπαλότητες. Και κάτι άλλο πέτυχα, ακόμα χειρότερο: λόγω της, σε ορισμένες περιπτώσεις, σφοδρής πολεμικής μου ενάντια σε κάποιες πανούργες εμπορικές μεθοδεύσεις, αποξενώθηκα από τούτο το πανέμορφο και λίαν χρήσιμο φυτό.

Ξέχασα φαίνεται ότι, στην κατάσταση εκστατικής μακαριότητας που ζει, διόλου δεν ευθύνεται για όσα τεχνάσματα μετέρχονται οι άνθρωποι που εκμεταλλεύονται τις σπουδαίες δυνάμεις του. Γιατί δεν χωρά αμφιβολία ασφαλώς ότι διαθέτει ισχυρές επουλωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, ενδεχομένως και πολλές άλλες ακόμα.

Τις κατέγραψε πρώτος, πριν από περίπου είκοσι αιώνες, ο ξακουστός φαρμακολόγος του αρχαίου κόσμου Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος στο σύγγραμμά του Περί Ύλης Ιατρικής. Αναφέρει πως γινόταν ήδη εισαγωγή του αποξηραμένου πολτού των φύλλων της από την Ινδία και συστήνει τη χρήση του κυρίως για την επούλωση πληγών και ελκών, καθώς και για την ανακούφιση προβλημάτων του πεπτικού. Παραθέτει και άλλες πολλές ιδιότητες, που δεν ευσταθούν υπό το πρίσμα των σημερινών μας γνώσεων, όπως την τόνωση της τριχοφυΐας ή τη θεραπεία του πονοκεφάλου.

Είναι λοιπόν ξεκάθαρο πως ήδη από τότε το πλουτοφόρο παχύφυτο απολάμβανε τη φήμη της πανάκειας. Η αλόη στην οποία αναφερόμαστε (Aloe vera), βέβαια, είναι ιθαγενής της Αραβικής Χερσονήσου και σίγουρα δεν καλλιεργείτο τότε στην Ινδία, τέτοια λάθη συναντάμε όμως συχνά στα αρχαία συγγράμματα, καθώς οι συγγραφείς στηρίζονταν στις όχι πάντοτε αληθείς διηγήσεις των εμπόρων. Σημειώνει όμως κάτι ακόμα ο Διοσκουρίδης, εντελώς εσφαλμένο, ότι δηλαδή αφθονούσε τότε στην Άνδρο, σε άλλα νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας μας, το οποίο παρακίνησε πολλούς, μέχρι σχετικώς πρόσφατα, σε άκαρπες αναζητήσεις.

Είναι πια καιρός να ξεδιαλύνουμε τη σύγχυση και να εστιάσουμε σε βεβαιότητες: η αλόη είναι ένα χρήσιμο φαρμακευτικό και κομψό καλλωπιστικό φυτό, καθόλου απαιτητικό στην καλλιέργειά του και ιδανικό για διατήρηση στη γλάστρα. Αν, εκτός από το να θαυμάζετε την «αρχιτεκτονική» του θωριά και την εντυπωσιακή του θερινή ανθοφορία, επιθυμείτε να επωφεληθείτε από τις θεραπευτικές του ιδιότητες, θα κάνετε υπομονή τουλάχιστον δύο χρόνια. Τόσο διάστημα χρειάζεται μέχρι τα σαρκώδη, λογχοειδή και οδοντωτά φύλλα της να φτάσουν σε ικανοποιητικό μέγεθος και να αναπτύξουν σε επιθυμητό βαθμό τις δραστικές ουσίες που περιέχουν.

Θα κόβετε με προσοχή ένα από τη βάση του, θα αφαιρείτε το περίβλημα και θα χρησιμοποιείτε τοπικώς τη γέλη που κυλά αργά, για να ανακουφίζετε εγκαύματα, να επιταχύνετε την επούλωση, να φροντίζετε τα σκασμένα χέρια. Αποφύγετε όμως την από στόματος λήψη της, επειδή ελλοχεύουν κίνδυνοι. Αν θέλετε να κάνετε εσωτερική χρήση της αλόης, είναι φρονιμότερο να χρησιμοποιείτε τα ραφιναρισμένα σκευάσματα της αγοράς.

Οδηγίες φροντίδας

→ Για τη φιλοξενία της αλόης επιλέγουμε γλάστρες σχετικά χαμηλές, απαραιτήτως με οπή στον πυθμένα τους, εδαφικό μείγμα που στραγγίζει καλά (ιδανικό εκείνο που κυκλοφορεί για τις ανάγκες των παχύφυτων) και μια ηλιόλουστη θέση. Χρειάζεται προστασία από την παγωνιά (κάτω από τους 2οC αρχίζουν τα προβλήματα) και τον πολύ δυνατό ήλιο του καλοκαιριού. Ποτίζουμε μόνο όταν στεγνώσει το χώμα και λιπαίνουμε άπαξ μηνιαίως άνοιξη και καλοκαίρι.

Πηγή: kathimerini