Πάτμος: Το νησί της Αποκάλυψης

Άποψη της νήσου Πάτμου, που δείχνει το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη. Πηγή: Δήμος Πάτμου

Η Πάτμος, στο Αιγαίο Πέλαγος, είναι περισσότερο γνωστή ως η τοποθεσία όπου ο Απόστολος Ιωάννης έλαβε τα οράματα που βρέθηκαν στο Βιβλίο της Αποκάλυψης της Καινής Διαθήκης και όπου γράφτηκε το βιβλίο.

Kατά την Ελληνική μυθολογία, η αρχική ονομασία του νησιού ήταν «Λητώι», προς τιμή τη Θεάς Άρτεμης, κόρη της Λητούς. Η θεά Άρτεμης πήγαινε συχνά στην Καρία, στο ναό της στο βουνό Λάτμος το οποίο βρίσκεται απέναντι στην Μικρά Ασία. Εκεί, συνήθιζε να συναντάται με τη Θεά Σελήνη, η οποία έριξε το φως της στον ωκεανό και αποκάλυψε το βυθισμένο νησί της Πάτμου.

Η ομορφιά του νησιού έπεισε την Άρτεμη να του επιτρέψει να σηκωθεί από τη θάλασσα. Με τη βοήθεια του αδελφού της Απόλλωνα, η Άρτεμις έπεισε τότε τον Δία να δώσει ζωή στην Πάτμο.

Οι κάτοικοι του νησιού ονόμασαν το νησί Λητώι ως απόδειξη της αφοσίωσης στη θεά Άρτεμη, η οποία ονομάστηκε και Λιτοΐδα επειδή ήταν κόρη της Λητούς.

Η Πάτμος είναι πλέον διεθνώς γνωστή ως «Ιερουσαλήμ του Αιγαίου» ή «Νησί της Αποκάλυψης», επειδή εδώ γράφτηκε το Βιβλίο της Αποκάλυψης από τον Άγιο Ιωάννη, ο οποίος βρήκε καταφύγιο στο νησί τον 1ο αιώνα μ.Χ.

Ιωάννης ο Απόστολος στην Πάτμο. Πίνακας του 17ου αιώνα του Jacopo Vignali. Δημόσιος τομέας

Ο Ιωάννης είχε εξοριστεί στην Πάτμο από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Δομιτιανό. Το νησί χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας από τους Ρωμαίους λόγω του απομακρυσμένου του και των απόκρημνων βράχων του.

Το Βιβλίο της Αποκάλυψης γράφτηκε το 95 μ.Χ. στο Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης, όπου ο Άγιος Ιωάννης άκουσε τη φωνή του Θεού να του μιλάει, σύμφωνα με αρχαίες δοξασίες.

Το σπήλαιο αργότερα μετατράπηκε σε τόπο λατρείας και είναι ακόμα ανοιχτό για ταξιδιώτες, οι οποίοι συχνά είναι χριστιανοί που πηγαίνουν για προσκύνημα.

Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς προορισμούς στον κόσμο λόγω της σχέσης του με το Βιβλίο της Αποκάλυψης. Η Πάτμος προσφέρει αφοσίωση και μυστικισμό, προσκαλώντας όποιον την επισκεφτεί σε ένα πνευματικό ταξίδι.

Ταυτόχρονα, το νησί εντυπωσιάζει τους ταξιδιώτες με τις πολλές πολιτιστικές παραδόσεις, τα γοητευτικά χωριά και τη μεγάλη φυσική ομορφιά του.

Ένας θεϊκός και απόκοσμος τόπος, προσκαλεί όλους να έρθουν και να συναντήσουν την αναμφισβήτητη πνευματική, μυστικιστική του αύρα.

Αξιοθέατα της Πάτμου

Μονή Αγίου Ιωάννη

Χτισμένο το 1088 από τον Χριστόδουλο Λατρινό, το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη (Άγιος Ιωάννης Θεολόγος), βρίσκεται ψηλά στο λόφο πάνω από τη Χώρα, λειτουργώντας ως το σημαντικότερο θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο του νησιού. Είναι ορατό από κάθε σημείο της Πάτμου.

Εικόνα: Valeria Casali, CC BY-SA 3.0 /Wikipedia

Κτήρια διαφορετικών ηλικιών σχηματίζουν το Μοναστήρι, το οποίο περιέχει 99 κελιά και δέκα παρεκκλήσια, καθώς και μια βιβλιοθήκη που φιλοξενεί 890 χειρόγραφους κώδικες και 13.000 έγγραφα για την ιστορία του χώρου.

Το Σπήλαιο της Αποκάλυψης

Ο Άγιος Ιωάννης, γνωστός στη Βίβλο ως «ο μαθητής που αγαπούσε ο Ιησούς», υιοθέτησε αυτήν ακριβώς τη σπηλιά ως σπίτι του μετά την εξορία του από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Δομιτιανό. Κατά συνέπεια, το σπήλαιο έγινε το κέντρο της μεγάλης του Αποκάλυψης, την οποία υπαγόρευσε στον οπαδό του Πρόχορο. Αυτό έγινε το τελευταίο βιβλίο της Βίβλου, το Βιβλίο της Αποκάλυψης (που σημαίνει «αποκάλυψη»).

Το σπήλαιο ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1999.

Η είσοδος στο σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη. Εικόνα: Δημόσιος τομέας

Σήμερα, ένας πνευματικός ηγέτης ή ένας μοναχός μπορεί να βρεθεί να κάθεται στον βράχο έξω από τη σπηλιά του Ιωάννη, να αφηγείται την ιστορία της Αποκάλυψης και να εξηγεί πώς γράφτηκε το βιβλίο στους τουρίστες.

Μέσα στο σπήλαιο της Αποκάλυψης. Εικόνες: Του simonjenkins, CC BY-SA 2.0 /Wikimedia Commons

Μονή Ζωοδόχου Πηγής

Με όνομα που σημαίνει «ζωοδόχος πηγή», το μοναστήρι αυτό ιδρύθηκε από τον μοναχό Παρθένιο Παγκώστα υπό τον πατριάρχη Τιμόθεο τον Β'.

Το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, που βρίσκεται νοτιοδυτικά της κύριας Μονής, χτίστηκε το 1607. Σήμερα, δεκαπέντε μοναχές ασχολούνται με το κέντημα των κληρικών αμφίων στη μονή, καθώς και με τη δημιουργία άλλων αριστουργημάτων κεντήματος.

Οι μοναχές ζουν υπό αυστηρούς κανόνες στο μοναστήρι αλλά συμμετέχουν και σε δραστηριότητες κοινωνικής πρόνοιας. Αξιοσημείωτη τελετή σε αυτό το μοναστήρι είναι ο εορτασμός τους την Παρασκευή μετά το Πάσχα.

Πατμιακή Εκκλησιαστική Σχολή

Η Πατμιακή Σχολή, που ιδρύθηκε από τον Μακάριο Καλογερά το 1713, βρίσκεται κοντά στο Σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο. Γνωστή και ως Γενική Σχολή του Έθνους, η ίδρυση της Πατμιακής Εκκλησιαστικής Σχολής ήταν το σημαντικότερο γεγονός του 18ου αιώνα στην Πάτμο.

Ο Μακάριος Καλογεράς ανέλαβε φιλοσοφικές και θεολογικές σπουδές στην πατριαρχική σχολή της Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο, η επιθυμία του Μακαρίου να διδάξει τον έκανε να επιστρέψει στην Πάτμο και να ιδρύσει αυτή τη σχολή τόσο κοντά στο Σπήλαιο της Αποκάλυψης.

Πατμιακή Σχολή. Πηγή: Wikipedia

Εκκλησιαστικό Μουσείο

Ένα μικρό αλλά συναρπαστικό μουσείο, το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Πάτμου βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της Μονής του Αγίου Ιωάννη στην κορυφή της πόλης της Χώρας, της πρωτεύουσας του νησιού. Περιέχει πολύτιμα χειρόγραφα, ιερατικά άμφια, εικόνες βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων και άλλα αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν στη Θεία Λειτουργία.

Η εικόνα του 11ου αιώνα του Αγίου Νικολάου είναι από τις πιο σημαντικές εικόνες στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Πάτμου.

Λαογραφικό Μουσείο

Το Λαογραφικό Μουσείο είναι μια μικρή εγκατάσταση που στεγάζεται στην κατοικία της οικογένειας Σημαντήρη στη Χώρα της Πάτμου. Κατασκευασμένο το 1625 από τεχνίτες από τη Σμύρνη, (πρώην Σμύρνη), Τουρκία, αυτό το κομψό αρχοντικό εξακολουθεί να κατοικείται μέχρι σήμερα.

Η πλούσια συλλογή του περιλαμβάνει αντικείμενα από τον 14ο αιώνα έως τον 19ο αιώνα. Ανάμεσά τους, οι επισκέπτες μπορούν να δουν παλιές φωτογραφίες, ξύλινα έπιπλα, εικόνες ρωσικού στυλ και πίνακες ζωγραφικής.

Τα χωριά της Πάτμου

Χωριό Σκάλα

Βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του νησιού, η Σκάλα είναι ο μεγαλύτερος οικισμός και το κύριο λιμάνι της Πάτμου. Αυτό το υπέροχο μέρος είναι χτισμένο γύρω από το γοητευτικό λιμάνι και αποτελείται από την επιχειρηματική περιοχή της Πάτμου.

Μια σειρά από αξιοθέατα στον οικισμό της Σκάλας αξίζει να επισκεφθείτε: ανάμεσά τους η εκκλησία της Παναγίας της Κουμάνας, τα ερείπια μιας αρχαίας ακρόπολης και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του Κάβου του δέκατου έβδομου αιώνα.

Το χωριό Σκάλα. Εικόνα: Wikipedia

Χωριό Χώρα

Βρίσκεται στο νότιο-κεντρικό τμήμα του νησιού, η Χώρα είναι η πρωτεύουσα της Πάτμου και λίγα χιλιόμετρα νότια της Σκάλας, το κύριο λιμάνι της Πάτμου. Ο παραδοσιακός αυτός οικισμός κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα γύρω από την εντυπωσιακή Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.

Ο οικισμός της Χώρας γνώρισε μεγάλη ακμή μεταξύ 16ου και 17ου αιώνα. Εκείνη την περίοδο χτίστηκαν καπετανόσπιτα και όμορφα αρχοντικά για πλούσιες οικογένειες εκείνης της εποχής.

Το χωριό Χώρα. Εικόνα: Wikipedia

Κολύμπι και ηλιοθεραπεία στην Πάτμο

Κάμπος

Η παραλία του Κάμπου διαθέτει φανταστικές ψαροταβέρνες και εγκαταστάσεις θαλάσσιων σπορ. Αυτός ο υπέροχος κόλπος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού.

Παραλία Κάμπος. Εικόνα: Δήμος Πάτμου.

Παραλία Ψιλή Άμμος

Η παραλία της Ψιλή Άμμου είναι προσβάσιμη μόνο με βάρκα. Αυτός ο γραφικός κολπίσκος έχει απαλή, χρυσαφένια άμμο και καθαρά νερά με πολλά αλμυρίκια να προσφέρουν σκιά.

Παραλία Ψιλή Άμμος. Εικόνα: Δήμος Πάτμου

Παραλία Βάγια

Η παραλία Βάγια είναι μια παραλία με βότσαλο που περιβάλλεται από σκιερά δέντρα, επιτρέποντας έναν ήρεμο χρόνο για τους κολυμβητές και τους ηλιόλουστους. Λέγεται ότι έχει τα πιο κρύα νερά της Πάτμου και βρίσκεται 11 χλμ νοτιοανατολικά της Σκάλας.

Παραλία Βάγια. Εικόνα: Wikipedia

Παραλία Λάμπη

Η παραλία Λάμπη είναι καλυμμένη με ασυνήθιστα, πολύχρωμα βότσαλα. Το όνομα Λάμπη σημαίνει λάμπει, το οποίο δόθηκε λόγω του Ήλιου που αντανακλάται στις όμορφες πέτρες και στα κρυστάλλινα νερά του κόλπου.

Παραλία Λάμπη. Εικόνα: Δήμος Πάτμου.

Τα μικρά, κυρίως ακατοίκητα νησάκια των Αρκών, σίγουρα αξίζει να τα επισκεφτείτε. Πιάστε ένα καραβάκι από τον οικισμό της Σκάλας και φροντίστε να επισκεφτείτε το Μαράθι για νόστιμο φρέσκο ψάρι και κρυστάλλινα νερά.