Η ιστορία του Έλληνα κατάσκοπου Δουνδουλάκη που βοήθησε να νικήσουν τους Ναζί

Ο Ελληνοαμερικανός Ηλίας Δουνδουλάκης εργάστηκε ως κατάσκοπος κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και βοήθησε στην απελευθέρωση της Κρήτης. Εικόνα: Εθνικό Ελληνικό Μουσείο

---

Η ιστορία του Ηλία Δουνδουλάκη είναι σαν μια μεγάλη πολεμική ταινία: Η ιστορία του Έλληνα κατάσκοπου που βοήθησε την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες να κερδίσουν τον πόλεμο κατά των Ναζί.

Ένας πραγματικός ήρωας, ο Ελληνοαμερικανός εργάστηκε ως κατάσκοπος κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και βοήθησε στην απελευθέρωση της Κρήτης και στην τελική νίκη των Ηνωμένων Πολιτειών ενάντια στο ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας.

Επιπλέον, η ιστορία του Ηλία Δουνδουλάκη είναι επίσης η συναρπαστική ιστορία της πρώτης εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών της Αμερικής, του Office of Strategic Services (OSS).

Ο Κρητικός Ηλίας Δουνδουλάκης και ο μεγάλος του αδερφός

Ο Ηλίας Δουνδουλάκης γεννήθηκε στο Καντόν του Οχάιο από Έλληνες μετανάστες τον Δημήτριο Δουνδουλάκη και την Ευανθία Ψαρουδάκη στις 12 Ιουλίου του 1923.

Σε ηλικία δύο ετών, η οικογένειά του μετανάστευσε στην Κρήτη για να φροντίσει την τυφλή γιαγιά του στις Αρχάνες. Στις 20 Μαΐου του 1941, όταν οι Ναζί εισέβαλαν στην Κρήτη, ο Ηλίας πήγαινε ακόμα στο γυμνάσιο.

Ο μεγαλύτερος αδερφός του Ηλία, Γιώργος, εργάστηκε ως διερμηνέας στο κοινό στρατηγείο Ελλάδας/Βρετανίας. Μετά την απώλεια της Μάχης της Κρήτης, τα δύο αδέρφια εντάχθηκαν στην Κρητική Αντίσταση.

Βλέποντας τις ηγετικές ικανότητες του Γιώργου Δουνδουλάκη στην Αντίσταση, ο «Monty» Woodhouse, πράκτορας του Special Operations Executive (SOE), τον πλησίασε και του ζήτησε να βοηθήσει στην απομάκρυνση των Βρετανών στρατιωτών που ήταν αποκλεισμένοι στην Κρήτη.

Ο Δουνδουλάκης σχημάτισε ένα δίκτυο κατασκόπων στρατολογώντας φίλους και πρώην στρατιωτικούς και παρείχε πληροφορίες στο SOE.

Ο αδερφός του Ηλίας ανατέθηκε στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, όπου μετέδωσε σε έναν κοντινό πωλητή τον αριθμό των αεροπλάνων της Luftwaffe που επέστρεφαν από το Afrika Korps του Rommel στην Αίγυπτο.

Οι πληροφορίες που παρείχε ο Ηλίας οδήγησαν στη βύθιση μιας γερμανικής συνοδείας που προοριζόταν να ανεφοδιάσει τον Rommel το 1942.

Ωστόσο, το δίκτυο του Γιώργου προδόθηκε στη Γκεστάπο από έναν ντόπιο Κρητικό μετά από δύο χρόνια με το SOE. Ο Ηλίας και ο Γιώργος συμβουλεύτηκαν να τραπούν σε φυγή και να περιμένουν την εκδίωξη από το SOE.

Αφού κρύφτηκαν σε σπηλιές για ένα μήνα, οι αδελφοί Δουνδουλάκη διασώθηκαν από βρετανικό τορπιλοβόλο. Μαζί με άλλους δεκατρείς κατευθύνθηκαν προς την Αίγυπτο.

Αφού έφτασαν με ασφάλεια στη Mersa Matruh στην Αίγυπτο, ο Ηλίας, ο Γιώργος και άλλοι τέσσερις μεταφέρθηκαν σε μια βίλα SOE στο Κάιρο. Η επιλεγμένη ομάδα προοριζόταν για εκπαίδευση σαμποτέρ.

Ο Ηλίας Δουνδουλάκης εντάσσεται στο OSS

Το OSS, έχοντας ενημερωθεί για τους Αμερικανούς αδελφούς και την εμπλοκή τους με το SOE, έστειλε τον καπετάνιο του OSS James Kellis για να τους στρατολογήσει.

Οι αδερφοί Δουνδουλάκη κατατάχθηκαν στον στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών στις 16 Σεπτεμβρίου 1943 και στη συνέχεια εντάχθηκαν στο OSS, τη νεοσύστατη αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών.

Διοικητής τους ήταν ο ταγματάρχης John Vassos, γνωστός βιομηχανικός σχεδιαστής της RCA, ο οποίος ήταν, κατά σύμπτωση, επίσης Ελληνικής καταγωγής.

Οι υποψήφιοι πράκτορες της OSS εκπαιδεύτηκαν μέσα σε ένα καλά εξοπλισμένο παλάτι που νοικιάστηκε από τον βασιλιά της Αιγύπτου, βασιλιά Φαρούκ. Ο Ηλίας εκπαιδεύτηκε για έξι μήνες στις τέχνες της κατασκοπείας σε μια εγκατάσταση γνωστή ως «Σχολή Κατασκόπων», από το Τμήμα Μυστικών Πληροφοριών.

Έλαβε επίσης προηγμένη εκπαίδευση κομάντο και αλεξίπτωτο από τους Βρετανούς στις εγκαταστάσεις εκπαίδευσης SOE στη Χάιφα της Παλαιστίνης. Με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής του τον Μάρτιο του 1944, ο Ηλίας στάλθηκε σε αποστολή στη Θεσσαλονίκη.

Εκεί, ο Ηλίας δημιούργησε μια ψεύτικη επιχείρηση σε ένα εργοστάσιο που κάποτε ανήκε σε Έλληνες Εβραίους. Από εκεί θα έστελνε κρυπτογραφημένα ραδιοφωνικά μηνύματα στο OSS στο Κάιρο σχετικά με τη γερμανική δραστηριότητα — κάτι που έκανε από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 1944.

Στη Θεσσαλονίκη, ο Έλληνας κατάσκοπος, φυσικά, δεν τον υποψιάστηκε ποτέ κανείς ότι δούλευε για τους Αμερικανούς. Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες δεν ήξεραν ότι ήταν Έλληνας. Αν ο Ηλίας είχε πιαστεί από τον εχθρό, ήταν αποφασισμένος να αυτοκτονήσει με μια κάψουλα κυανίου.

Ένα από τα μηνύματα που έστειλε είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή μιας αμαξοστοιχίας των γερμανικών στρατευμάτων από μια μοίρα συμμαχικών βομβαρδιστικών B-25. Για την υπηρεσία του, ο Ηλίας τιμήθηκε με το μετάλλιο καλής διαγωγής. Του απονεμήθηκε επίσης το παράσημο Legion of Merit.

Μετά τον πόλεμο

Μετά τον πόλεμο, ο Ηλίας Δουνδουλάκης επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είχαν περάσει 20 χρόνια από τότε που είχε φύγει από τη γενέτειρά του.

Χωρίς να εργάζεται πλέον ως Έλληνας κατάσκοπος, εγκαταστάθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και αφού ολοκλήρωσε τα καθήκοντά του στον αμερικανικό στρατό, πήγε στο κολέγιο.

Έλαβε πτυχίο πολιτικού μηχανικού από το City College της Νέας Υόρκης και μεταπτυχιακό στη δομική μηχανική από το Brooklyn Polytechnic στο πλαίσιο του GI Bill.

Ως πολιτικός μηχανικός, ο Δουνδουλάκης εργάστηκε στο σχεδιασμό του κτηρίου Pan Am (τώρα του κτηρίου MetLife) στη Νέα Υόρκη ενώ ήταν στην Emery Roth and Sons. Ο Emery Roth ήταν γνωστός για το σχεδιασμό του St. Moritz, τώρα και του Ritz Carlton Hotel.

Μετά από αυτό, ο πρώην κατάσκοπος εργάστηκε στην Grumman Aerospace Corporation για περισσότερα από 35 χρόνια και ήταν επικεφαλής της ομάδας σε πολλά έργα της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και της NASA.

Αυτά τα συναρπαστικά έργα περιελάμβαναν τις διαστημικές αποστολές Apollo, τη Σεληνιακή Μονάδα Εκδρομής, το μαχητικό αεροσκάφος F-14 Tomcat και το διαστημικό λεωφορείο. Ο σχεδιασμός του για τις δεξαμενές οξυγόνου στην άτυχη αποστολή Apollo 13 ήταν καθοριστικός για την επιστροφή του πληρώματος του Apollo 13 στη Γη μετά το ατύχημα τους στο διάστημα.

Με ένα ανήσυχο μηχανικό μυαλό, ο Δουνδουλάκης κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το μοναδικό σύστημα ανάρτησης για ένα ραδιοτηλεσκόπιο που χρησιμοποιήθηκε στο σχεδιασμό του Αστεροσκοπείου Arecibo, το μεγαλύτερο του είδους του εκείνη την εποχή, που βρισκόταν στο Πουέρτο Ρίκο.

Εργάστηκε σε αυτό το έργο με την καθοδήγηση του αδερφού του, Γιώργου Δουνδουλάκη, ο οποίος ήταν αυτός που ξεκίνησε τη νέα ιδέα του συστήματος ανάρτησης του Arecibo.

Ο Ηλίας Δουνδουλάκης πέθανε στις 29 Φεβρουαρίου του 2016. Κηδεύτηκε με στρατιωτικές τιμές δίπλα στον αδελφό του Γιώργο στο νεκροταφείο Greenfield στο Uniondale της Νέας Υόρκης.

Το Εθνικό Ελληνικό Μουσείο τίμησε πρόσφατα τον μεγάλο Ελληνοαμερικανό σε μια νέα έκθεση με τίτλο «Becoming a Spy: Ηλίας Δουνδουλάκης, το OSS και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος».