Η Ελληνιστική πόλη του Ηρακλείου αποκαλύπτει μυστικά 2.000 ετών

Ο εξερευνητής Franck Goddio ανακαλύπτει ένα άγαλμα κρυμμένο για περισσότερα από 1200 χρόνια στη βυθισμένη πόλη του Ηρακλείου, κοντά στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ο θαλάσσιος αρχαιολόγος θα πραγματοποιήσει μια διαδικτυακή παρουσίαση που θα μεταδοθεί ζωντανά σε όλο τον κόσμο στις 2 Δεκεμβρίου. Credit: Facebook/Contemporary Explorations in Mythology LLC

Ο Franck Goddio, ο θαλάσσιος αρχαιολόγος που ανακάλυψε την υποθαλάσσια πόλη του Ηρακλείου, στην Αίγυπτο, στα ανοιχτά της Αλεξάνδρειας, θα πραγματοποιήσει μια παρουσίαση τον Δεκέμβριο στην οποία θα αναδείξει όλες τις ανακαλύψεις που έχει κάνει τα τελευταία 25 χρόνια.

Η ομιλία, που θα είναι ανοιχτή στο κοινό, θα δείξει τις απίστευτες εικόνες της έρευνας του για καταδύσεις στα νερά έξω από την πόλη της ελληνιστικής εποχής, συμπεριλαμβανομένων μνημείων, αγαλμάτων και κτιρίων που έπεσαν στη θάλασσα και στη συνέχεια ξεχάστηκαν για αιώνες.

Η Χαμένη Πόλη του Ηρακλείου, που κάποτε ήταν το μεγαλύτερο λιμάνι της Αιγύπτου, ανακαλύφθηκε υποβρύχια μετά από περισσότερα από 2.000 χρόνια το 2000. Οι θρυλικές απαρχές της χρονολογούνται ήδη από τον 12ο αιώνα π.Χ. και έχει πολλές συνδέσεις με την Αρχαία Ελλάδα.

Το Ηράκλειο της Αιγύπτου ήταν το κέντρο του μεσογειακού εμπορίου της ελληνιστικής εποχής κοντά στην Αλεξάνδρεια

Ανθίζοντας πριν από τις μέρες των Φαραώ, η πόλη καταστράφηκε με την πάροδο του χρόνου, καθώς αποδυναμώθηκε από έναν συνδυασμό σεισμών, τσουνάμι και ανόδου της στάθμης της θάλασσας, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους.

Στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ., πιθανότατα μετά από μια σφοδρή πλημμύρα, τα μνημειώδη κτίρια του Ηρακλείου κατέρρευσαν στο νερό. Μερικοί από τους κατοίκους της έμειναν σε ότι είχε απομείνει από την πόλη κατά τη ρωμαϊκή εποχή και την αρχή της αραβικής κυριαρχίας, αλλά στα τέλη του 8ου αιώνα μ.Χ., το υπόλοιπο Ηράκλειο είχε βυθίστηκε κάτω από τη Μεσόγειο.

Τώρα, σε μια διαδικτυακή παρουσίαση με τίτλο «The Portus Magnus of Alexandria», που χρηματοδοτείται από το Oxford Center for Maritime Archaeology (OCMA) και μεταδίδεται ζωντανά από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στις 2 Δεκεμβρίου στις 5 μ.μ. GMT, ο Goddio θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα από την 25 ετών πρωτοποριακή έρευνα.

Το 1996, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας (IEASM), υπό τη διεύθυνση του Goddio, ξεκίνησε υποθαλάσσιες εξερευνήσεις στον χώρο σε συνεργασία με το Αιγυπτιακό Υπουργείο Αρχαιοτήτων και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Hilti.

Ένα άγαλμα απελευθερώνεται από τον βυθό της βυθισμένης αρχαίας πόλης του Ηρακλείου, όπου βρισκόταν για σχεδόν 2.000 χρόνια. Φωτογραφία: ChristophGerigk/Copyright Franck Goddio/Hilti Foundation

Μετά από εκτεταμένες ηλεκτρονικές έρευνες και δεκαετίες ανασκαφικών εργασιών, ο Goddio δημιούργησε έναν ακριβή χάρτη του αρχαίου λιμανιού, επιτρέποντας σε πολλά από τα αρχαιολογικά κατάλοιπα που ήταν θαμμένα κάτω από ιζήματα αιώνων να έρθουν ξανά στο φως.

Σημαντικά μνημεία και πολυάριθμα αντικείμενα από το θρυλικό Portus Magnus της πόλης έχουν πλέον εντοπιστεί και το τοπίο στο οποίο βρίσκονταν κάποτε στην ελληνιστική εποχή της Αιγύπτου, έχει αποκαλυφθεί.

Ένα πλήρες πανόραμα του Portus Magnus έχει αναπτυχθεί, χάρη στον Goddio, εντοπίζοντας πώς το λιμάνι, με τη στρατιωτική και εμπορική του υποδομή, τα ανάκτορα και τους ναούς, άλλαξε με τα χρόνια. Η εικόνα που απέκτησε μερικές φορές διέφερε σημαντικά από τις περιγραφές στα αρχαία κείμενα — καταδεικνύοντας τη σημασία της αυστηρής επιστημονικής έρευνας στα αρχαιολογικά στοιχεία.

Η παρουσίαση του Goddio, η οποία θα μεταδοθεί ζωντανά, απευθύνεται στο ευρύ κοινό και μπορεί να την παρακολουθήσει κάποιος δωρεάν επισκεπτόμενος αυτήν την ιστοσελίδα.

«Αυτό είναι ένα σημαντικό γεγονός», λέει ο Damian Robinson, διευθυντής του OCMA. «Για πρώτη φορά θα παρουσιαστεί η ιστορία της ζωής αυτού του καταπληκτικού λιμανιού και η βύθισή του. Υπόσχεται να είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι από την τεχνολογία αιχμής που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό λεπτομερών ανασκαφών, μέσω της ανάλυσης των αντικειμένων που ανακαλύφθηκαν ξανά, έως τις λεπτομερείς ερμηνείες του πώς άλλαξε το λιμάνι κατά την Αιγυπτιακή, την Πτολεμαϊκή και τη Ρωμαϊκή περίοδο».

Η διάλεξη του Goddio είναι μέρος μιας σειράς σεμιναρίων που διοργανώνει το OCMA με τίτλο «Η Αλεξάνδρεια και η Θάλασσα». Η σειρά στοχεύει να συγκεντρώσει μελετητές που εργάζονται σε διάφορες πτυχές της σχέσης μεταξύ της αρχαίας πόλης της Αλεξάνδρειας και των συνδέσεών της με τον θαλάσσιο κόσμο μέσω του Portus Magnus.

Το Oxford Centre for Maritime Archaeology (OCMA) είναι ένα εξειδικευμένο ερευνητικό έργο στο πλαίσιο της Σχολής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Είναι αφιερωμένο στη μελέτη ανθρώπων που ζουν ή εργάζονται πάνω και γύρω από το νερό.

Στην Αίγυπτο, το OCMA συνεργάζεται σε έργα που υλοποιούνται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας (IEASM), υπό τη διεύθυνση του Franck Goddio και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Hilti. Το OCMA προωθεί επίσης την έρευνα μέσω ενός δυναμικού προγράμματος διεθνών συνεδρίων που συγκεντρώνουν ειδικούς στους ναυτιλιακούς πολιτισμούς, καθώς και εκδηλώσεις προβολής που στοχεύουν σε ένα ευρύτερο κοινό.

Η σειρά μονογραφιών του Κέντρου με κριτές δημοσιεύεται εντός της εταιρείας και διανέμεται από την Oxbow Books. Η σειρά περιλαμβάνει εκθέσεις ανασκαφών, ειδικές αναλύσεις αντικειμένων και επεξεργασμένους θεματικούς τόμους που βασίζονται σε συνέδρια OCMA.

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας (IEASM) ιδρύθηκε το 1987 ως γαλλικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός από τον Πρόεδρό του, Franck Goddio. Σκοπός του είναι ο εντοπισμός, η εξερεύνηση, η ανασκαφή και η αποκατάσταση βυθισμένων τοποθεσιών. Το IEASM καλεί επιστήμονες και ειδικούς από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς να υποστηρίξουν τις ερευνητικές του αποστολές και να μελετήσουν και να δημοσιεύσουν τα ευρήματά τους. Δημιουργεί επίσης εκθέσεις που επιτρέπουν στο ευρύ κοινό να έχει πρόσβαση στις ανακαλύψεις του.

Το Hilti Foundation είναι ένας φιλανθρωπικός οργανισμός που στοχεύει να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος. Με τις σαφώς εστιασμένες δραστηριότητές του στους τομείς της «Μουσικής για την Κοινωνική Αλλαγή», «Προιτή Στέγαση & Τεχνολογία», «Οικονομική Ενδυνάμωση» και «Ανακούφιση Έκτακτης Ανάγκης», αντιμετωπίζει συγκεκριμένα θέματα που συγκαταλέγονται στις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις του σήμερα. Υποστηρίζοντας το έργο του Franck Goddio και του IEASM από το 1996, το Ίδρυμα Hilti έχει συνεισφέρει διαρκώς στην καινοτομία στην υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα. Συνδέεται με στόχο να γίνουν τα αποτελέσματα προσβάσιμα τόσο στην επιστημονική κοινότητα όσο και στο ευρύτερο κοινό.